Μπριζίτ Μπαρντό: Η στροφή προς τον ακτιβισμό, η αποστασιοποίηση από τον φεμινισμό και η Μαρίν Λε Πεν ως «σύγχρονη Ιωάννα της Λωραίνης»
Ο θάνατος της Μπριζίτ Μπαρντό, σε ηλικία 91 ετών, που έγινε γνωστός σήμερα Κυριακή (28.12.2025), σηματοδοτεί το τέλος μιας από τις πιο εξαιρετικές καριέρες στη μεταπολεμική γαλλική πολιτιστική ζωή.
Γνωστή κυρίως ως ηθοποιός, η Μπριζίτ Μπαρντό ήταν επίσης τραγουδίστρια, σύμβολο της μόδας, ακτιβίστρια για τα δικαιώματα των ζώων και σύμβολο της σεξουαλικής απελευθέρωσης της Γαλλίας.
Διάσημη τόσο ώστε να είναι γνωστή με τα αρχικά της, η B.B. συμβόλιζε μια συγκεκριμένη εικόνα της γαλλικής θηλυκότητας – επαναστατική και αισθησιακή, αλλά και ευάλωτη.
Η επίδρασή της στα πρότυπα ομορφιάς και στην εθνική ταυτότητα της Γαλλίας ήταν βαθιά. Στην ακμή της, συναγωνιζόταν τη Μέριλιν Μονρόε σε παγκόσμια φήμη και αναγνώριση Η Σιμόν ντε Μποβουάρ, η κορυφαία φεμινίστρια συγγραφέας της Γαλλίας, έγραψε το 1959 ότι η Μπαρντό «εμφανίζεται ως μια δύναμη της φύσης, επικίνδυνη όσο παραμένει αδάμαστη».
Η Μπαρντό παρά το γεγονός ότι άφησε το στίγμα της στον παγκόσμιο κινηματογράφο κατά τη διάρκεια της επιτυχούς καριέρας της, αποσύρθηκε από την υποκριτική σε ηλικία μόλις 39 ετών, επικαλούμενη την απογοήτευσή της από τη φήμη. «Με έπνιξε και με κατέστρεψε», είχε πει για την κινηματογραφική βιομηχανία.
Η απόσταση από τον φεμινισμό και οι αντιδράσεις
Ωστόσο, η Μπαρντό προκάλεσε αντιδράσεις από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 λόγω των ακροδεξιών πολιτικών της απόψεων, των σχολίων της για το Ισλάμ και τη μετανάστευση και για την υποκίνηση φυλετικού μίσους. Υπερασπίστηκε δημοσίως τον ηθοποιό Ζεράρ Ντεπαρντιέ και αντιτάχθηκε στο κίνημα #MeToo στη Γαλλία.
Κατά τη διάρκεια μιας σπάνιας συνέντευξης με τον γαλλικό τηλεοπτικό σταθμό BFMTV στις 12 Μαΐου, η Μπαρντό μίλησε εκτενώς για την αφοσίωσή της στο φιλανθρωπικό έργο τα τελευταία 50 χρόνια και σχολίασε το κίνημα MeToo, το οποίο αποτελεί σήμερα ένα τεράστιο θέμα στον γαλλικό κινηματογράφο.
«Ο φεμινισμός δεν είναι το στοιχείο μου», είχε δηλώσει η Μπαρντό. «Άνθρωποι με ταλέντο που πιάνουν τα οπίσθια μιας κοπέλας ρίχνονται στον πάτο του χαντακιού. Θα μπορούσαμε τουλάχιστον να τους αφήσουμε να συνεχίσουν να ζουν. Δεν μπορούν να ζήσουν πια», είχε πει στη συνέχεια.
Τα σχόλιά της έγιναν μια μέρα πριν ο Γάλλος ηθοποιός Ζεράρ Ντεπαρντιέ καταδικαστεί για σεξουαλική επίθεση σε δύο γυναίκες σε ένα κινηματογραφικό πλατό το 2021. Κρίθηκε ένοχος για την απρεπή συμπεριφορά του προς μια σκηνογράφο και μια βοηθό στην ταινία Les Volets Verts (Τα πράσινα παραθυρόφυλλα) κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, ενώ ο ίδιος αρνήθηκε τις κατηγορίες.
