Δ’ Σώμα Στρατού: Η απόρθητη εμπροσθοφυλακή του Έβρου

Ο λόγος για το Δ’ Σώμα Στρατού, που για μια ακόμη φορά έρχεται στην επικαιρότητα μετά τις προκλητικές κινήσεις των Τούρκων και την αμφισβήτηση ελληνικού εδάφους. Οι αξιωματικοί και οπλίτες για μια ακόμη φορά καλούνται να κινηθούν αποτρεπτικά έναντι των επεκτατικών βλέψεων του Ταγίπ Ερντογάν και είναι έτοιμοι να δράσουν όποτε κριθεί απαραίτητο, όπως έγινε τον περασμένο Φεβρουάριο.

Η κρίση των αρχών του έτους

Στις 28 Φεβρουαρίου η τουρκική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα ανοίξει τα σύνορά της για τους πρόσφυγες και μετανάστες που επιδιώκουν να φτάσουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση στέλνοντας χιλιάδες κατατρεγμένους στα ελληνοτουρκικά σύνορα κατά μήκος του ποταμού Έβρου, αναμεμειγμένους με μυστικούς πράκτορες της ΜΙΤ. Μέσα σε λίγες ώρες είχαν φθάσει στην οριογραμμή, ωστόσο από την απέναντι πλευρά είχε ήδη διακοπεί η λειτουργία του τελωνείου των Καστανιών προκειμένου να αποτραπεί η ανεξέλεγκτη διέλευση στο ελληνικό έδαφος. Στο Δ’ Σώμα Στρατού είχε σημάνει από νωρίς συναγερμός και μονάδες είχαν λάβει θέσεις σε καίρια σημεία στα πρανή του ποταμού, ενώ μπροστά από το τελωνείο παρατάχθηκαν οι αστυνομικές δυνάμεις.

Απροσπέλαστος ο Έβρος

Μάλιστα, στις 7 Μαρτίου ο Τούρκος υπουργός Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού, παρακίνησε τους πρόσφυγες και τους μετανάστες να περάσουν απέναντι λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «σε κάποια μέρη (του ποταμού Έβρου) η στάθμη από τη βροχή έπεσε στα 40 με 45 εκατοστά. Αυτό τι σημαίνει; Ότι με τα πόδια σας εύκολα μπορείτε να περάσετε. Ο Μητσοτάκης δεν έχει την ικανότητα να τους συγκρατήσει στα σύνορα. Να δείτε τι έχει να γίνει μετά. Δεν είναι μόνο ό,τι έχει γίνει μέχρι τώρα, αλλά και τι θα γίνει μετά». Ακολούθησε ρίψη αβολίδωτων πυρών και χημικών, ωστόσο οι στρατιωτικές μονάδες ήταν εκεί προκειμένου να μην αφήσουν κανέναν να περάσει. Ομοίως και οι αστυνομικές μπροστά στο φυλάκιο. Όποτε κρινόταν σκόπιμο περνούσαν εμφανώς και άνδρες του Δ’ Σώματος Στρατού ο οποίος έχει ως ζώνη ευθύνης το σύνολο του Έβρου και σημαντικό τμήμα της Ανατολικής Μακεδονίας, από την Ξάνθη και το Διδυμότειχο μέχρι το Λιτόχωρο και την Κομοτηνή.

Τα κορυφαία άρματα μάχης Leopard

Αιχμή του δόρατος αποτελεί αναμφισβήτητα η 25η Τεθωρακισμένη Ταξιαρχία που εδρεύει στο Πετροχώρι της Ξάνθης και τα άρματα μάχης Leopard 2A6 HEL που αποτελούν ελληνική έκδοση του γερμανικού Leopard 2A6, τα οποία θεωρούνται κορυφαία σε ολόκληρη τη Βαλκανική χερσόνησο. Διαθέτουν ψηφιακά συστήματα ελέγχου πυρός με αποστασιόμετρα λέιζερ, ένα πλήρως σταθεροποιημένο κύριο όπλο, πολυβόλα και προηγμένες λειτουργίες νυχτερινής όρασης και σκοπεύσεως. Η χώρα μας διαθέτει 170 τέτοιου τύπου άρματα τα οποία κινούνται σε κάθε μορφολογία εδάφους.

