Αγροτικά προϊόντα: Προκλήσεις εν μέσω κοροναϊού

Λόγω των μέτρων περιορισμού που εφαρμόζονται στην ΕΕ και σε ολόκληρο τον κόσμο, η ζήτηση τροφίμων έχει αλλάξει γρήγορα από την αρχή της κρίσης. Η συσσώρευση αποθεμάτων καθώς και το κλείσιμο εστιατορίων, μπαρ και ξενοδοχείων έχει άμεσο αντίκτυπο στους παραγωγούς γεωργικών ειδών διατροφής.

Από τη μία πλευρά, τα βασικά τρόφιμα όπως τα ζυμαρικά, το ρύζι, το αλεύρι, τα κονσερβοποιημένα φρούτα και λαχανικά έχουν μεγαλύτερη ζήτηση, επωφελούμενοι από τη μετάβαση στην οικιακή κατανάλωση. Από την άλλη πλευρά, προϊόντα υψηλής αξίας, όπως ποιοτικά τεμάχια κρέατος, κρασί και τυριά που καταναλώνονται σημαντικά – παρατηρούνται σημαντική μείωση της κατανάλωσης.

Η τελευταία βραχυπρόθεσμη έκθεση προοπτικών για τις γεωργικές αγορές της ΕΕ , που δημοσιεύθηκε στις 20 Απριλίου 2020 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, παρουσιάζει μια πιο λεπτομερή επισκόπηση των τελευταίων τάσεων και περαιτέρω προοπτικών για κάθε τομέα γεωργικών τροφίμων.

Αροτραίες καλλιέργειες

Η παραγωγή δημητριακών της ΕΕ κατά την τρέχουσα περίοδο (2019/2020) αναμένεται να φθάσει τους 294 εκατομμύρια τόνους, 4,5% περισσότερο από έναν μέσο όρο 5 ετών και στη συνέχεια αναμένεται να μειωθεί ελαφρά, με 287,8 εκατομμύρια τόνους να αναμένεται να παραχθούν κατά το 2020 / Περίοδος 2021.

Όσον αφορά τον τομέα των ελαιούχων σπόρων της ΕΕ , η παραγωγή ελαιοκράμβης για το 2019/2020 αναμένεται να φθάσει στο χαμηλό των 12 ετών σε 14,9 εκατομμύρια τόνους. Αυτό οφείλεται στη μείωση της περιοχής παραγωγής. Στη συνέχεια, οι φυτεύσεις ελαιούχων σπόρων αναμένεται να ανακάμψουν στα 10,5 εκατομμύρια εκτάρια το 2020/2021. Η παραγωγή πρωτεϊνούχων καλλιεργειών αναμένεται να αυξηθεί σε 4,5 εκατομμύρια τόνους, 4% περισσότερο σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, λόγω των καλών προοπτικών της αγοράς για τρόφιμα και ζωοτροφές.

Η παραγωγή ζάχαρης στην ΕΕ 2019/2020 αναμένεται να μειωθεί ελαφρώς σε 17,4 εκατομμύρια τόνους λόγω μείωσης της έκτασης.

Η κατανάλωση αναμένεται να μειωθεί ελαφρώς λόγω του κλειδώματος σε ολόκληρη την ΕΕ και του κλεισίματος των υπηρεσιών τροφίμων, παρά την αύξηση της οικιακής κατανάλωσης. Το επόμενο έτος αναμένεται να επιφέρει περαιτέρω μείωση κατά 3% της περιοχής των ζαχαρότευτλων που σχετίζεται με δύσκολες συνθήκες της αγοράς τα τελευταία δύο χρόνια.

Εξειδικευμένες καλλιέργειες

Η παραγωγή ελαιολάδου ΕΕ 2019/2020 πλησίασε τους 2 εκατομμύρια τόνους, σημειώνοντας μείωση 15% σε σύγκριση με πέρυσι. Λόγω σημαντικών αποθεμάτων, η συνολική διαθεσιμότητα παραμένει ωστόσο υψηλή. Μετά την εφαρμογή των μέτρων περιορισμού, οι λιανικές πωλήσεις ελαιολάδου αυξήθηκαν, ιδίως στις χώρες παραγωγής της ΕΕ. Αυτό, σε συνδυασμό με τις χαμηλές τιμές, θα πρέπει να οδηγήσει σε ανάκαμψη της κατανάλωσης σε αυτές τις χώρες (με αύξηση της κατανάλωσης 13%).

Η συνολική κατανάλωση κρασιού στην ΕΕ επηρεάζεται έντονα από τα μέτρα που λαμβάνονται για την καταπολέμηση της πανδημίας.

Ενώ οι λιανικές πωλήσεις αυξάνονται, η κατανάλωση σε εστιατόρια και μπαρ έχει σταματήσει. Αυτή η αλλαγή στην κατανάλωση επηρεάζει αρνητικά κυρίως αφρώδη και υψηλής ποιότητας κρασιά.

