Δεκαπενταύγουστος: Τα 13 καλύτερα νησιώτικα πανηγύρια – Στιγμές από αξέχαστα γλέντια

Αλόννησος

Η Αλόννησος, νησί των Βορείων Σποράδων, διατηρεί ακόμη και σήμερα ανόθευτα τα ήθη, έθιμα και τις παραδόσεις της. Εκτός από τα αυγουστιάτικα πανηγύρια με θρησκευτική αφορμή, όπως εκείνο της Παναγιάς Καστριανής, στην Ιουλίδα, το οποίο πραγματοποιείται στις 15 Αυγούστου, το νησί διοργανώνει ένα από τα πιο ιδιαίτερα πανηγύρια σε όλη την Ελλάδα. Ανήμερα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, διεξάγεται στην Παλιά Χώρα ένα μεγάλο πανηγύρι, κατά το οποίο αναβιώνει το έθιμο του παραδοσιακού αλοννησιώτικου γάμου, αντιπροσωπευτικό δείγμα της ευρύτερης ελληνικής παράδοσης.

Ο Κουμπάρος, με τη συνοδεία μουσικών, επισκέπτεται το σπίτι του γαμπρού, όπου τους φιλεύουν διάφορα κεράσματα, όπως γλυκά, κρασί και τσίπουρο. Όλοι μαζί πηγαίνουν στο σπίτι της νύφης, όπου ο γαμπρός πρέπει να έρθει σε συμφωνία με την πεθερά. Έπειτα, υπό τους ήχους του βιολιού, του κλαρίνου και του λαούτου, ξεκινούν όλοι μαζί για την εκκλησία, με τη νύφη ντυμένη με ένα παραδοσιακό φόρεμα, τη «μόρκα». Αφού ολοκληρωθεί η τελετή, ξεκινάει το γλέντι, το οποίο διαρκεί μέχρι το πρωί. Παραδοσιακή μουσική, χορός, γίδα κοκκινιστή με μακαρόνια, καθώς και διάφορα γλυκίσματα, είναι όλα όσα θα απολαύσουν οι επισκέπτες, σε αυτό το ιδιόμορφο πανηγύρι.

Αμοργός

Τα πανηγύρια του Αυγούστου στην Αμοργό δίνουν τη δυνατότητα στους επισκέπτες του νησιού να γευτούν την περίφημη αμοργιανή φιλοξενία. Παραδοσιακοί χοροί, κυκλαδίτικες μουσικές και αυθεντικές αμοργιανές λιχουδιές συνθέτουν ένα παζλ παραδόσεων, οι οποίες διατηρούν ζωντανά στοιχεία από τη βυζαντινή εποχή και την αρχαιότητα.

Τον Δεκαπενταύγουστο γιορτάζει ολόκληρο το νησί. Την ημέρα εκείνη πραγματοποιείται ένα από τα μεγαλύτερα πανηγύρια του νησιού, της Παναγιάς της Επανοχωριανής στην Λαγκάδα της Αιγιάλης, το οποίο έχει τις ρίζες του στην Τουρκοκρατία. Στο μεγάλο αυτό αυγουστιάτικο πανηγύρι με τα τοπικά όργανά και τα νησιώτικα τραγούδια, προσφέρονται τοπικές γεύσεις, όπως το πατατάτο και το ξιδάτο και η Αμοργιανή Ψημένη.

Τέλος, την πρώτη Κυριακή μετά τον Δεκαπενταύγουστο στην πλατεία Λόζας λαμβάνει χώρα ένα ξεχωριστό πανηγύρι, η «Γιορτή του Παστελιού». Στην πλατεία, όπου στήνεται καζάνι, ο θεατής έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει όλα τα στάδια της διαδικασίας παρασκευής του αμοργιανού παστελιού. Έπειτα, τα παστέλια μοιράζονται στον κόσμο πάνω σε φύλλο λεμονιού με τη συνοδεία «ψημένης» ρακής.

