Έρευνα ΕΥ: Αλλάζουν οι καταναλωτικές συνήθειες τα φετινά Χριστούγεννα
Σύμφωνα με την έρευνα της ΕΥ, Future Consumer Index, σημαντική μερίδα καταναλωτών σε ολόκληρο τον κόσμο προετοιμάζονται για μια πιο προσεκτική οικονομικά και φιλικότερη προς το περιβάλλον εορταστική περίοδο, καθώς αρχίζουν να υποχωρούν οι ανησυχίες για την υγεία που προκλήθηκαν από την πανδημία, ενώ εντείνονται οι ανησυχίες για το κόστος ζωής και το περιβάλλον.
Παρά το γεγονός ότι το ζήτημα της ακρίβειας και του κόστους ζωής κυριαρχεί στα πρωτοσέλιδα παγκοσμίως, η έρευνα διαπιστώνει ότι πολλοί από τους ερωτηθέντες προσεγγίζουν την περίοδο των εορτών με διάθεση να ζήσουν μια πιο βιώσιμη ή υγιή ζωή, ή να ζήσουν εμπειρίες που τους ανταμείβουν.
Συνολικά, οι καταναλωτές εμφανίζονται αισιόδοξοι για το μέλλον, ενώ το 74% ανυπομονούν να «επιστρέψουν στην κανονικότητα», μετά από την αναστάτωση που προκάλεσε η πανδημία. Το 58% των ερωτηθέντων ανησυχούν πολύ για το αυξανόμενο κόστος ζωής, 59% αισθάνονται ότι έχουν τον έλεγχο της ζωής τους και είναι πρόθυμοι να καλύψουν τις εμπειρίες που έχασαν λόγω της πανδημίας (53%).
Λιγότερα τρόφιμα και χριστουγεννιάτικος στολισμός
Με τις περιβαλλοντικές ανησυχίες να αυξάνονται, οι καταναλωτές αναζητούν τρόπους μείωσης της κατανάλωσης. Το 37% θα αγοράσει λιγότερα τρόφιμα για εορταστικά γεύματα, για να αποφύγει τη σπατάλη, ενώ το 44% σχεδιάζει να χρησιμοποιήσει λιγότερο εορταστικό φωτισμό και διακόσμηση στο σπίτι.
Το 67% δηλώνει ότι δεν έχει πρόβλημα να επισκευάζει τα υπάρχοντά του αντί να αγοράζει καινούργια, με το 45% να δηλώνει ότι ενδιαφέρεται περισσότερο για τη χρησιμότητα των προϊόντων που αγοράζει. Την ίδια ώρα, το 63% δεν αισθάνεται την ανάγκη να παρακολουθεί τις τελευταίες τάσεις της μόδας.
Οι ανησυχίες για τον πληθωρισμό και την οικονομία εξακολουθούν να κυριαρχούν για πολλούς καταναλωτές. Το 92% των ερωτηθέντων ανησυχούν πολύ ή μέτρια για την οικονομία της χώρας τους, ενώ το 87% ανησυχούν για τα προσωπικά οικονομικά τους.
Το 89% δηλώνει ότι σκοπεύει να ξοδέψει λιγότερα ή να μην αυξήσει τις δαπάνες για τις οικογένειές του τις γιορτές, ενώ το 41% θα ξοδέψει λιγότερα σε δώρα για φίλους. Μόνο το 10% δεν θα αλλάξει τις καταναλωτικές του συνήθειες επειδή επιμένει στις παραδόσεις, ενώ το 39% θα ξοδέψει λιγότερα σε ταξίδια την περίοδο των εορτών. Αισθητή μείωση αναμένεται, επίσης, στις δαπάνες των νοικοκυριών για παραλαβή (take out) και παράδοση έτοιμου φαγητού από έξω (delivery), καθώς το 42% των ερωτηθέντων σχεδιάζουν να ξοδέψουν λιγότερα στους επόμενους τρεις έως τέσσερις μήνες.
