Ελέφαντες κατά κλιματικής αλλαγής
Οι ελέφαντες των δασών συμβάλλουν σημαντικά στον περιορισμό των αερίων που ευθύνονται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Η λαθροθηρία αποσταθεροποιεί τα κράτη, διαταράσσει τα οικοσυστήματα και απειλεί τη βιοποικιλότητα. Πρόσφατη μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Geoscience, υποδεικνύει και μια άλλη συνέπειά της: ορισμένες μορφές λαθροθηρίας επιταχύνουν και την κλιματική αλλαγή.
Οι ελέφαντες των δασών, οι μικρότεροι, απειλούμενοι με αφανισμό, συγγενείς του αφρικανικού ελέφαντα της σαβάνας, βοηθούν στην ανάπτυξη των μεγάλων δένδρων που αποθηκεύουν μεγάλες ποσότητες άνθρακα. Στην περίπτωση αφανισμού τους το τροπικό δάσος της Κεντρικής Αφρικής θα απολέσει περίπου τρία δισ. τόνους άνθρακα, όσο δηλαδή οι συνολικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα της Γαλλίας, επί 27 χρόνια.
Τα τελευταία χρόνια, οι ερευνητές απέκτησαν καλύτερη γνώση για τη σχέση που συνδέει τα ζώα με το κλίμα. Τα ζώα που βοσκούν ελεύθερα, για παράδειγμα, μπορούν να μειώσουν την ένταση αλλά και την ταχύτητα των πυρκαγιών, οι οποίες απελευθερώνουν μεγάλες ποσότητες των αερίων που ευθύνονται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Από την άλλη, οι εκπομπές μεθανίου από τα μηρυκαστικά συμβάλλουν στην υπερθέρμανση του πλανήτη. Επίσης, οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι τα μεγάλα φυτοφάγα ζώα, όπως οι ελέφαντες, διαδραματίζουν σημαντικό βραχυπρόθεσμο ρόλο στα οικοσυστήματα, ευνοώντας τη βιοποικιλότητα, ανακυκλώνοντας τα θρεπτικά υλικά και διασπείροντας τους σπόρους.
Ο Φάμπιο Μπερζάγκι, περιβαλλοντολόγος στο Εργαστήριο Κλιματικών και Περιβαλλοντικών Ερευνών της Γαλλίας και συντάκτης της έρευνας, υπέθετε ότι οι ελέφαντες διαδραματίζουν σημαντικό μακροπρόθεσμο ρόλο στον σχηματισμό του αφρικανικού τροπικού δάσους, που έπεται σε μέγεθος αυτού του Αμαζονίου. Το τροπικό δάσος του Αμαζονίου έχασε τα μεγάλα φυτοφάγα ζώα του πριν από 12.000 χρόνια. H απώλειά τους συνέβαλε στο να αποκτήσει μεγαλύτερη πυκνότητα σε μικρά δένδρα, ενώ συνολικά έχει ισχνότερη βλάστηση από το αφρικανικό τροπικό δάσος.
Ο δρ Μπερζάγκι και οι συνεργάτες τους επέλεξαν δύο τοποθεσίες. Η μία βρίσκεται στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, από όπου οι ελέφαντες έχουν αφανιστεί πριν από 30 χρόνια. Η δεύτερη στη Δημοκρατία του Κονγκό, όπου μέχρι πρόσφατα ζούσε πληθώρα ελεφάντων. Και οι δύο τοποθεσίες ήταν παρθένες και μοναδική τους διαφορά ήταν η παρουσία ελεφάντων. Οι ερευνητές μέτρησαν τους κορμούς των δένδρων και κατέγραψαν τα είδη τους, γεγονός που τους αποκάλυψε τις βραχυπρόθεσμες συνέπειες της απουσίας των μεγάλων θηλαστικών. Στη συνέχεια τροφοδότησαν όλα τα στοιχεία σε ηλεκτρονικό υπολογιστή προκειμένου να ανακαλύψουν τις μακροπρόθεσμες συνέπειες της παρουσίας των ελεφάντων.
Διαπίστωσαν, λοιπόν, ότι η εξαφάνιση των ελεφάντων από τα τροπικά αφρικανικά δάση θα οδηγήσει σε απώλεια του 7% της βλάστησης, ποσοστό που αντιστοιχεί με αποθηκευτική ικανότητα τριών δισ. τόνων άνθρακα. Η αξία της αποθήκευσης άνθρακα που επιτυγχάνεται χάρη στους ελέφαντες ανέρχεται σε 43 δισ. δολάρια. Να σημειωθεί ότι οι ελέφαντες των δασών μειώθηκαν κατά 62% από το 2002 έως το 2011, κυρίως εξαιτίας της λαθροθηρίας.