Από τις κορωνο-εκδόσεις χρέους στα «πολεμικά» ευρωομόλογα

Ως πρωταπριλιάτικο αστείο θα ακουγόταν πριν από δώδεκα χρόνια η είδηση πως η Ευρώπη σχεδιάζει την έκδοση κοινού ομολόγου. Το ίδιο και η απόφαση περί “παγώματος” των δημοσιονομικών κανόνων για τουλάχιστον 2 έτη. Η ευρωπαϊκή οικονομία από το 2010 – όταν είχε ξεσπάσει η κρίση χρέους- έως σήμερα έχει δεχθεί τρία ισχυρά σοκ τα οποία οδήγησαν την οικονομική πολιτική της Ευρωπης σε άλλα μονοπάτια. Προ διετίας η πανδημία ανάγκασε τους ηγέτες και τους Θεσμούς της Ένωσης να πάρουν συλλογικές αποφάσεις διαθέτοντας πόρους μαμούθ για όλα τα κράτη – μέλη. Εφέτος- και όσο γράφεται αυτή η μαύρη σελίδα της ιστορίας της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία- η Ευρώπη σχεδιάζει την έκδοση ενός ευρωομολόγου πολλών δισεκατομμυρίων. Το πλάνο αυτό έρχεται μόλις ένα χρόνο αφότου η Ευρωπαϊκή Ένωση δρομολόγησε ένα πακέτο έκτακτης ανάγκης 1,8 τρισεκατομμυρίων ευρώ, το οποίο υποστηρίζεται από κοινό χρέος για τη χρηματοδότηση των προσπαθειών των κρατών μελών να αντιμετωπίσουν την πανδημία

Η Ευρωπαϊκή Ένωση απαντά με γιγαντιαίο κοινό δανεισμό προκειμένου να χρηματοδοτηθούν οι σχεδιαζόμενες δαπάνες των κρατών – μελών σε ενέργεια και άμυνα και είναι πλέον σαφές ότι η υγειονομική κρίση έστρωσε το δρόμο της ενοποίησης καθότι τότε, το 2020, ελήφθησαν συντονισμένες δράσεις πανευρωπαϊκά. Περιελάμβαναν όχι μόνον την παροχή πόρων ( με τη μορφή χαμηλότοκων δανείων και επιδοτήσεων) αλλά και να μην ισχύουν τα όρια για το έλλειμμα όπως ορίζουν οι ευρωπαϊκοί δημοσιονομικοί κανόνες. Μετά το πάγωμα των δημοσιονομικών κανόνων η Ευρώπη κάνει ακόμα ένα μεγάλο βήμα και επεξεργάζεται την έκδοση κοινού χρέους για τις αλλαγές σε υποδομές σε ενέργεια και άμυνα.

Αυτή τη φορά, η έκδοση των ομολόγων θα προορίζεται για τη νέα κρίση που περιστρέφεται γύρω από το συνεχώς αυξανόμενο ενεργειακό κόστος το οποίο επωμίζονται νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

Το σχέδιο είναι ακόμα υπό επεξεργασία και οι πρώτες πληροφορίες αναφέρουν ότι η πρόταση αναμένεται να παρουσιαστεί αυτή την εβδομάδα κατά την έκτακτη Σύνοδο Κορυφής στις Βερσαλλίες της Γαλλίας, στις 10-11 Μαρτίου. Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Bloomberg, θα συζητηθεί και η έκδοση ενός ευρωομολόγου πολλών δεκάδων δισ. Ευρώ, που αποτελεί μεν νέο χρέος, όμως και απολύτως αναγκαίο όπως λένε πηγές από τις Βρυξέλλες. Οι πληροφορίες του πρακτορείου αναφέρουν ότι οι αξιωματούχοι εξακολουθούν να επεξεργάζονται τις λεπτομέρειες για το πώς θα μπορούσαν να λειτουργήσουν οι κοινές ομολογίες, καθώς και το ύψος των χρημάτων που πρέπει να συγκεντρωθούν.

Εκδότης των νέων ομολόγων αναμένεται να είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και εκτιμάται ότι θα βασίζεται στη δομή διοχέτευσης πόρων των έκτακτων κοινωνικών ευρωπαϊκών προγραμμάτων που δημιούργησε η πανδημία όπως για παράδειγμα το SURE για την απασχόληση ή και το επενδυτικό ταμείο NextGenerationEU. Η ΕΕ χορήγησε σχεδόν 90 δισ. ευρώ σε δάνεια μέσω του προγράμματος Sure. Σημειώνεται ότι και για τη χρηματοδότηση του εργαλείου του Sure, η Επιτροπή εκδίδει κοινωνικά ομόλογα. Τα κεφάλαια που αντλούνται στο πλαίσιο του Sure, διοχετεύονται στα δικαιούχα κράτη μέλη με τη μορφή χαμηλότοκων δανείων ώστε να καλύψουν άμεσα δαπάνες συνδεόμενες με τη χρηματοδότηση εθνικών προγραμμάτων μειωμένου ωραρίου εργασίας και παρόμοιων μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας.

Η πανδημία δημιούργησε επίσης το Ταμείο Ανάκαμψης. Μέσω του εν λόγω εργαλείου, η Κομισιόν διοχετεύει στα κράτη – μέλη δάνεια και επιδοτήσεις για την υλοποίηση ενός σχεδίου έργων και μεταρρυθμίσεων έως το 2026. Για τη χρηματοδότηση του NextGenerationEU, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εξ ονόματος της ΕΕ, θα δανειστεί στις κεφαλαιαγορές περίπου 800 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του 2026. Η εξαμηνιαία έκθεση της Επιτροπής αναφέρει ότι τα συνολικά κεφάλαια που άντλησε το 2021 είναι 71 δισ. Ευρώ.