Αστυπάλαια

Η Αστυπάλαια, αν και ανήκει στα Δωδεκάνησα, βρίσκεται πιο κοντά στις Κυκλάδες, όσον αφορά την αρχιτεκτονική και τη μουσική. Κατά την καλοκαιρινή περίοδο διοργανώνονται στο νησί μια πληθώρα λαϊκών πανηγυριών. Πρόκειται για εκδηλώσεις στο πλαίσιο θρησκευτικών επετείων, οι οποίες μετατρέπονται σε μέρες χαράς και γιορτής για ντόπιους και ξένους. Τα τοπικά εδέσματα που προσφέρονται σε τέτοιες περιστάσεις είναι τα γιαπράκια (ντολμαδάκια), τα τοπικά τυριά, τα πουγκιά (αστυπαλίτικα τυροπιτάκια), καθώς και διάφορα γλυκίσματα. Στα ποτήρια των παρευρισκόμενων το κρασί σερβίρεται ασταμάτητα, ενώ η αστυπαλίτικη σούστα έχει την τιμητική της.

Το μεγαλύτερο πανηγύρι του νησιού, αυτό της Παναγιάς της Πορταΐτισσας πραγματοποιείται τον Δεκαπενταύγουστο, στη Χώρα, και διαρκεί τρεις ημέρες. Την Παραμονή, μετά τον εσπερινό, στήνεται παραδοσιακό γλέντι στον περίβολο της εκκλησίας. Ανήμερα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, οι γυναίκες του νησιού μαγειρεύουν έξω από την εκκλησία τον παραδοσιακό «λαμπριανό» (αρνάκι ή κατσικάκι γεμιστό με συκωτάκι, συνοδευόμενο από ρύζι και μπαχαρικά) και το σερβίρουν στους παρευρισκόμενους. Την τρίτη ημέρα διοργανώνονται τα περίφημα «κουνάκια», στον Πέρα Γιαλό. Πρόκειται για παραδοσιακά αγωνίσματα, τα οποία απαντώνται σε εθιμικές γιορτές, και σκοπό έχουν να προσφέρουν άφθονο γέλιο τόσο στους συμμετέχοντες, όσο και στους θεατές.

Ικαρία

Στην Ικαρία, το νησί του Ανατολικού Αιγαίου, με την πολυτάραχη ιστορία, το έθιμο των πανηγυριών χαρακτηρίζεται από μια ιδιομορφία. Τα πολυάριθμα και περιβόητα, πλέον, ικαριώτικα θρησκευτικά πανηγύρια δεν αποτελούν «κοινοβιακές» γιορτές, αλλά μέσο χρηματοδότησης για κοινωφελής σκοπούς. Ιδιαιτερότητα που δημιουργήθηκε σε περιόδους απομόνωσης και οικονομικής καθυστέρησης του νησιού, και η οποία ισχύει μέχρι σήμερα. Χαρακτηριστικά ενός ικαριώτικου πανηγυριού είναι η μαζική προσέλευση κόσμου, οι παραδοσιακοί μεζέδες, το άφθονο κρασί, η ντόπια μουσική, ο χορός και το γλέντι μέχρι πρωίας. Τα πανηγύρια, συνήθως με αφορμή θρησκευτικές εορτές, διοργανώνονται από συλλόγους εθελοντών, οι οποίοι παλιότερα αποτελούσαν τις εκκλησιαστικές επιτροπές. Το φαγοπότι, το οποίο ακολουθεί τη θεία λειτουργία, περιλαμβάνει συνήθως ψητά κοκκινιστά κρέατα («ρασκό»: ντόπιο κατσίκι ελευθέρας βοσκής) και πιλάφι μαγειρεμένο σε ζωμό κατσίκας. Τα ποτήρια των παρευρισκομένων γεμίζουν συνεχώς με «πράμνειο οίνο», κόκκινο κρασί από τις ντόπιες ποικιλίες. Το κέφι «ανάβει» όταν η ορχήστρα αρχίσει να παίζει τον Ικαριώτικο χορό, ο οποίος είναι ζωηρός χορός με διάφορες παραλλαγές, και τα τελευταία χρόνια προσαρμόζεται όλο και περισσότερο στις «απαιτήσεις» του νεανικού κοινού, που κατακλύζει τα καλοκαιρινά πανηγύρια του νησιού.

