«Δεν πληρώνω» από πολυεθνικές για τα ενοίκια καταστημάτων

Φαινόμενα «Δεν πληρώνω» έχουν αρχίσει να κάνουν την εμφάνισή τους στην αγορά των εμπορικών καταστημάτων, καθώς μεγάλοι πολυεθνικοί όμιλοι, όπως ο Zara, έχουν αρχίσει να ασκούν πιέσεις σε ιδιοκτήτες καταστημάτων προκειμένου να εξασφαλίσουν τη μη καταβολή του ενοικίου τουλάχιστον του μηνός Απριλίου, με προοπτική και για τον μήνα Μάιο, εφόσον τα καταστήματα παραμείνουν κλειστά και τότε. Αυτό έχει συμβεί σε τουλάχιστον μία περίπτωση καταστήματος της αλυσίδας, όπου έχει ζητηθεί η μη καταβολή του ενοικίου του Απριλίου. Ωστόσο, έχει καταβληθεί το αντίστοιχο ενοίκιο του Μαρτίου, χωρίς κάποια έκπτωση, παρότι έχει θεσπιστεί έκπτωση ενοικίου 40% στα κλειστά καταστήματα, με αναδρομική ισχύ από τις αρχές του μήνα.

Τις σχετικές πληροφορίες και για άλλες πολυεθνικές αλυσίδες επιβεβαιώνουν και μεγαλύτερες εταιρείες που εκμεταλλεύονται ακίνητα, αν και δεν φαίνεται να ισχύει το ίδιο επί του παρόντος και για τους ιδιοκτήτες των μεγάλων εμπορικών κέντρων. «Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι δεν είμαστε προετοιμασμένοι για τέτοιες κινήσεις από πελάτες μας και επίσης δεν σημαίνει ότι κι εμείς από την πλευρά μας θα συναινέσουμε σε κάτι τέτοιο», σημειώνει χαρακτηριστικά στέλεχος ενός εκ των ομίλων διαχείρισης εμπορικών κέντρων.

Σύμφωνα με επαγγελματίες του κλάδου των ακινήτων, μια δίμηνη αναστολή λειτουργίας των καταστημάτων δεν απειλεί την επιβίωση των μεγάλων εμπορικών αλυσίδων και, επομένως, εκτιμούν ότι η κίνηση της κυβέρνησης να θεσπίσει την έκπτωση του 40% του ενοικίου επαγγελματικών χώρων για τον Μάρτιο και τον Απρίλιο, σε συνδυασμό και με τα υπόλοιπα μέτρα, καλύπτει σε μεγάλο βαθμό τις ανάγκες τους. Αυτό δεν σημαίνει, βέβαια, ότι δεν θα υπάρξουν και αλυσίδες που θα επιχειρήσουν να επωφεληθούν από τις συνθήκες προκειμένου να εξασφαλίσουν ακόμα ευνοϊκότερες ρυθμίσεις για τις ίδιες, ποντάροντας στον φόβο ορισμένων ιδιοκτητών ότι θα χάσουν έναν ισχυρό και φερέγγυο μισθωτή.

Στο πλαίσιο αυτό, στελέχη της αγοράς έχουν αρχίσει να εκφράζουν την ανησυχία τους, κατ’ αρχάς για την εξάπλωση του φαινομένου αυτού. Οπως τονίζουν χαρακτηριστικά, «όταν βλέπεις τέτοια στάση από πολυεθνικές αλυσίδες που δεν αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα, πώς θα πρέπει να συμπεριφερθούν μικρότερες εταιρείες ή ακόμα και μεμονωμένοι καταστηματάρχες που λειτουργούν ένα-δύο σημεία πώλησης σε δευτερεύουσες εμπορικές πιάτσες;».

Σημειωτέον ότι ανάλογα περιστατικά έχουν σημειωθεί και εκτός Ελλάδας. Χαρακτηριστικές περιπτώσεις ήταν οι όμιλοι ένδυσης κι υπόδησης Adidas και H&M, που έσπευσαν να αιτηθούν αναστολές πληρωμής ενοικίων σε καταστήματα στη Γερμανία, με αποτέλεσμα ανώτατα στελέχη τους να υποχρεωθούν σε διευκρινιστικές δηλώσεις τις προηγούμενες ημέρες, προκειμένου να διασκεδάσουν τις εντυπώσεις που δημιουργήθηκαν και την κατακραυγή πολιτών, που απειλούσαν ακόμα και με εμπάργκο των προϊόντων τους. Υπενθυμίζεται ότι μόνο στην Αττική, η Adidas λειτουργεί 15 καταστήματα, εκ των οποίων τέσσερα εντός των εμπορικών κέντρων The Mall Athens, Golden Hall, Athens Metro Mall και του εκπτωτικού χωριού MacArthur Glen. Αντίστοιχα, η H&M λειτουργεί 19 καταστήματα, δύο εκ των οποίων στα εμπορικά κέντρα The Mall Athens και Athens Metro Mall κι ενός ακόμα στο εμπορικό πάρκο Smart Park.

Επιπλέον, υπάρχει έκδηλη ανησυχία για επιστροφή του φαινομένου των αιτημάτων αναπροσαρμογής ενοικίων προς τα κάτω μόλις επιτραπεί η επαναλειτουργία των καταστημάτων, παγιώνοντας κατά κάποιον τρόπο τη μείωση του 40% που έχει χορηγηθεί εκτάκτως μέχρι και το τέλος Απριλίου. Στο ξεκίνημα της οικονομικής κρίσης το 2010 και μέχρι τουλάχιστον το 2014, στην αγορά λιανικού εμπορίου πραγματοποιήθηκαν σημαντικές μειώσεις ενοικίων προκειμένου να αντιμετωπιστεί ο μειωμένος τζίρος των καταστηματαρχών και να αποφευχθούν όσο το δυνατόν περισσότερα λουκέτα. Στο πλαίσιο αυτό, οι τιμές των ενοικίων κατέγραψε μείωση της τάξεως του 40% στις πλέον δημοφιλείς «πιάτσες», ενώ σε λιγότερο εμπορικά σημεία η μείωση των ενοικίων μέχρι και το 2014, όταν και σταθεροποιήθηκε τελικά η αγορά, είχε αγγίζει το 70%. Ωστόσο, την τελευταία πενταετία τα ενοίκια των καταστημάτων είχαν ξεκινήσει μια σταθερά ανοδική πορεία, η οποία συνεχίστηκε και το 2019, κυρίως χάρις στην υψηλή ζήτηση και την περιορισμένη προσφορά.