Πολλοί σχεδιάζουν να περάσουν τις γιορτές στο σπίτι
Με τα προβλήματα του κόστους διαβίωσης να παραμένουν έντονα, οι συμμετέχοντες που προτάσσουν το κόστος, δηλαδή τα μέλη της ομάδας που τοποθετούν πρώτα την προσιτή τιμή (Affordabilityfirst), ανησυχούν πολύ για την αύξηση του κόστους ζωής (62%). Καθώς το 59% αυτής της ομάδας αγοράζει μόνο τα απαραίτητα, οι γιορτινές τους δαπάνες δε θα αφορούν δώρα που είναι «της μόδας», αλλά δώρα που πιστεύει ότι είναι χρήσιμα. Το 60% των καταναλωτών αυτής της ομάδας ξοδεύει λιγότερα για είδη μόδας και καλλυντικά, σε σύγκριση με το 49% των άλλων ομάδων που προτάσσουν τον πλανήτη, την εμπειρία, την υγεία και την κοινωνία. Πολλοί καταναλωτές που ανησυχούν για το κόστος σχεδιάζουν να γιορτάσουν στο σπίτι φέτος, με το 50% από αυτούς να σκοπεύουν να ξοδέψουν λιγότερα αυτή την εορταστική περίοδο, μειώνοντας τις εξόδους και περιορίζοντας τις δαπάνες για φαγητό και ποτό.
Οι καταναλωτές της ομάδας που τοποθετούν πρώτα τον πλανήτη (Planetfirst) έχουν λιγότερες οικονομικές ανησυχίες και είναι λιγότερο πιθανό να περικόψουν τις δαπάνες τους, παρά μόνο στο πλαίσιο της προσπάθειάς τους να ζήσουν πιο βιώσιμα, με το 41% να σκοπεύει να αγοράσει λιγότερα αγαθά για περιβαλλοντικούς λόγους. Το 40% θα κάνει βιώσιμες διατροφικές επιλογές για τα εορταστικά του γεύματα φέτος, σε σύγκριση με μόλις 28% των άλλων ομάδων συμμετεχόντων. Το 37% των ερωτηθέντων από την ομάδα που τοποθετούν πρώτα τον πλανήτη θα επιδιώξουν να αγοράσουν δώρα που έχουν παραχθεί τοπικά, ενώ το 40% θα αγοράσουν λιγότερα τρόφιμα σε μια προσπάθεια να μειώσουν τη σπατάλη τροφίμων.
Η έρευνα διαπιστώνει, επίσης, ότι οι ερωτηθέντες που δίνουν προτεραιότητα σε κοινωνικά ζητήματα (Societyfirst) νοιάζονται και για το περιβάλλον. Το 70% ανησυχεί βαθιά για τους κινδύνους που απειλούν τον πλανήτη και βλέπει την περίοδο των εορτών ως μια σημαντική ευκαιρία για να εκφράσει με θετικό τρόπο τις κοινωνικές τους αξίες, ως προς το τι αγοράζει και πώς φέρνει κοντά τους ανθρώπους. Τα μέλη της ομάδας που δίνουν προτεραιότητα στην υγεία (Healthfirst) θα προτιμήσουν να αποφύγουν τις πολυπληθείς συγκεντρώσεις στη διάρκεια των εορτών, με το 74% από αυτούς να δηλώνουν ότι είναι πιο ενήμεροι και προσεκτικοί για τη σωματική τους υγεία, σε σύγκριση με το 67% των μελών των άλλων ομάδων.
Σε αντίθεση με την ομάδα των καταναλωτών που ανησυχούν για το κόστος των αγορών τους, το 63% όσων απάντησαν ότι δίνουν προτεραιότητα στις εμπειρίες (Experiencefirst) έχουν τη διάθεση να αναπληρώσουν τις εμπειρίες που χάθηκαν στη διάρκεια της πανδημίας, με έναν στους τρεις να δηλώνει ότι θα ξοδέψει περισσότερα σε εορταστικά ταξίδια και δραστηριότητες εκτός σπιτιού (35% και 31%, αντίστοιχα). Παρά τη διάθεση να ξοδέψουν πιο ελεύθερα, το 41% των ερωτηθέντων σε αυτή την κατηγορία ανησυχούν ιδιαίτερα για τα χρέη του νοικοκυριού τους.
Ωστόσο, η συνολική τους αισιοδοξία υπερισχύει των ανησυχιών τους, με το 50% αυτής της ομάδας να είναι πρόθυμοι να αγοράσουν μη απαραίτητα προϊόντα, υπηρεσίες και εμπειρίες για να είναι πιο ευτυχισμένοι. Η ομάδα αυτή βρίσκεται στην πρώτη θέση σε ολόκληρη την Ασία (28%), αλλά είναι λιγότερο πολυπληθής στην Ευρώπη, με το ποσοστό της να περιορίζεται στο 12% στη Σουηδία και τη Φινλανδία, το 13% στο Ηνωμένο Βασίλειο, και το 15% στην Ιταλία.