Όσον αφορά τον οπλισμό τους, ξεχωρίζει το βασικό πυροβόλο των 120 χλστ./L55 λείας κάννης της εταιρείας Rheimetall AG, ενώ υπάρχει και συζυγές πολυβόλο MG-3 διαμετρήματος 7,62 χιλιοστών καθώς επίσης και πολυβόλο που χειρίζεται ο επικεφαλής του τετραμελούς πληρώματος στην οροφή. Παράλληλα σε αυτό το «θηρίο» των 62,3 τόνων βρίσκονται τοποθετημένοι εκατέρωθεν του πύργου 16 εκτοξευτές καπνογόνων. Τα Leopard 2 Α6 φημίζονται για τη θωράκισή τους, καθώς έχει αυξηθεί στις τελευταίες εκδόσεις σημαντικά, με την προσθήκη πλακών συνθετικής θωράκισης τρίτης γενιάς που σχηματίζουν τοξοειδή διαμόρφωση στο εμπρόσθιο μέρος του άρματος. Τα τμήματα αυτά της θωράκισης μπορούν να αφαιρεθούν σε περίπτωση που το άρμα χτυπηθεί. Επιπρόσθετα διαθέτει πλήρη θωράκιση οροφής κάτι που σημαίνει ότι το άρμα προστατεύεται από πλήγματα υποπυρομαχικών, βομβιδίων, και πυραύλων εδάφους – εδάφους.

Με έμβλημα τις περικεφαλαίες

Έμβλημα του Δ’ Σώματος Στρατού είναι δύο περικεφαλαίες με ένα ξίφος στο κέντρο, τη λαβή του οποίου φωτίζει ένας ήλιος. Στην κορυφή του θυρεού υπάρχει το ρητό του Έλληνα συγγραφέα και ιστορικού Φλάβιου Αρριανού «Τω ξίφει τον δεσμόν λέλυσθαι» («Με το ξίφος έλυσε τον δεσμό») που αποτελεί απόσπασμα από την «Ανάβασις Αλεξάνδρου», παραπέμποντας ευθέως στον Μέγα Αλέξανδρο και την εκστρατεία του στην Ανατολή.

Η Σφίγγα της 50ής Ταξιαρχίας

Εξίσου καταλυτικής σημασίας είναι και ο ρόλος που διαδραματίζει στην περιοχή η 50η Μηχανοκίνητη Ταξιαρχία που επίσης ανήκει στο Δ’ Σώμα Στρατού και εδρεύει στο Σουφλί. Αυτή έχει ως έμβλημα τη Σφίγγα, το μυθολογικό τέρας της Βοιωτίας που είχε πρόσωπο γυναίκας, σώμα λιονταριού, φτερά όρνιθος και ουρά φιδιού. Στην πάνω πλευρά του θυρεού φιγουράρει η φράση «Αρχή του νικάν το θαρρείν» που είπε ο ποιητής Πίνδαρος εξυμνώντας τη νίκη του αθηναϊκού στόλου έναντι του περσικού στο Αρτεμίσιο το 480 π.Χ.

Η ίδρυση και οι ανασυστάσεις  

Το Δ’ Σώμα Στρατού θα συμπληρώσει σε λίγους μήνες 107 χρόνια ζωής, καθώς ιδρύθηκε με βασιλικό διάταγμα στις 30 Αυγούστου 1913 στο πλαίσιο αναδιοργάνωσης του Ελληνικού Στρατού μετά τη λήξη των Βαλκανικών Πολέμων. Η αρχική έδρα του ήταν στη στη Θεσσαλονίκη, αλλά το 1914 μεταφέρεται στην Καβάλα. Την περίοδο του Εθνικού Διχασμού (1915-1917), η Ελλάδα έχει επί της ουσίας κοπεί διοικητικά στα δύο καθώς υπάρχει μια κυβέρνηση στη Βόρεια Ελλάδα υπό τον Ελευθέριο Βενιζέλο και μια στην Αθήνα υπό τον βασιλέα Κωνσταντίνο Α’ και τον εκάστοτε πρωθυπουργό που διάκειται θετικά στο Στέμμα.