Τέτοιες δηλώσεις έβλαψαν τη φήμη της, ειδικά εκτός Γαλλίας, και δημιούργησαν μια ανησυχητική εικόνα: το κάποτε απελευθερωτικό σύμβολο του σεξ συνδέεται πλέον με τον εθνικιστικό συντηρητισμό.
Αν και ποτέ δεν αυτοπροσδιορίστηκε ως φεμινίστρια, η αδιαπραγμάτευτη αυτονομία της, η πρόωρη συνταξιοδότησή της και οι απόψεις της οδήγησαν ορισμένους να την επαναξιολογήσουν ως μια μορφή πρωτοφεμινιστικής εξέγερσης.
Η Γαλλία άρχισε σταδιακά να στρέφεται εναντίον της Μπαρντό, ενοχλημένη από τις απόψεις της. Ωστόσο, ορισμένοι επαινούσαν την αδιάφορη στάση της και την απροθυμία της να ακολουθεί τους κανόνες.
Τελικά, απορρίπτοντας τη φήμη με τους δικούς της όρους, μετέτρεψε το πνεύμα της δεκαετίας του ’50 σε μια τολμηρή στάση ενάντια στην ομοιομορφία και τις κοινωνικές νόρμες.
Η Λε Πεν ως η «σύγχρονη Ιωάννα της Λωραίνης»
Τα δημόσια σχόλια της Μπαρντό για τη μετανάστευση, το ισλάμ και την ομοφυλοφιλία οδήγησαν σε μια σειρά από καταδίκες για υποκίνηση φυλετικού μίσους. Μεταξύ 1997 και 2008, της επιβλήθηκε πρόστιμο έξι φορές από τα γαλλικά δικαστήρια για τα σχόλιά της, ιδίως εκείνα που στόχευαν τη μουσουλμανική κοινότητα της Γαλλίας.
Σε μια περίπτωση, δικαστήριο του Παρισιού της επέβαλε πρόστιμο 15.000 ευρώ επειδή περιέγραψε τους μουσουλμάνους ως «αυτόν τον πληθυσμό που μας καταστρέφει, καταστρέφει τη χώρα μας επιβάλλοντας τις πράξεις του».
Το 1992, παντρεύτηκε τον Μπερνάρ ντ’Ορμάλ, πρώην σύμβουλο του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου, και αργότερα υποστήριξε δημόσια τους διαδοχικούς ηγέτες του κόμματος, τον Ζαν-Μαρί Λε Πεν και την κόρη του, Μαρίν Λε Πεν.
Σε μια άλλη συνέντευξή της, η αείμνηστη ηθοποιός και σύμβολο του σεξ είχε συγκρίνει την ηγέτιδα του αντι-μεταναστευτικού κόμματος Εθνικό Μέτωπο της Γαλλίας, Μαρίν Λε Πεν, με την εμβληματική ιστορική προσωπικότητα Ιωάννα της Λωραίνης.
Μάλιστα το 2012, η εμβληματική μορφή της μόδας και του κινηματογράφου της δεκαετίας του 1960, που έκτοτε ενεργούσε ως ακτιβίστρια για τα δικαιώματα των ζώων, είχε δηλώσει για την Λε Πεν: «Ελπίζω να σώσει τη Γαλλία, είναι η Ιωάννα της Λωραίνης του 21ου αιώνα».
Ναι, η ίδια Ιωάννα της Λωραίνης που κάηκε στην πυρά τον 15ο αιώνα, αλλά αργότερα ανακηρύχθηκε αγία από την Καθολική Εκκλησία και είναι εθνική ηρωίδα στη Γαλλία.
Για την Μπαρντό, η Λε Πεν και το κόμμα της που είναι κατά της μετανάστευσης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα μπορούσαν να σώσουν τη Γαλλία από τα τρέχοντα οικονομικά και πολιτιστικά της προβλήματα. «Είμαι γέννημα θρέμμα Γαλλίδα και περήφανη γι’ αυτό. Θρηνώ για το γεγονός ότι η όμορφη χώρα μου έχει υποβαθμιστεί από κάθε άποψη. Είναι εγκληματικό να υποκύπτουμε σε τέτοια βάθη», είχε τονίσει.
Μάλιστα, εκτός από την υποστήριξή της προς τη Λεπέν το 2012, η Μπαρντό είχε επανειλημμένα υποστηρίξει το κόμμα με το οποίο μοιράζεται μια κριτική άποψη για το Ισλάμ.