Το πιο φημισμένο πανηγύρι της Ικαρίας, είναι το πανηγύρι στη Λαγκάδα, το οποίο πραγματοποιείται στις 15 Αυγούστου, με αφορμή τον εορτασμό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Η εύφορη κοιλάδα της Λαγκάδας, ένα τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, ένας τόπος με ιδιαίτερη πολιτιστική και ιστορική σημασία, αποτελεί το σκηνικό όπου εκατοντάδες κόσμου, όλων των ηλικιών, ντόπιοι και τουρίστες, συγκεντρώνονται για να συμμετάσχουν σε ένα αυθεντικό ικαριώτικο γλέντι.

Κάρπαθος

Η Κάρπαθος είναι ένα νησί διάσημο για τα πανηγύρια του, καθώς μέσα από αυτά καταφέρνει και διατηρεί ανόθευτες τις τοπικές της παραδόσεις μέχρι σήμερα. Σε κάθε χωριό της Καρπάθου υπάρχει από ένας τουλάχιστον κεντρικός ναός αφιερωμένος στον προστάτη-άγιο του χωριού, τον οποίον γιορτάζουν οι Καρπάθιοι διοργανώνοντας ένα πανηγύρι προς τιμήν του. Στα πανηγύρια της Καρπάθου ο επισκέπτης δοκιμάζει παραδοσιακά φαγητά, τα οποία σχετίζονται με τις πρωτοχρονιάτικες «αγάπες», ενώ το γλέντι κορυφώνεται με χορό υπό τον ήχο καρπάθικων μαντινάδων.

Σημαντικά αυγουστιάτικα πανηγύρια πραγματοποιούνται στα χωριά Μενετές, Πύλες, Απέρι, στις 15 Αυγούστου, με αφορμή τον εορτασμό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, τον οποίον γιορτάζει όλο το νησί. Όλα τα βλέμματα στρέφονται, όμως, στο πανηγύρι του Άη Γιαννιού στη Βροκούντα, στην Όλυμπο, το οποίο γίνεται στις 28 Αυγούστου. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του πανηγυριού αυτού είναι οι πολύχρωμες παραδοσιακές φορεσιές των γυναικών, με τη διπλή σειρά χρυσών φλουριών στο στήθος και τη μαντήλα στο κεφάλι.

Νάξος

Η Νάξος είναι ένα νησί το οποίο, εξαιτίας και της πλούσιας μουσικής του παράδοσης, φημίζεται για τα αυθεντικά νησιώτικα γλέντια του. Μια φορά τον χρόνο κάθε χωριό και οικισμός γιορτάζει τον προστάτη Άγιο του, όπου μετά τη θεία λειτουργία ακολουθεί ψυχαγωγία με χορό και μουσική. Τα αυγουστιάτικα πανηγύρια δεν αποτελούν εξαίρεση. Αυτές, οι τόσο σημαντικές για το νησί, πατροπαράδοτες εκδηλώσεις περιλαμβάνουν ζωντανή παραδοσιακή μουσική με τη συνοδεία τοπικών μουσικών οργάνων, όπως η τζαμπούνα και το ντουμπάκι, καθώς και τοπικά εδέσματα που φτιάχνουν οι νοικοκυρές του χωριού, όπως γλυκά του κουταλιού και σπιτική λεμονάδα.

Η Κοίμηση της Θεοτόκου γιορτάζεται σε ολόκληρο το νησί, σε ορισμένα χωριά ανήμερα, ενώ σε άλλα την παραμονή. Το χωριό Φιλώτι, ωστόσο, αποτελεί το ιδανικό μέρος για να ζήσει κανείς τους εορτασμούς του δεκαπενταύγουστου. Πρόκειται για τη σημαντικότερη γιορτή του χωριού, εξαιτίας της ιστορικής εκκλησίας της Παναγιάς της Φιλωτίτισσας, της οποίας η ανοικοδόμηση ολοκληρώθηκε το 1806. Κάθε χρόνο πραγματοποιείται εκεί τριήμερος εορτασμός με πολλές θρησκευτικές και ψυχαγωγικές εκδηλώσεις.