Ο τότε διοικητής του Δ’ Σώματος Στρατού συνταγματάρχης Ιωάννης Χατζόπουλος ζητά διευκρινίσεις για το τι θα πρέπει να πράξει βλέποντας να εισβάλουν τα βουλγαρικά και τα γερμανικά στρατεύματα στο πλαίσιο του Α΄Παγκοσμίου Πολέμου, καθώς η Ελλάδα μέχρι εκείνη τη στιγμή τηρεί επισήμως ουδετερότητα -αν και ο Βενιζέλος κάνει τα πάντα προκειμένου να προσχωρήσουμε στο πλευρό της Αντάντ. Είτε λόγω ασαφών εντολών είτε λόγω μεθοδευμένων κινήσεων, το Δ’ Σώμα Στρατού δεν προβάλει αντίσταση και μετά την κατάληψη της Ανατολικής Μακεδονίας μεταφέρεται σχεδόν στο σύνολό του σιδηροδρομικώς από τους Γερμανούς στην πόλη Γκέρλιτς ως «φιλοξενούμενοι» της γερμανικής κυβέρνησης για περίπου δύο χρόνια και ακολούθως δίνεται τους αξιωματικούς και τους οπλίτες η άδεια να επιστρέψουν στην Αθήνα.

Το 1922 η έδρα του Σώματος θα μεταφερθεί στην Ανδριανούπολη και θα υπαχθεί στην Στρατιά Μικράς Ασίας. Από τη νέα αναδιοργάνωση του στρατού μετά την Μικρασιατική Καταστροφή θα προκύψει η Στρατιά του Έβρου. Διοικητής θα τοποθετηθεί το 1923 ο στρατηγός Θεόδωρος Πάγκαλος (παππούς του μετέπειτα υπουργού του ΠΑΣΟΚ), ενώ κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων της Συνθήκης της Λωζάνης θα χρησιμοποιηθεί ως μέσο διπλωματικής πίεσης καθώς η ελληνική αποστολή υπό τον Ελευθέριο Βενιζέλο θα αφήσει να διαφανεί ότι εάν απαιτηθεί θα δοθεί διαταγή προκειμένου να επέμβει στην Ανατολική Θράκη.

Κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και ειδικότερα τον Νοέμβριο του 1940, λίγες μόλις ημέρες μετά την επιχειρούμενη εισβολή των Ιταλών στη χώρα μας, θα μετονομαστεί σε «Τμήμα Στρατιάς Ανατολικής Μακεδονίας». Τον Απρίλιο του 1941 αντιστάθηκε στην εισβολή των Γερμανών, μέχρι όμως την συνθηκολόγηση, οπότε τμήματά του παραδόθηκαν στη Βέρμαχτ. Θα ανασυσταθεί το 1976 στην Ξάνθη και με τα χρόνια θα ισχυροποιείται όλο και περισσότερο αποτελώντας πλέον την αποτρεπτική δύναμη που γνωρίζουμε.

Η επιχειρησιακή διάρθρωση στις μέρες μας

Το Δ’ Σώμα Στρατού διαθέτει μια πολυπλόκαμη διάρθρωση με τρεις κύριες μεραρχίες στις οποίες ανήκουν μια σειρά από ταξιαρχίες. Ειδικότερα:

• Στη 12η Μηχανοκίνητη Μεραρχία Πεζικού με έδρα την Αλεξανδρούπολη, υπάγονται η 7η Μηχανοκίνητη Ταξιαρχία Πεζικού με έδρα τον Προβατώνα, η 31η Μηχανοκίνητη Ταξιαρχία Πεζικού με έδρα τις Φέρες, η 23η Τεθωρακισμένη Ταξιαρχία με έδρα την Αλεξανδρούπολη, η Τακτική Διοίκηση 41ου Συντάγματος Πεζικού με έδρα τη Σαμοθράκη, η Γ΄ Επιλαρχία Αναγνωρίσεως, ο Λόχος Στρατηγείου της 12ης Μηχανοκίνητης Μεραρχίας Πεζικού, η Διοίκηση Πυροβολικού της 12ης Μηχανοκίνητης Μεραρχίας Πεζικού και  το 12ο Τάγμα Διαβιβάσεων.
• Στη 16η Μηχανοκίνητη Μεραρχία Πεζικού με έδρα το Διδυμότειχο υπάγονται η 3η Μηχανοκίνητη Ταξιαρχία Πεζικού με έδρα την Καβύλη, η 30ή Μηχανοκίνητη Ταξιαρχία Πεζικού με έδρα το Λαγό, η 21η Τεθωρακισμένη Ταξιαρχία με έδρα την Κομοτηνή, η Τακτική Διοίκηση 21ου Συντάγματος Πεζικού με έδρα την Ορεστιάδα, η Δ΄ Επιλαρχία Αναγνωρίσεως, ο Λόχος Στρατηγείου 16ης Μηχανοκίνητης Μεραρχίας Πεζικού, η Διοίκηση Πυροβολικού 16ης Μηχανοκίνητης Μεραρχίας Πεζικού, το 16ο Τάγμα Διαβιβάσεων.
• Στην 20ή Τεθωρακισμένη Μεραρχία με έδρα την Καβάλα υπάγονται η 24η Τεθωρακισμένη Ταξιαρχία με έδρα το Λιτόχωρο Πιερίας, η 25η Τεθωρακισμένη Ταξιαρχία με έδρα την Ξάνθη, η Ίλη Στρατηγείου 20ής Τεθωρακισμένης Μεραρχίας, η Διοίκηση Πυροβολικού 20ής Τεθωρακισμένης Μεραρχίας, το 20ό Τάγμα Διαβιβάσεων, η 50ή Μηχανοκίνητη Ταξιαρχία με έδρα το Σουφλί και η 29η Μηχανοποιημένη Ταξιαρχία Πεζικού με έδρα την Κομοτηνή.