Η οργάνωση για τα δικαιώματα των ζώων της Μπαρντό, το Ίδρυμα Μπριζίτ Μπαρντό, ένωσε τις δυνάμεις της με το Εθνικό Μέτωπο σε διαμαρτυρία κατά ενός προσωρινού σφαγείου που άνοιξε στη Γαλλία στο πλαίσιο των εορτασμών για το τέλος του ιερού μουσουλμανικού μήνα του Ραμαζανιού.
Αυτή η λεγόμενη προσπάθεια αποδαιμονοποίησης κηρύχθηκε επιτυχής από την Μπαρντό το 2012, η οποία δήλωσε στη γαλλική εφημερίδα Nice Matin ότι ο Λε Πεν είναι ο μόνος ηγέτης «που καταγγέλλει το σκάνδαλο του χαλάλ κρέατος».
Ακτιβισμός και Ίδρυμα Μπριζίτ Μπαρντό
Η σταρ, αφού αποσύρθηκε από την υποκριτική, έστρεψε την προσοχή της στα δικαιώματα των ζώων, ιδρύοντας το Ίδρυμα Μπριζίτ Μπαρντό το 1986. Έγινε μια ασυμβίβαστη, φωνητική ακτιβίστρια, αγωνιζόμενη ενάντια στην κακοποίηση των ζώων, την εκτροφή ζώων για γούνα, το κυνήγι φαλαινών και τις ταυρομαχίες.
Ήταν «ένας άγγελος για τα ζώα» και «μια εκπρόσωπος όλων των ειδών», δήλωσε η ιδρύτρια της ΜΚΟ υπεράσπισης των δικαιωμάτων των ζώων PETA, Ίνγκριντ Νιούκερκ. Η Μπαρντό εγκατέλειψε την υποκριτική το 1973 για να αφιερωθεί αποκλειστικά στο έργο της ζωής της: Τα δικαιώματα των ζώων.
«Από τα διασωθέντα περιστέρια στο Σεν Τροπέ μέχρι τα αγαπημένα της σκυλιά, η Μπριζίτ θα λείψει στην PETA», έγραψε σε ανακοίνωσή της η ιδρύτρια της οργάνωσης.
Στο βιβλίο της Ίνγκριντ Νιούκερκ «One Can Make a Difference», που εκδόθηκε το 2008, η Μπριζίτ Μπαρντό αφηγήθηκε ότι πούλησε κοσμήματά της και άλλα προσωπικά της αντικείμενα «για να δημιουργήσει ένα καταφύγιο και να υπερασπιστεί τα ζώα», σύμφωνα με την ιδρύτρια της PETA (Άνθρωποι για την Ηθική Μεταχείριση των Ζώων).
Η Νιούκερκ καλεί «το κοινό να τιμήσει τη μνήμη της αναλαμβάνοντας δράση για τα ζώα σήμερα, ώστε οι σπόροι που έσπειρε να συνεχίσουν να ανθίζουν».
Η PETA βράβευσε την Μπριζίτ Μπαρντό το 2001 για τον ακτιβισμό της υπέρ των δικαιωμάτων των ζώων. Η Μπαρντό συνέβαλε επίσης στις εκστρατείες της οργάνωσης, όπως η εκστρατεία του 2013 για να σταματήσει η βρετανική εταιρεία λιανικής πώλησης Fortnum & Mason να πουλάει φουά γκρα.
Η Μπεμπέ, έχοντας ζήσει τα πάντα, θα στραφεί στα ζώα, δείχνοντας την απογοήτευσή της από τους ανθρώπους και την περιφρόνησή της για την εικόνα, την επιφάνεια, όλα αυτά που την έκαναν θρύλο και την πλήγωσαν ανεπανόρθωτα.
Όπως είχε πει και η ίδια: «Έχω υπάρξει πολύ ευτυχισμένη, πολύ πλούσια, πολύ όμορφη, πολύ παινεμένη, πολύ διάσημη και πολύ δυστυχισμένη. Τα ζώα δεν με έχουν προδώσει ποτέ. Είναι εύκολα θηράματα, όπως ήμουν εγώ σε όλη τη διάρκεια της καριέρας μου. Έτσι, νιώθουμε τα ίδια πράγματα. Τα αγαπώ».