Νίσυρος

Η Νίσυρος, όπως και τα περισσότερα ελληνικά νησιά, βρίθει, κατά τη διάρκεια της καλοκαιρινής περιόδου, από εκδηλώσεις και πανηγύρια. Οι εορτασμοί και τα πανηγύρια αποτελούν σημαντικό κομμάτι του πολιτισμού της, καθώς πρόκειται για ένα νησί με έντονο το θρησκευτικό στοιχείο, όπως μαρτυρούν και οι πολυάριθμοι τόποι λατρείας του. Διεξάγονται συνήθως σε δημόσια κτίρια, ενώ οι κάτοικοι φορούν τις παραδοσιακές φορεσιές τους. Ο επισκέπτης, στις εκδηλώσεις αυτές, απολαμβάνει παραδοσιακά νισυριακά εδέσματα, αλμυρά και γλυκά, όπως δίπλες, λουκουμάδες, πιτθιά (ένα είδος κεφτέ με κύριο συστατικό το ρεβύθι), φοινίκια και κουραμπιέδες, υπό τους ήχους παραδοσιακών οργάνων (βιολί, σαντούρι, λαούτο).

Η μεγαλύτερη γιορτή του νησιού τον μήνα Αύγουστο είναι εκείνη της μονής της Παναγιάς της Σπηλιανής στο Μανδράκι, η οποία διεξάγεται στις 14 και 15 Αυγούστου, και στην οποία συρρέει πλήθος κόσμου απ’ όλα τα Δωδεκάνησα. Η γιορτή συνδέεται με το παλαιό έθιμο των «Εννιαμεριτισσών». Οι «Εννιαμερίτισσες» είναι γυναίκες της Νισύρου και των υπολοίπων νησιών, οι οποίες δεσμεύονται με τάμα στην Παναγία να περάσουν 9 μερόνυχτα αυστηρής νηστείας και προσευχής, από τις 6 έως τις 15 Αυγούστου, στη μονή, και να συνδράμουν στην προετοιμασία της για τη μεγάλη γιορτή και το πανηγύρι.

Μετά τον εσπερινό, στις 14 Αυγούστου, ακολουθεί νηστίσιμο δείπνο, κατά το οποίο προσφέρονται ρεβίθια με πατάτες και παραδοσιακοί λουκουμάδες. Ανήμερα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, κατά την ακολουθία του Όρθου, γίνεται το κόλλυβο της Παναγίας, με τη συνοδεία μοιρολογιών από τις «Εννιαμερίτισσες». Μετά το τέλος της λειτουργίας ακολουθεί πομπή των πανηγυριωτών, όπου μεταφέρονται τα κόλλυβα μαζί με την εικόνα της Παναγίας μέχρι την αυλή του Ζησιμοπούλειου. Εκεί παρατίθεται πάνδημο γεύμα, το οποίο περιλαμβάνει κρέας με πατάτες, και μοιράζονται τα ιερά κόλλυβα στους προσκυνητές. Το βράδυ στήνεται χορός, η λεγόμενη «Κούπα της Παναγίας», καθώς η πρώτη του χορού κρατάει μια κούπα, όπου όποιος μπαίνει στον χορό ρίχνει χρήματα για το μοναστήρι και το νησί.

Πάρος

Το νησί του σατυρικού ποιητή Αρχίλοχου και της περιβόητης «Παρίας Λίθου» διοργανώνει, κάθε Αύγουστο, μια σειρά από πανηγύρια, διατηρώντας με αυτό τον τρόπο τα τοπικά ήθη, έθιμα και παραδόσεις. Τα αυγουστιάτικα πανηγύρια της Πάρου είτε έχουν θρησκευτικό χαρακτήρα, είτε πρόκειται για αναβίωση ιστορικών γεγονότων, ή μια γιορτή για να τιμήσουν το ψάρι και τους ντόπιους ψαράδες (η αλιεία είναι μια από τις κυριότερες μορφές απασχόλησης στο νησί).

Τον Δεκαπενταύγουστο όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα στην Παναγιά την Εκατονταπυλιανή. Έπειτα από τη θεία λειτουργία και τη λιτανεία της εικόνας στους δρόμους της Παροικιάς, ακολουθούν εκδηλώσεις με παραδοσιακή μουσική και χορούς στην παραλία.

