Εμβολιασμοί Παιδιών και Εφήβων: Παρελθόν, Παρόν και Μέλλον

Σοβαρός κίνδυνος εμφάνισης σπάνιων και ξεχασμένων λοιμωδών νοσημάτων, υπάρχει αν σταματήσει ο εμβολιασμός παιδιών και εφήβων κατά την διάρκεια της πανδημίας του κορονοιού.

Αυτό επεσήμανε η κυρία Μαρία Θεοδωρίδου, Ομότιμη Καθηγήτρια Παιδιατρικής ΕΚΠΑ, μιλώντας στην τρίτη διαδικτυακή εκδήλωση του ΣΤ’ Κύκλου Διαλέξεων του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος, με θέμα «Εμβολιασμοί Παιδιών και Εφήβων: Παρελθόν, Παρόν και Μέλλον».

«Τα εμβόλια δεν σταματάνε. Αν συμβεί αυτό, δηλαδή υπάρξει κενό, ελλοχεύει ο κίνδυνος να εχουμε ανάδειξη λοιμωδών νοσημάτων» τόνισε η κα Θεοδωρίδου και πρόσθεσε: «με τις κατάλληλες προφυλάξεις και τα απαιτούμενα μέτρα οι εμβολιασμοί των παιδιών θα πρέπει να γίνονται κανονικά στα παιδιατρικά ιατρεία».

Όσον αφορά στο εμβόλιο για τον κορωνοϊό η κυρία Θεοδωρίδου ανέφερε πως οι μελέτες που έγιναν αφορούσαν σε άτομα άνω των 18 ετών, επομένως το εμβόλιο αυτό δεν συνιστάται προς το παρόν σε παιδιά και εφήβους, καθώς, σύμφωνα με τις διεθνείς οδηγίες, ο εμβολιασμός των κοινωνικών ομάδων θα γίνει κατά προτεραιότητα. Δηλαδή, πρώτα θα εμβολιασθούν:

• Οι υγειονομικοί
• Τα σώματα ασφαλείας, αστυνομικοί, πυροσβέστες
• Οι άνθρωποι με αυξημένο κίνδυνο μόλυνσης, διάφορες δομές, γηροκομεία 
• Οσοι πάσχουν από υποκείμενα νοσήματα
• Ακολούθως οι μικρότερες ηλικίες

ΑΜΕΣΗ ΚΑΙ ΕΜΜΕΣΗ ΑΞΙΑ ΕΜΒΟΛΙΩΝ

Η Ομότιμη Καθηγήτρια του ΕΚΠΑ μιλώντας για την αξία των εμβολίων ανέφερε πως τις τελευταίες δεκαετίες προλαμβάνουν σε ετήσια βάση μέχρι 3.000.000 θανάτους και αποτρέπουν αναπηρίες σε 750.000 παιδιά. Κι αυτό γιατί η εξέλιξη της βιοτεχνολογίας συνέβαλε καθοριστικά στην παραγωγή νέων εμβολίων για την πρόληψη των λοιμωδών νοσημάτων, με εξαιρετικά σημαντική επίδραση στην υγεία και την ποιότητα της ζωής του ανθρώπου. 

«Τα εμβόλια και μάλιστα τα πολυδύναμα έχουν άμεση και έμμεση προσφορά στο κοινωνικό σύνολο, καθώς δεν ωφελούν μόνο το παιδί ή τον έφηβο που εμβολιάζεται, αλλά και τους γονείς και τους παππούδες που ζούνε μαζί τους» ανέφερε χαρακτηριστικά η κυρία Θεοδωρίδου. Αποκάλυψε δε πως αυτή την εποχή βρίσκονται στο στάδιο της έρευνας 200 νέα εμβόλια, που αφορούν:

Α. σε λοιμώδη νοσήματα που δεν έχουν εκριζωθεί: ελονοσία, δάγκειος πυρετός,  χρυσίζων σταφυλόκοκκος, κλωστηρίδιο difficile, κυτταρομεγαλοϊός, φυματίωση, εντεροτοξυνογόνο κολοβακτηρίδιο, ιός HIV, ιός Ebola, ιός SARS και ιός SARS CoV-2

Β. σε μη λοιμώδη νοσήματα όπως : νόσος Αλτσχάιμερ, σκλήρυνση κατά πλάκας, αλλεργίες

Αξίζει να τονιστεί ότι  μέχρι και την εφηβική ηλικία χορηγούνται 17 εμβόλια για λοιμώδη νοσήματα, με διαφορετικά δοσολογικά σχήματα.  Όμως, ενώ τα εμβόλια αποδεδειγμένα αποτελούν παρέμβαση που ωφελεί τα άτομα όλων των ηλικιών, διαπιστώνεται συνεχώς αυξανόμενη αμφισβήτηση που μπορεί να βλάψει ανεπανόρθωτα τη Δημόσια Υγεία, σε παγκόσμιο επίπεδο. Το φαινόμενο αυτό επιβεβαιώνει ότι τα εμβόλια είναι «θύματα» της επιτυχίας τους και αποτελεί ευθύνη όλης της κοινωνίας να τα διαφυλάξει.