Η κατανάλωση κρασιού στην ΕΕ αναμένεται να μειωθεί στα 108 εκατομμύρια εκατόλιτρα, 8% κάτω από τον τελευταίο μέσο όρο των 5 ετών. Οι εξαγωγές οίνου της ΕΕ επηρεάζονται επίσης, αναμένοντας να μειωθεί κατά 14% το 2019/2020.

Όσον αφορά τον τομέα των οπωροκηπευτικών , η ζήτηση νωπών μήλων στην ΕΕ αναμένεται να είναι πάνω από το μέσο όρο χάρη στην αυξημένη εγχώρια κατανάλωση. Η παραγωγή μήλων στην ΕΕ το 2019/2020 εκτιμάται ωστόσο ότι θα μειωθεί σε 10,8 εκατομμύρια τόνους. Ο αντίκτυπος της κρίσης στα πορτοκάλια θα είναι περιορισμένος, καθώς η περίοδος συγκομιδής πλησιάζει στο τέλος της, με παραγωγή 6,2 εκατομμυρίων τόνων για το 2019/2020. Η ζήτηση για φρέσκα πορτοκάλια και χυμό πορτοκαλιού έχει πρόσφατα αυξηθεί.

Γάλα και γαλακτοκομικά

Το 2019, η συλλογή γάλακτος στην ΕΕ αυξήθηκε κατά 0,4%, η χαμηλότερη αύξηση από το 2012. Η αύξηση της παραγωγής του 2020 αναμένεται να είναι παρόμοια. Η ετήσια αιχμή της άνοιξης για τη συλλογή γάλακτος συμπίπτει με την τρέχουσα πανδημία. Τα περιοριστικά μέτρα θα μπορούσαν να προκαλέσουν την εφοδιαστική συλλογής καθώς και την παράδοση ζωοτροφών.

Επιπλέον, οι εκτιμήσεις σχετικά με τη διαθεσιμότητα του εργατικού δυναμικού μπορεί να οδηγήσουν σε ευνοϊκά λιγότερα προϊόντα έντασης εργασίας.

Η κατανάλωση τυριών ΕΕ 2020 ενδέχεται να αυξηθεί ελαφρώς (0,3%) και οι εξαγωγές θα μπορούσαν να συνεχίσουν να αυξάνονται, χάρη στη ζήτηση στις ασιατικές αγορές, οδηγώντας σε συνολική αύξηση της παραγωγής τυριών. Ωστόσο, το κλείσιμο εστιατορίων επηρέασε τα τυριά υψηλής αξίας, τα οποία καταναλώνονται κυρίως εκτός σπιτιού.

Κρέας

Η παραγωγή βοείου κρέατος στην ΕΕ μειώθηκε το 2019 λόγω χαμηλότερων τιμών και μειώσεων των κοπαδιών. Θα μειωθεί περαιτέρω το 2020 λόγω παρόμοιων παραγόντων. Το ξέσπασμα του κοροναϊού επηρεάζει τον κλάδο κυρίως λόγω του ότι οι πωλήσεις υψηλής αξίας δεν πωλούνται σε εστιατόρια ή σε κρεοπωλεία στα σούπερ μάρκετ. Η χαμηλότερη ζήτηση και η χαμηλότερη διαθεσιμότητα κρέατος θα οδηγήσουν σε περαιτέρω μείωση της φαινομενικής κατανάλωσης στην ΕΕ.

Η παραγωγή πουλερικών συνέχισε να αυξάνεται το 2019 χάρη στην αυξανόμενη ζήτηση. Η αύξηση της παραγωγής αναμένεται να συνεχιστεί το 2020 λόγω του ότι οι καταναλωτές αντικαθιστούν ακριβά κρέατα με πουλερικά. Ωστόσο, ο τομέας θα εξακολουθήσει να επηρεάζεται από το κλείσιμο εστιατορίων για ορισμένες ποικιλίες όπως πάπιες ή περιστέρια.

Η παραγωγή χοιρινού κρέατος αναμένεται να αυξηθεί ελαφρώς φέτος με την παρατεταμένη ζήτηση από την Ασία (λόγω των επιπτώσεων της αφρικανικής πανώλης των χοίρων, ειδικά στην Κίνα). Οι εξαγωγές της ΕΕ αναμένεται να αυξηθούν κατά 12%, μετά από αύξηση 17% το 2019. Ο τομέας δεν θα πρέπει να επηρεαστεί σημαντικά από τη συνεχιζόμενη πανδημία. Ωστόσο, η κατανάλωση στην ΕΕ αναμένεται να μειωθεί λόγω των υψηλών τιμών, με αποτέλεσμα να ευνοούνται άλλα κρέατα.

Ο τομέας του κρέατος αιγοπροβάτων της ΕΕ έχει επηρεαστεί από την κρίση του ιού κοροναϊού, καθώς η εποχική ζήτηση για το Πάσχα και το Ραμαζάνι δεν υλοποιείται. Ωστόσο, η παραγωγή της ΕΕ θα πρέπει να παραμείνει σταθερή το 2020.