Πάτμος

Η Πάτμος, το νησί της «Αποκάλυψης», όπως την αποκαλούν, θεωρείται ένας από του ιερότερους τόπους της ορθοδοξίας, συνδεδεμένος με τον εξόριστο, στο νησί, μαθητή του Χριστού, Ιωάννη Θεολόγο, ο οποίος τον 1ο αι. μ.χ., βρισκόμενος εκεί, στη σπηλιά της Αγίας Άννας, έγραψε την «Αποκάλυψη». Στην Πάτμο τα πανηγύρια και οι τοπικές εορτές, προς τιμήν κάποιου Αγίου ή της Παναγίας, αποκτούν ιδιαίτερο χρώμα, καθώς γιορτάζονται με ιδιαίτερη θρησκευτική ευλάβεια, η συμμετοχή των πιστών είναι μεγάλη, και οι εορτασμοί συχνά παίρνουν τη μορφή ενός θρησκευτικού δρώμενου. Όλες τις λειτουργίες και τους εσπερινούς διαδέχεται η παράδοση του «πατμιώτικου καφεδίσματος». Πρόκειται για κέρασμα με παραδοσιακές πίτες, γλυκά, σουμάδα, ελληνικό καφέ με ανθόνερο, ενώ για όσους νηστεύουν προσφέρονται σταφύλια και σύκα.

Την Παραμονή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, στις 14 Αυγούστου, πραγματοποιείται το έθιμο του Επιταφίου της Παναγιάς, κατά το οποίο ψάλλονται τα εγκώμια, και έχει τις ρίζες του στο Βυζάντιο. Η μεγαλοπρεπής πομπή ξεκινάει από τη Μεγάλη Παναγιά, τον δημοτικό ναό των αρχών του 17ου αιώνα, και διασχίζει τα στενά σοκάκια της Χώρας, όπου γυναίκες με «κανί» γεμάτο ροδόσταμο ραίνουν τους Ιερείς και τον κόσμο που περνάει. Στην πλατεία Λόζας πραγματοποιείται ιερό προσκύνημα από το πλήθος, και στη συνέχεια ο επιτάφιος επιστρέφει στον ναό.

Τον Αύγουστο, επίσης, το μεγαλύτερο παραδοσιακό πανηγύρι του νησιού είναι εκείνο της Παναγιάς του Γερανού, ένα εξωκλήσι περίπου 160 χρόνων, το οποίο βρίσκεται στην ομώνυμη περιοχή της Πάτμου. Το πανηγύρι, το οποίο διοργανώνεται από την εκάστοτε επιτροπή διατήρησης και διαφύλαξης του ναού, διεξάγεται ανήμερα του εορτασμού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Τα τοπικά εδέσματα, φτιαγμένα από τις νοικοκυρές του νησιού, και οι νησιώτικες μελωδίες των ντόπιων μουσικών κατακλύζουν τις αισθήσεις των παρευρισκόμενων. Την ίδια μέρα πραγματοποιούνται οι εορτασμοί στην Παναγιά της Εξώσκαλας και στην εκκλησία της Παναγιάς του Πάνω Κάμπου, όπου διεξάγεται ολονύκτιο πανηγύρι.

Σέριφος

Οι κάτοικοι του νησιού τιμούν με πίστη τα ήθη και τα έθιμα που κληρονόμησαν, και από τον κανόνα αυτόν δεν εξαιρούνται τα πανηγύρια, τα οποία αποτελούν παραδοσιακή μορφή διασκέδασης και θρησκευτικής λατρείας. Στα περισσότερα ξωκλήσια και μοναστήρια γίνονται τουλάχιστον μια φορά τον χρόνο παραδοσιακά πανηγύρια με κοινά δείπνα που θυμίζουν την αρχαία «εστίαση» και τις πρωτοχρονιάτικες «αγάπες». Μια ιδιομορφία των πανηγυριών αυτών αποτελεί ο θεσμός των «κτητόρων», γόνοι οικογενειών που χρηματοδότησαν την κατασκευή της εκάστοτε εκκλησίας, και οι οποίοι αναλαμβάνουν την προετοιμασία του πανηγυριού, καθώς και τη συντήρηση του ναού, συμβάλλοντας κατά αυτό τον τρόπο στη διατήρηση του εθίμου των πανηγυριών και κατ’ επέκταση της μουσικής και χορευτικής παράδοσης του νησιού.

