Ανθρώπινα χνάρια στη Σελήνη

Τον Ιούλιο του 1969 είχα την τύχη να καλύψω το διαστημικό πρόγραμμα «Απόλλων» για μια αθηναϊκή εφημερίδα κι έτσι έφτασα στο Διαστημικό Κέντρο Κένεντι την παραμονή της εκτόξευσης του «Απόλλων 11».

Από πολύ νωρίς οι δημόσιες σχέσεις της NASA μας είχαν δώσει οδηγίες ότι ετοίμαζαν για τα ξημερώματα της επομένης μια επίσκεψη στις εγκαταστάσεις όπου βρισκόταν έτοιμος για την εκτόξευση ο πύραυλος «Saturn V», και αμέσως μετά θα μας πήγαιναν στο κτίριο απ’ όπου θα ξεκινούσαν οι αστροναύτες Νιλ Αρμστρογκ, Μάικλ Κόλινς και Εντουιν «Μπαζ» Ολντριν, για να επιβιβαστούν στο διαστημόπλοιό τους.

Ηταν ακόμη νύχτα όταν ξεκινήσαμε με το ειδικό λεωφορείο για την επίσκεψη. Με ένα μικρό κασετόφωνο έγραφα τις εντυπώσεις μου και τον ενθουσιασμό μου για την αποστολή κι εκείνες τις κασέτες τις έχω πλέον σε ψηφιακή μορφή. Ακούγοντάς τες αναβιώνουν και πάλι στο μυαλό μου εκείνες οι αξέχαστες στιγμές πριν από 50 χρόνια.

Πριν από μισόν αιώνα!

Στις 16 Ιουλίου του 1969, με τη συνοδεία γιγαντιαίων ηχητικών κυμάτων που έσειαν την περιοχή παρακολούθησης, ο πανίσχυρος πύραυλος «Saturn V» με το διαστημόπλοιο «Απόλλων 11» στην κορυφή του ξεκίνησε όπως είχε προγραμματιστεί στις 9.32 πρωινή τοπική ώρα με καθυστέρηση 724 χιλιοστών του δευτερολέπτου. Κι έτσι ο πύραυλος άρχισε να ανέρχεται αργά και σταθερά σε κάθετη γραμμή, ενώ πορτοκαλιές φλόγες ξεπετάγονταν από το πίσω μέρος του. Ολοι οι παρευρισκόμενοι βρισκόμασταν για ασφάλεια σε απόσταση περίπου πέντε χιλιομέτρων. Ετσι, παρόλο που βλέπαμε τις φλόγες του πυραύλου δεν ακούγαμε τίποτε! Μέχρις ότου, 14 δευτερόλεπτα σχεδόν αργότερα έφτασε και ο ήχος!

Ηταν ένας απερίγραπτος ήχος, ένας ήχος που χτυπούσε κυριολεκτικά το στήθος και δεν μπορούσες να καταλάβεις εάν τον άκουγες ή τον αισθανόσουν ή και τα δύο μαζί. Δεν πρόκειται να ξεχάσω ποτέ όλο εκείνο το συναίσθημα, που δεν μπορεί να αποδώσει επακριβώς οποιαδήποτε λεκτική περιγραφή.

Το έδαφος άρχισε να τρέμει και τα πορτοκαλιά σύννεφα από φλόγες έκαναν την εμφάνισή τους με εκκωφαντικό θόρυβο, ενώ οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές του κέντρου εργάζονταν πυρετωδώς για να πιστοποιήσουν ότι όλες οι μηχανές του πυραύλου έφτασαν στο maximum της απόδοσής τους. Κι έτσι ο μεγαλοπρεπής «Saturn V» αποσπάστηκε από το έδαφος για το «μεγάλο ταξίδι», ενώ το διαστημικό κέντρο του Χιούστον ανέλαβε πλέον την επικοινωνία με τους αστροναύτες.

Περίπου 20 δευτερόλεπτα μετά την εκτόξευση, το αυτόματο σύστημα πλοήγησης έδωσε στον πύραυλο μια ελαφρά κλίση προς τα νοτιοανατολικά. Η ταχύτητά του αύξανε συνεχώς και ο γιγαντιαίος πύραυλος στα μάτια 1.000.000 θεατών έγινε ένα μικρό σημαδάκι στον γαλάζιο ουρανό της Φλόριντα, και τελικά χάθηκε σε λίγο κάπου πάνω από τον Ατλαντικό Ωκεανό.

Μία ημέρα μετά την εκτόξευση μεταφέρθηκα στο Διαστημικό Κέντρο του Χιούστον. Στις 20 Ιουλίου, κι ενώ το «Απόλλων 11» βρισκόταν στη σκοτεινή πλευρά της Σελήνης και 112 χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνειά της, η σεληνάκατος με επιβάτες και χειριστές τον Αρμστρογκ και τον Ολντριν αποσυνδέθηκε ξεκινώντας τη κάθοδό της προς τη Σελήνη. Με τη βοήθεια του Ολντριν ως πλοηγού, ο Aρμστρογκ ανέλαβε τον έλεγχο της σεληνακάτου χειροκίνητα, ενώ η οθόνη πλοήγησης αναβόσβηνε προειδοποιητικά ότι τα καύσιμα δεν επαρκούσαν για περισσότερο από 60 δευτερόλεπτα πτήσης. Εκείνη τη στιγμή το σκάφος εξακολουθούσε να βρίσκεται 30 με 40 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της Σελήνης.

Με καύσιμα λιγότερα των 30 δευτερολέπτων πτήσης, η σεληνάκατος του «Απόλλων 11» είχε προσπεράσει το προεπιλεγμένο σημείο προσεδάφισης κατά περίπου 7 χιλιόμετρα. Κι ενώ η αγωνία στο κέντρο ελέγχου πίσω στη Γη είχε κορυφωθεί, στις 16.17 ώρα Χιούστον της 20ής Ιουλίου, ακούστηκε επιτέλους η φράση: «Χιούστον, εδώ η Βάση της Ηρεμίας. Ο Αετός προσεδαφίστηκε».

Κι έτσι, μερικές ώρες αργότερα, καθώς ολόκληρη η ανθρωπότητα παρατηρούσε από την τηλεόραση, ο πρώτος άνθρωπος ήταν έτοιμος να κατέβει και να περπατήσει πάνω στο παράξενο έδαφος της Σελήνης. Στην Ουάσιγκτον τα ρολόγια έδειχναν 4 λεπτά πριν από τις 11 το βράδυ της 20ής Ιουλίου και στην Αθήνα σχεδόν 5 το πρωί της άλλης ημέρας. Αλλά παντού, σχεδόν σε ολόκληρο τον πλανήτη μας, ό,τι ώρα κι αν ήταν, ο κόσμος ήταν κολλημένος στις τηλεοράσεις ή στα ραδιόφωνα, που περιέγραφαν την πρώτη κάθοδο του ανθρώπου στην επιφάνεια ενός άλλου κόσμου. Εκείνο το βράδυ, πάνω στη σκονισμένη επιφάνεια της Σελήνης, αποτυπώθηκε για πρώτη φορά ένα ανθρώπινο χνάρι, που έγινε το σύμβολο «ενός τεράστιου άλματος για την ανθρωπότητα».

* Ο κ. Διονύσης Π. Σιμόπουλος είναι επίτιμος διευθυντής του Ευγενιδείου Πλανηταρίου.