Catcalling: Πώς να διαχειριστείς την παρενόχληση στον δρόμο

«Εϊ ψιτ εσύ, πού πας». Πόσες από αυτές τις φράσεις έχεις ακούσει στο δρόμο; Πόσες φορές έχεις έρθει σε δύσκολη θέση ή έχεις φοβηθεί; Η παρενόχληση στο δρόμο συμβαίνει σε όλο τον κόσμο.

Σύμφωνα με τη μεγαλύτερη διαπολιτισμική έρευνα επί του θέματος που διεξήχθη το 2014-2015 από το Πανεπιστήμιο Cornell στις ΗΠΑ σε συνδυασμό με τον οργανισμό που ανάμεσα σε άλλα καταγράφει περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης στο δρόμο «Right to be» σε ένα δείγμα 16.600 ατόμων από τις Η.Π.Α. και από 42 άλλες πόλεις σε όλον το κόσμο, κατά μέσο όρο περισσότερο από το 81,5% των γυναικών στην Ευρώπη έχει υποστεί κάποιου είδους παρενόχληση στο δρόμο τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους και, μάλιστα, πριν την ηλικία των 17 ετών.

Αν και μπορεί να φαίνεται σχετικά αθώο, η παρενόχληση στο δρόμο μπορεί να γίνει πολύ επικίνδυνη.

Το κοινωνικό αυτό φαινόμενο έχει αντιμετωπιστεί νομικά σε χώρες του κόσμου, όπως η Γαλλία που, στις 3 Αυγούστου του 2018 ψήφισε νόμο, κατά της σεξουαλικής παρενόχλησης στον δρόμο με χρηματική ποινή που κυμαίνεται από 90 μέχρι 750 ευρώ. Στον ίδιο δρόμο έχει προχωρήσει και η Πορτογαλία, με τον Πορτογαλικό Ποινικό Κώδικα να απειλεί τέτοιες συμπεριφορές με ποινή φυλάκισης ενός έτους ή χρηματική ποινή έως 120 ευρώ, εάν δεν επιβάλλεται σοβαρότερη ποινή βάσει άλλης νομικής διάταξης. Παράλληλα, κι άλλες χώρες έχουν κάνει παρόμοια βήματα στην αντιμετώπιση του προβλήματος της λεκτικής σεξουαλικής κακοποίησης, όπως το Βέλγιο, το Περού, η Αργεντινή κτλ. Η Ελλάδα, δυστυχώς, δεν ανήκει σε αυτές τις χώρες.

Τι να κάνεις όταν κάποιος αρχίζει το catcalling;

– Αξιολόγησε την ασφάλειά σου. Επειδή κάθε κατάσταση είναι διαφορετική, δεν υπάρχει τέλεια απάντηση. Εάν είναι νύχτα και περπατάς σε μια ερημική περιοχή ή αυτός που σε παρενοχλεί έχει παρέα, η καλύτερη απάντηση μπορεί να είναι να μην εμπλακείς καθόλου.

– Κάνε οπτική επαφή. Η έντονη γλώσσα του σώματος, ιδιαίτερα η οπτική επαφή, θα εκπλήξει τον catcaller. «Τείνει να λειτουργεί καλά γιατί τον σοκάρει και δεν προλαβαίνει να αντιδράσει», λέει η Χόλι Κερλ, ιδρύτρια του Stop Street Harassment και συγγραφέας του «Stop Street Harassment: Making Public Places Safe and Welcoming For Women. «Τον αναγκάζει να σκεφτεί τι είπε ή τι έκανε».

– Χρησιμοποίησε σταθερή φωνή. Με σταθερή φωνή πες στον catcaller ότι η συμπεριφορά του δεν είναι εντάξει. Δοκιμάστε αρνητικές δηλώσεις όπως “Όχι, άσε με ήσυχη”. “Φύγε”. Αν νιώθεις τολμηρή και η κατάσταση το επιτρέπει πες του να επαναλάβει αυτό που είπε και σχολίασέ το ή τράβηξέ τον μια φωτογραφία.

– Απόφυγε τις βρισιές. Είναι δύσκολο να αντισταθείς, αλλά οι βρισιές μπορεί να γυρίσουν μπούμερανγκ. «Αν και μπορεί να λειτουργήσει σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτός ο τύπος αντίδρασης είναι ο πιο πιθανός να κάνει τον παρενοχλητή να απαντήσει με θυμό και βία», λέει η Κερλ.

– Φύγε. Αφού έκανες οπτική επαφή και είπες την αρνητική σου δήλωση, συνέχισε να κινείσαι. Φρόντισε να μην επεκταθείς σε συζήτηση γιατί αυτό ακριβώς θα νομίζει αυτός που σε παρενοχλεί, ότι θέλεις να πιάσεις κουβέντα.

– Απείλησε ότι θα καλέσεις το 100. Και αν φοβάσαι ότι η κατάσταση κλιμακώνεται, κάλεσέ το.

Αν είσαι μάρτυρας μιας παρενόχλησης στο δρόμο

Το να παρακολουθείς την παρενόχληση στο δρόμο είναι σχεδόν εξίσου επώδυνο με το να είσαι εσύ ο στόχος της. Τι να κάνεις σε αυτή την περίπτωση:

– Να επέμβεις άμεσα. Εάν έχεις αξιολογήσει την κατάσταση και έχεις αποφασίσει ότι είναι ασφαλές να εμπλακείς, μπορείς να πλησιάσεις αυτόν που παρενοχλεί και να του πεις «να το σκάσει» ή «αυτό είναι τόσο άσχημο» καθώς περνάς.

– Δημιούργησε μια απόσπαση προσοχής. Χωρίς να απευθυνθείς ουσιαστικά στον παρενοχλητή, πλησίασε το στόχο και ζήτησε οδηγίες, πρόσφερε τη θέση σου αν είστε στο μετρό ή συμπεριφερθείτε σαν να γνωρίζετε ο ένας τον άλλον. Πες: “Σε έψαχνα παντού. Τι ώρα έχουμε ραντεβού με τους άλλους!”

– Αναζήτησε έναν υπεύθυνο. Εάν βρίσκεστε στο μετρό, αναζήτησε έναν υπάλληλο ή αν είσαι κοντά σε κάποιο μπαρ, βρες τον υπεύθυνο της εισόδου. Συγκέντρωσε, επίσης, ανθρώπους που στέκονται γύρω σας. Έχεις τη δύναμη να αποκλιμακώσεις την κατάσταση. Όταν εμπλέκονται πολλοί άνθρωποι, συνήθως ο παρενοχλητής υποχωρεί.

– Φρόντισε το στόχο. Όταν τελειώσει το συμβάν, ρώτησε το στόχο εάν είναι καλά ή αν χρειάζεται κάτι. Δημιουργεί αλληλεγγύη και κάνει τεράστια διαφορά στην ψυχολογία του.