Στα πανηγύρια αυτά διανέμονται δωρεάν τοπικά εδέσματα, προσφορά των «κτητόρων», όπως φάβα, κατσίκι βραστό με μακαρόνια, πατάτες, ψητό κρέας, ενώ την περίοδο της νηστείας προσφέρονται νηστίσιμες λιχουδιές. Το κρασί ρέει άφθονο, και το γλέντι διαρκεί μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες.

Από τα πολυάριθμα αυγουστιάτικα πανηγύρια, τα οποία πραγματοποιούνται στο νησί, ξεχωρίζουν εκείνα που επικεντρώνονται στη λατρεία της Παναγιάς. Από την παραμονή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου ξεκινούν πανηγύρια στις εκκλησίες που είναι αφιερωμένες στην Παναγιά, ενώ ο χορός και το φαγοπότι συχνά επαναλαμβάνονται και ανήμερα μετά τη λειτουργία. Ένα από τα σημαντικότερα πανηγύρια του νησιού είναι το Πανηγύρι της Ξυλοπαναγιάς, διάρκειας τριών ημερών. Η εκδήλωση αυτή πραγματοποιείται γύρω από την γέρική ελιά στην πλατεία του οικισμού Παναγιά, στον οποίο βρίσκεται η αρχαιότερη εκκλησία του νησιού, αυτή της Παναγίας, η οποία χρονολογείται από τον 11ο αιώνα. Στο πανηγύρι αυτό, το οποίο έχει τις ρίζες του σε ένα παλιό έθιμο, συγκεντρώνονται σχεδόν όλοι οι κάτοικοι του νησιού.

Σίφνος

Οι κάτοικοι της Σίφνου, σεβόμενοι τα ήθη και έθιμα του τόπου τους, διοργανώνουν κάθε χρόνο τοπικές εκδηλώσεις, οι οποίες, όπως και στα υπόλοιπα ελληνικά νησιά, συνδέονται με την θρησκευτική λατρεία. Τα πανηγύρια στη Σίφνο γίνονται συνήθως την παραμονή της εορτής του Αγίου ή της Αγίας, στους οποίους είναι αφιερωμένο ένα από τα 235 ξωκκλήσια και μοναστήρια του νησιού. Τα σιφνέικα πανηγύρια οργανώνονται και χρηματοδοτούνται από τους λεγόμενου «πανηγυραδες». Πρόκειται για απλούς πολίτες, οι οποίοι έχουν αναλάβει την ετήσια φιλοξενία και συντήρηση της εικόνας ενός αγίου στο σπιτικό τους, και οι οποίοι, ως αποκορύφωμα της ευγνωμοσύνης τους προς τον εκάστοτε άγιο, διοργανώνουν προς τιμήν του το πανηγύρι του, χρηματοδοτώντας τα έξοδά του, καθώς και την προετοιμασία της εκκλησίας, που είναι αφιερωμένη σε αυτόν.

Ανήμερα του πανηγυριού, ο «πανηγυράς» επιστρέφει την εικόνα του αγίου στον ναό της, ακολουθεί ο εσπερινός και η αρτοκλασία, και στη συνέχεια πραγματοποιείται η «τράπεζα», δηλαδή η συνεστίαση. Τα φαγητά, που προσφέρονται, είναι η παραδοσιακή ρεβιθάδα, κοκκινιστό κρέας με μακαρόνια ή βακαλάος στην περίοδο της νηστείας, ενώ το κρασί ρέει άφθονο. Κατά τη διάρκεια της συνεστίασης, απαραίτητα είναι τα «κουταλόκτυπήματα» με τη συνοδεία διάφορων ευχών για τον «πανηγυρά». Στη συνέχεια, τα όργανα και ο χορός έχουν τον λόγο μέχρι πρωίας, με το σιφνέικο τακίμι να αποτελείται από ένα βιολί και ένα λαούτο.

