Αετομηλίτσα : Το Βλαχοχώρι της Βόρειας Πίνδου
Ορεινό κτηνοτροφικό χωριό, σκαρφαλωμένο σε πλαγιά του επιβλητικού ορεινού όγκου του Γράμμου, η Αετομηλίτσα, που ανήκει στο Δήμο Κόνιτσας, βρίσκεται στο βόρειο άκρο της Περιφερειακής Ενότητας Ιωαννίνων.
Το χωριό είναι χτισμένο σε ένα μοναδικό τοπίο, σε υψόμετρο 1.430, ψηλότερα από κάθε άλλο χωριό της ευρύτερης περιοχής της Κόνιτσας.
Η ευρύτερη περιοχή, με πανύψηλες οξιές, πεύκα και έλατα, είναι εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς.
Όπως συμβαίνει και σε πολλά άλλα Βλαχοχώρια της Βόρειας Πίνδου, η ζωή των κατοίκων της Αετομηλίτσας είναι άρρηκτα δεμένη με την ημινομαδικού χαρακτήρα κτηνοτροφική δραστηριότητα.
Είναι γνωστό ότι οι κτηνοτρόφοι της Πίνδου ανέκαθεν αναζητούσαν το περιβάλλον εκείνο που θα προσέφερε στα κοπάδια τους υψηλή ποιότητα και ποσότητα βοσκής, νερό καλής ποιότητας και ευνοϊκές θερμοκρασίες.
Έτσι, αιώνες τώρα, στις αρχές Ιουνίου οι κτηνοτρόφοι της Αετομηλίτσας διασπείρονται με τα αιγοπρόβατά τους στα αχανή βοσκοτόπια του χωριού στην περιοχή του Γράμμου. Το φθινόπωρο ακολουθούν την αντίστροφη πορεία, προς τα χειμαδιά της Θεσσαλίας και της Μακεδονίας.
Το Ντένισκο (αυτή ήταν η παλαιότερη ονομασία του χωριού) είχε γνωρίσει οικονομική άνθηση το 18ο και το 19ο αιώνα χάρη στην κτηνοτροφική και εμπορική δραστηριότητα των κατοίκων του.
Η Αετομηλίτσα υπέστη μεγάλες καταστροφές κατά τη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού Πολέμου και του Εμφυλίου, γεγονός που προκάλεσε τη μετεγκατάσταση των κατοίκων της σε διάφορες πόλεις της χώρας μας, αλλά και στο εξωτερικό.
Κάθε χρόνο, το Δεκαπενταύγουστο, στο μεγάλο πανηγύρι που γίνεται στην εκκλησία της Παναγίας, ανταμώνουν οι απανταχού Αετομηλιτσιώτες.
Στα εξαίρετα προϊόντα της Αετομηλίτσας συγκαταλέγονται τα εκλεκτά τυριά (ξεχωρίζει το μανούρι «ούρδα»), τα κρέατα και το τσάι του βουνού.
Η Αετομηλίτσα αποτελεί σημείο εκκινήσεως για υπέροχες ορειβατικές διαδρομές στον ορεινό όγκο του Γράμμου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι κοντά στην Αετομηλίτσα, σε ύψος 1.700 και πλέον μέτρων, βρίσκονται οι περίφημες αλπικές λίμνες Αρένες (γνωστές και ως Αρρένες ή Μουτσάλια), ένα από τα ωραιότερα ορεινά υδάτινα οικοσυστήματα της χώρας μας.
Κρυμμένες μέσα σε δάση οξιάς, οι δύο μικρές αυτές λίμνες με τη σπάνια πανίδα παγώνουν ολοκληρωτικά το χειμώνα, δίνοντας έτσι την εντύπωση ενός οροπεδίου καλυμμένου από χιόνι.
*Το παρόν άρθρο, το οποίο συνοδεύεται από φωτογραφίες που προέρχονται εξ ολοκλήρου από το διαδικτυακό τόπο του Δήμου Κόνιτσας, συνεγράφη εις μνήμην τού άρτι αποθανόντος επιχειρηματία Θεόδωρου Νιτσιάκου, ο οποίος καταγόταν από την Αετομηλίτσα.