Τι πιστεύουν για τις ψηφιακές αγορές
Ενώ η σημασία των ψηφιακών μέσων συνεχίζει να ενισχύεται, εξακολουθούν να προβληματίζουν τους καταναλωτές ζητήματα εμπιστοσύνης και κόστους, ενώ αρκετοί συνεχίζουν να προτιμούν τα φυσικά καταστήματα. Το 36% των ερωτηθέντων που προτάσσουν το κόστος (Affordabilityfirst) θα προτιμήσουν να ψωνίσουν από φυσικά καταστήματα για την περίοδο των εορτών, ενώ το 52% δεν έχουν αγοράσει ποτέ είδη παντοπωλείου στο διαδίκτυο και σχεδόν οι μισοί (48%) δεν είναι πρόθυμοι να μοιραστούν προσωπικά τους δεδομένα για να λάβουν εξατομικευμένες συστάσεις για φθηνότερες εναλλακτικές λύσεις. Αντίθετα, τα μέλη της ομάδας που δίνουν προτεραιότητα στην εμπειρία (Experiencefirst) έχουν διευρύνει την αναζήτησή τους για εμπειρίες, με πάνω από το ένα τρίτο (36%) να αγοράζει εικονικά προϊόντα, όπως digitalskins, ή να χρησιμοποιεί εικονικές πλατφόρμες πολλών χρηστών. Την ίδια ώρα, το 43% έχουν αγοράσει ένα αντικείμενο απευθείας από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Η διάθεση για σύνδεση και ακτιβισμό των μελών της ομάδας που θέτουν σε προτεραιότητα την κοινωνία (Societyfirst) αντικατοπτρίζεται στην ψηφιακή τους συμπεριφορά. Ενώ δεν είναι πιο πιθανό να χρησιμοποιήσουν ψηφιακές τεχνολογίες εξίσου συχνά με τους άλλους καταναλωτές, είναι πιο πιθανό να τις χρησιμοποιούν για να αλληλεπιδρούν με άλλα άτομα, με το 55% να αναφέρουν ότι πρόσφατα συναναστράφηκαν με φίλους ή την οικογένειά τους μέσα από πλατφόρμες βίντεο. Η ομάδα αυτή είναι η μικρότερη ομάδα σε όλες τις περιφέρειες και τις περισσότερες χώρες.
Σχολιάζοντας τα ευρήματα της νέας έρευνας, ο κος Θάνος Μαύρος, Εταίρος, Συμβουλευτικές Υπηρεσίες ΕΥ Ελλάδος και Επικεφαλής Τομέα Καταναλωτικών Προϊόντων και Λιανεμπορίου της EY στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, δήλωσε:
«Ο υψηλός πληθωρισμός και η αβεβαιότητα που προκάλεσαν παγκοσμίως οι γεωπολιτικές αναταραχές ωθούν τους καταναλωτές σε πιο συντηρητικές επιλογές κατά τη φετινή εορταστική περίοδο, με υψηλά ποσοστά να δηλώνουν ότι θα ξοδέψουν λιγότερα σε δώρα και διασκέδαση και θα περιορίσουν τα ταξίδια τους. Την ίδια ώρα, όμως, αυξάνεται το μερίδιο των καταναλωτών που διαμορφώνουν την καταναλωτική τους συμπεριφορά με βάση την ανησυχία τους για την κλιματική αλλαγή και το περιβάλλον, αλλά και όσων θέτουν σε πρώτη προτεραιότητα τις εμπειρίες.
Για τις επιχειρήσεις, αυτός ο κατακερματισμός της αγοράς και οι διαφορετικές προτεραιότητες των καταναλωτών, αποτελούν μεγάλη πρόκληση που απαιτεί επανασχεδιασμό των προϊόντων και υπηρεσιών τους, εξατομικευμένες προσεγγίσεις για την κάλυψη των ιδιαίτερων προτιμήσεων, πολυκαναλικά δίκτυα και, κυρίως, ευελιξία για να μπορούν να παρακολουθήσουν και να αντιδράσουν στις νέες αναδυόμενες τάσεις».