Παράλληλα, στο Δ’ Σώμα ανήκει και το 1ο Συγκρότημα Επικοινωνιών Ηλεκτρονικού Πολέμου Πληροφορικής και Επιτήρησης.

Νέος διοικητής από τον Μάρτιο ο αντιστράτηγος Ιλαρίδης

Χρέη διοικητή του μεγαλύτερου σχηματισμού του Στρατού Ξηράς έχει αναλάβει από τον περασμένο Μάρτιο ο 57χρονος αντιστράτηγος Άγγελος Ιλαρίδης που κατάγεται από τη Νιγρίτα Σερρών, αντικαθιστώντας τον Χαράλαμπο Λαλούση ο οποίος αναβαθμίστηκε με τις τελευταίες κρίσεις σε αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Στρατού.

Ο αντιστράτηγος Ιλαρίδης έχει ένα πλούσιο βιογραφικό καθώς εισήλθε το 1981 στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, από την οποία αποφοίτησε το 1985 με το βαθμό του ανθυπολοχαγού του Πεζικού. Ως κατώτερος αξιωματικός υπηρέτησε σε μονάδες εκστρατείας με τα καθήκοντα του διμοιρίτη και του διοικητή λόχου. Φοίτησε σε όλα τα προβλεπόμενα σχολεία του όπλου του, καθώς και στη Διακλαδική Σχολή Άμυνας και το 1998 φοίτησε στην Ανώτατη Σχολή Πολέμου.

Κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας του ως ανώτερος αξιωματικός, υπηρέτησε ως επιτελής στην XVI Μ/Κ ΜΠ και στο ΓΕΣ. Το 2005 του ανατέθηκαν τα καθήκοντα του διοικητή του 503 ΤΠ/ΠΕΣ, ενώ το 2007 του διοικητή Τάγματος Μαθητών της ΣΣΑΣ. Δύο χρόνια αργότερα φοίτησε στη Σχολή Εθνικής Άμυνας και στη συνέχεια με τη προαγωγή του σε συνταγματάρχη το 2010, τοποθετείται στο NRDC – GR, ως διευθυντής Πληροφοριών (ACOS G2).

Το 2014 προάγεται σε ταξίαρχο και τοποθετείται ως υποδιοικητής στην ΧΧ ΤΘΜ, ενώ το 2015 του ανατίθενται τα καθήκοντα του διοικητή της 50 Μ/Κ ΤΑΞ «ΑΨΟΣ». Ακολούθως το 2017 τοποθετείται επιτελάρχης στο Δ’ ΣΣ «ΘΡΑΚΗ» και στη συνέχεια το 2018 έχοντας προαχθεί σε υποστράτηγο τοποθετείται επιτελάρχης της 1ης ΣΤΡΑΤΙΑΣ «ΑΧΙΛΛΕΑΣ». Το 2019 τοποθετείται διοικητής της XVI Μ/Κ ΜΠ «ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟΥ», ενώ στις 19 Ιανουαρίου 2020 του ανατίθενται τα καθήκοντα του διοικητή Δ’ ΣΣ, μη απαλλασσόμενου των καθηκόντων του ως διοικητής XVI Μ/Κ ΜΠ «ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟΥ».

Την 9 Μαρτίου προήχθη σε αντιστράτηγο και τοποθετήθηκε διοικητής του Δ’ Σώματος Στρατού «ΘΡΑΚΗ». Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών στο αντικείμενο «Στρατηγική και Διπλωματία» από το Kingston University of London, γνωρίζει καλά αγγλικά και είναι παντρεμένος και πατέρας τεσσάρων παιδιών.