Απαντώντας εμμέσως πλην σαφώς στο «παγκόσμιο αντιεμβολιαστικό κίνημα» η κυρία Θεοδωρίδου ανέφερε: «απαιτείται  σωστή ενημέρωση γιατί το σοβαρότερο νόσημα είναι η παραπληροφόρηση».

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε οι ιδιότητες ενός εμβολίου είναι:

• Ανοσογονικότητα,
• Αποτελεσματικότητα,
• Ασφάλεια.

ΤΟ ΣΟΒΑΡΟΤΕΡΟ ΝΟΣΗΜΑ ΕΙΝΑΙ Η ΠΑΡΑΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ

Όσον αφορά στην ασφάλεια των εμβολίων, η Καθηγήτρια τόνισε με έμφαση «πως κανένα εμβόλιο δεν είναι ασφαλές 100%. Αν όμως βάλουμε στη ζυγαριά τον θεωρητικό κίνδυνο σε σχέση με το όφελος, τον θάνατο ή την αναπηρία του παιδιού  αυτή θα γύρει προς την  πλευρά του εμβολίου».

Ο εμβολιασμός των παιδιών πρέπει να αρχίζει μετά τον δεύτερο μήνα της ζωής τους, ωστόσο πριν απ’ αυτόν απαιτείται:

• Πλήρης φυσική εξέταση του παιδιού
• Λεπτομερής έλεγχος του εμβολίου (είδος, ημερομηνία λήξης)
• Ενημέρωση των γονιών για το είδος του εμβολίου, τα οφέλη και τις πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες

Εμβολιασμός δεν πρέπει να γίνεται όταν υπάρχει:

• Εμπύρετο νόσημα >38,
• Θεραπεία με ανοσοκατασταλτικά ή κορτικοειδή
• Πρόσφατη χορήγηση πλάσματος η γ-σφαιρίνης,
• Εγκυμοσύνη
• Ανοσοανεπάρκεια, κακοήθη νοσήματα,
• Αλλεργική νόσος (οξεία φάση),
• Σοβαρή αντίδραση σε προηγούμενο εμβολιασμό.

Τέλος, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε η κυρία Θεοδωρίδου, οι λόγοι για τους οποίους χιλιάδες παιδιά δεν εμβολιάζονται:

• Μη καλή συμμόρφωση ή αμέλεια  γονέων
• Κοινωνικές-οικονομικές, πολιτικές συνθήκες (πόλεμοι, μετανάστευση)
• Ιατρικοί λόγοι (χρόνια νοσήματα-ανοσοανεπάρκεια)
• Πεποιθήσεις (θρήσκευμα, δισταγμοί, αρνητές εμβολίων)

Σήμερα η ανάπτυξη, κυκλοφορία και ασφάλεια των εμβολίων εξασφαλίζεται μέσω μιας σύνθετης, πολυ-σταδιακής διαδικασίας και πολλαπλών ελέγχων για την ποιότητα, καθαρότητα, δοσολογία, αποτελεσματικότητα και τις ανεπιθύμητες ενέργειες. Εκτός από τους εσωτερικούς ελέγχους της εκάστοτε κατασκευάστριας εταιρείας τα εμβόλια πρέπει να λάβουν πριν την κυκλοφορία τους και τις απαραίτητες εγκρίσεις από ανεξάρτητους φορείς όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), το FDA (ΗΠΑ) κα. Παράλληλα η συνεχιζόμενη επαγρύπνηση και επιτήρηση, για όσο διάστημα ένα εμβόλιο είναι διαθέσιμο στην αγορά και η συλλογή τεράστιας βάσης δεδομένων από τη χρήση του στην πράξη, επιτρέπει την άμεση λήψη μέτρων, καθώς και τη βελτίωσή του ώστε να αυξάνει την αποτελεσματικότητα και την ασφάλειά του, αντιστοίχως, σε διαρκή βάση.   

Πληροφορίες: iph@acg.edu
Πρόγραμμα ΣΤ’ Κύκλου Διαλέξεων: https://bit.ly/3iUNwH2