Τα σημαντικότερα αυγουστιάτικα πανηγύρια στη Σίφνο συνδέονται με τον εορτασμό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και του Άι Γιαννιού. Στις 14 Αυγούστου πραγματοποιούνται μια πληθώρα πανηγυριών σε διάφορα ξωκλήσια προς τιμήν της Παναγίας, με πιο σημαντικό αυτό της Παναγιάς, στην Πλατάνισσα, στο Τόσο Νερό.

Σύρος

Ένα νησί με πλούσια ιστορία και πολιτισμό, η Σύρος οφείλει την ιδιαίτερη φυσιογνωμία της στην αρμονική συνύπαρξη του καθολικού και του ορθόδοξου δόγματος. Τον Αύγουστο, όπως και όλο τον υπόλοιπο χρόνο, το νησί γιορτάζει τόσο τους ορθόδοξους, όσο και τους καθολικούς αγίους του με μία σειρά από τοπικά πανηγύρια, τα οποία λόγω της μεικτής θρησκευτικής κοινωνίας, έχουν αποκτήσει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Το έθιμο, όμως, που συγκεντρώνει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον είναι εκείνο των «φωταρίδων» στο παραλιακό χωριό Κίνι, το οποίο αναβιώνει κάθε χρόνο στις 14 Αυγούστου, με αφορμή τον εορτασμό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Εκείνη την ημέρα οι ντόπιοι στολίζουν με φωτάκια τα σπίτια τους, ενώ τα παιδιά τοποθετούν τσίγκινα τενεκεδάκια με φωτιά στα πεζούλια και τις παραλίες προσφέροντας ένα μοναδικό θέαμα.

Στο χωριό του Πάγου πραγματοποιείται την παραμονή της Παναγιάς το μεγαλύτερο νησιώτικο πανηγύρι του νησιού με παραδοσιακό γλέντι μέχρι το πρωί. Φέτος, ο Χρήστος Φιοράντης και η Τηνιακή κομπανία θα διασκεδάσουν κάτοικους και επισκέπτες του νησιού που αναμένεται να κατακλείσουν το χώρο, όπως συμβαίνει κάθε χρόνο. Νησιώτικο πανηγύρι πραγματοποιείται και στην παραλία της Βάρης την παραμονή της Παναγίας.

Τήνος

Στην Τήνο, ίσως το ελληνικό νησί με την μεγαλύτερη θρησκευτική κατάνυξη, διοργανώνονται πανηγύρια διαποτισμένα τόσο με ένα ανόθευτο θρησκευτικό αίσθημα, όσο και με έθιμα προερχόμενα από τα αρχαία χρόνια. Οι μεγάλες γιορτές και τα αυγουστιάτικα πανηγύρια είτε συνδέονται με την Παναγία, προστάτιδα του νησιού, είτε με τη λατρεία κάποιου άλλου Αγίου. Ανήμερα του εορτασμού ενός Αγίου, τελούνται σε όλες τις εκκλησίες και τα ξωκλήσια του νησιού μεγαλοπρεπείς λειτουργίες, ενώ ακολουθεί κέρασμα στον προαύλιο χώρο.

Κάθε πανηγύρι έχει το δικό του παραδοσιακό πιάτο, και όλα τα νοικοκυριά είναι ανοιχτά τόσο για τους ντόπιους όσο και για τους ξένους, οι οποίοι δοκιμάζουν τα προσφερόμενα τοπικά εδέσματα και το κρασί που ρέει άφθονο. Το νησί αποτελεί δημοφιλή προορισμό κατά τους εορτασμούς της Κοιμήσεως της Θεοτόκου όπου κατακλύζεται από πλήθος προσκυνητών από όλη την Ελλάδα. Οι εορτασμοί ξεκινούν την παραμονή, 14 Αυγούστου, με τον πανηγυρικό εσπερινό. Το επόμενο πρωί, μετά τον όρθο και την αρχιερατική λειτουργία στον Ιερό Ναό της Ευαγγελίστριας, ακολουθεί λιτανεία της θαυματουργού Εικόνας με την παρουσία επίσημων φορέων, του πολεμικού ναυτικού και εκατοντάδων πιστών.