Δικαστήριο ΕΕ: Τα κράτη μπορούν να επιτρέπουν σε υπηρεσίες να μην αποδέχονται πληρωμές σε μετρητά

Κατά παρέκκλιση και για λόγους δημοσίου συμφέροντος τα κράτη της ζώνης του ευρώ μπορούν να επιτρέπουν στις υπηρεσίες της Δημόσιας Διοίκησης τους να μην αποδέχονται πληρωμές οφειλών σε μετρητά, αποφαίνεται με απόφαση του με μείζονα σύνθεση το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σύμφωνα με σημαντική απόφαση της μείζονος σύνθεσης του ΔΕΕ, τα κράτη μέλη με νόμισμα το ευρώ μπορούν να υποχρεώνουν την Δημόσια Διοίκηση τους να δέχεται πληρωμές σε μετρητά ή να εισάγει, για λόγο δημοσίου συμφέροντος και υπό ορισμένες προϋποθέσεις, παρέκκλιση από την υποχρέωση αυτή.

Το Δικαστήριο κλήθηκε να απαντήσει σε προδικαστικό ερώτημα που του απηύθυνε το Ομοσπονδιακό Διοικητικό Δικαστήριο στο οποίο προσέφυγαν δύο Γερμανοί πολίτες όταν ο ραδιοτηλεοπτικός οργανισμός της Έσσης αρνήθηκε να πληρώσουν σε μετρητά τα ραδιοτηλεοπτικά τέλη, ζητώντας την ακύρωση των ειδοποιήσεων πληρωμής.

Το γερμανικό δικαστήριο, θεωρώντας ότι η άρνηση του ραδιοτηλεοπτικού οργανισμού αντιβαίνει την διάταξη του ομοσπονδιακού δικαίου που ορίζει πως τα μετρητά (τραπεζογραμμάτια σε ευρώ) αποτελούν νόμιμο μέσο πληρωμής χωρίς περιορισμούς ζήτησε από το ΔΕΕ να διευκρινίσει αν η εν λόγω διάταξη του Ομοσπονδιακού Δικαίου συνάδει με την αποκλειστική αρμοδιότητα που διαθέτει η Ένωση στον τομέα της νομισματικής πολιτικής για τα κράτη μέλη με νόμισμα το ευρώ.

Το δικαστήριο αυτό ζήτησε επίσης να διευκρινιστεί αν η ιδιότητα των τραπεζογραμματίων σε ευρώ ως νομίμου χρήματος συνεπάγεται ότι απαγορεύεται στους δημόσιους φορείς των κρατών μελών να αποκλείουν τη δυνατότητα εκπλήρωσης σε μετρητά μιας χρηματικής υποχρέωσης που επιβάλλεται από δημόσια αρχή

Το ΔΕΕ με την απόφαση του ( CURIA αριθμός απόφασης 8/2021 ) αποφαίνεται ότι “κράτος μέλος με νόμισμα το ευρώ μπορεί, στο πλαίσιο της οργάνωσης της δημόσιας διοίκησής του, να λαμβάνει μέτρο το οποίο υποχρεώνει τη διοίκηση αυτή να δέχεται πληρωμές σε μετρητά ή να εισάγει, για λόγο δημοσίου συμφέροντος και υπό ορισμένες προϋποθέσεις, παρέκκλιση από την υποχρέωση αυτή”.

Κατά την εκτίμηση του Δικαστηρίου του Λουξεμβούργου: “τα κράτη μέλη με νόμισμα το ευρώ είναι αρμόδια να ρυθμίζουν τον τρόπο εκπλήρωσης των υποχρεώσεων πληρωμής, εφόσον είναι δυνατόν, κατά κανόνα, οι πληρωμές να πραγματοποιούνται σε μετρητά στο νόμισμα αυτό. Επομένως, ένα κράτος μέλος μπορεί να λάβει μέτρο το οποίο υποχρεώνει τη δημόσια διοίκησή του να δέχεται πληρωμές σε μετρητά στο νόμισμα αυτό. Σε δεύτερο στάδιο, το Δικαστήριο επισημαίνει ότι η ιδιότητα των τραπεζογραμματίων και των κερμάτων σε ευρώ ως νομίμου χρήματος συνεπάγεται, καταρχήν, την υποχρέωση αποδοχής τους”.

Επισημαίνεται ωστόσο στην απόφαση πως “τα κράτη μέλη μπορούν, καταρχήν, να περιορίζουν την υποχρέωση αυτή για λόγους δημοσίου συμφέροντος, υπό την προϋπόθεση ότι οι περιορισμοί αυτοί είναι ανάλογοι προς τον επιδιωκόμενο σκοπό δημοσίου συμφέροντος, πράγμα που συνεπάγεται, μεταξύ άλλων, ότι υπάρχουν και άλλα διαθέσιμα νόμιμα μέσα εξόφλησης χρηματικών οφειλών. Συναφώς, το Δικαστήριο επισημαίνει ότι είναι προς το δημόσιο συμφέρον το να υπάρχει δυνατότητα εξόφλησης των χρηματικών οφειλών προς τις δημόσιες αρχές κατά τρόπον ώστε να μην επιβαρύνονται οι αρχές αυτές με υπέρμετρο κόστος το οποίο θα τις εμπόδιζε να εξασφαλίσουν τις παρεχόμενες υπηρεσίες με χαμηλότερο κόστος”.

Στην απόφαση αναφέρεται πως ο λόγος δημοσίου συμφέροντος που αντλείται από την ανάγκη να διασφαλιστεί η εκπλήρωση μιας υποχρέωσης πληρωμής επιβαλλόμενης από τις δημόσιες αρχές είναι ικανός να δικαιολογήσει περιορισμό των πληρωμών σε μετρητά, ιδίως όταν είναι πολύ μεγάλος ο αριθμός των οφειλετών από τους οποίους πρέπει να εισπραχθεί η απαίτηση.

Το ΔΕΕ θεωρεί πως είναι στην κρίση του γερμανικού Ομοσπονδιακού Διοικητικού Δικαστηρίου να εξακριβώσει αν ένας τέτοιος περιορισμός είναι ανάλογος προς τον σκοπό αποτελεσματικής είσπραξης του ραδιοτηλεοπτικού τέλους, λαμβανομένου ιδίως υπόψη του γεγονότος ότι ενδέχεται να μην έχουν όλοι οι υπόχρεοι καταβολής του τέλους αυτού, εύκολη πρόσβαση στα εναλλακτικά νόμιμα μέσα πληρωμής του.