Εστίαση: αμηχανία και ανασφάλεια ή δράση με σχέδιο;

Η Ελλάδα, η χώρα του Ξένιου Δία, της πλούσιας κληρονομιάς, της γαστρονομίας, της θάλασσας, της παρέας, περνάει σε μια νέα εποχή, αντιμετωπίζοντας νέες προκλήσεις. Κανείς δεν αμφισβητεί την ανάγκη της αλλαγής, πολλώ μάλλον την ταχύτητα προσαρμογής. Η πρωτόγνωρη κρίση που έπληξε την υφήλιο βρήκε τις χώρες απροετοίμαστες χωρίς συγκεκριμένο σχέδιο. Μέτρα όπως κοινωνική αποστασιοποίηση και περιορισμός της οικονομικής δραστηριότητας επιβλήθηκαν. Οι επιπτώσεις αυτών των μέτρων ανά τον κόσμο επιχειρείται να αντιμετωπιστούν με άγνωστες μέχρι πρότινος πολιτικές. Και παρότι υπάρχουν κοινές κατευθύνσεις, οι ιδιαιτερότητες κάθε χώρας θα καθορίσουν την ακριβή εκπόνηση του εκάστοτε σχεδίου. Το στοίχημα για την Ελλάδα είναι πως θα πετύχουμε τη μετάβαση στην κανονικότητα, χωρίς να πληγεί ανεπανόρθωτα η οικονομική δραστηριότητα της χώρας μας και συνάμα χωρίς να απολέσουμε την ταυτότητά μας. Σοφά τα λόγια του Ελύτη: «Τόσο δύσκολο, μα τόσο δύσκολο ν’ αφήσεις την εποχή σου να σε σφραγίσει, χωρίς να σε παραχαράξει». Πώς θα τα καταφέρουμε χωρίς να θιγούν θεμελιώδη στοιχεία του DNA μας, ως λαού, χωρίς να αλλοιωθεί η κουλτούρα μας, το στοιχείο εκείνο που μας διαφοροποιεί και μας κάνει μοναδικούς;

Σημαντικό συστατικό αυτής της κουλτούρας η κοινωνικότητά μας, η συνεύρεσή μας με άλλους ανθρώπους, ο τρόπος που διασκεδάζουμε. Σημαντικό τόσο για τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής όσο και για τη διασφάλιση της οικονομικής ευρωστίας. Η επίτευξη της ισορροπίας ανάμεσα στους δύο παράγοντες βρίσκεται στο επίκεντρο της μεγάλης συζήτησης, που έχει ανοίξει γύρω από την εστίαση. Η εστίαση στην Ελλάδα δεν είναι μόνο ο καφές, το φαγητό, το κρασί. Δεν είναι μόνο οι χιλιάδες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον κλάδο. Δεν είναι μόνο οι χιλιάδες εργαζόμενοι. Δεν είναι μόνο η υψηλή γαστρονομία κάτω από την Ακρόπολη ή σ’ ένα κυκλαδίτικο νησί την ώρα του δειλινού. Είναι όλα αυτά μαζί και είναι και κάτι παραπάνω από αυτό. Είναι η προσιτή διασκέδαση, η διέξοδος από τα προβλήματα της καθημερινότητας. Είναι η ευκαιρία για μοίρασμα, για ανεμελιά. Δημιουργεί στιγμές, δημιουργεί αναμνήσεις και εμπειρίες. Σήμερα λοιπόν, όλα αυτά κλονίζονται δραματικά και αυτό προκαλεί αμηχανία.

Ο κλάδος της εστίασης αποτελεί νευραλγικό κομμάτι της ελληνικής οικονομίας και αναπόσπαστο μέρος του τουριστικού πακέτου. Απασχολεί μεγάλο αριθμό εργαζομένων όλο τον χρόνο, ενώ τους μήνες της αυξημένης τουριστικής κίνησης ο αριθμός αυτός πολλαπλασιάζεται, με τη δημιουργία θέσεων εργασίας σε όλη την Ελλάδα. Οι επαγγελματίες της εστίασης, καθ’ όλη τη διάρκεια της δεκαετούς κρίσης στηρίζουν την οικονομία της χώρας με μεγάλη συμμετοχή στο ΑΕΠ, διατηρώντας ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, τα ποσοστά της ανεργίας σε χαμηλά επίπεδα. Ειδικά η οργανωμένη εστίαση, έχει συνεισφέρει επανειλημμένως στον δημόσιο διάλογο καταθέτοντας ρεαλιστικές προτάσεις για όλα τα θέματα του κλάδου.

Το επικείμενο άνοιγμα των καταστημάτων εστίασης θα μας αποκαλύψει μια νέα πραγματικότητα όχι μόνο ως προς τα μέτρα που θα πρέπει να τηρηθούν, αλλά και ως προς τη νέα εμπειρία που θα προσφέρουν. Επιπλέον, θα διαμορφώσει νέες καταναλωτικές συμπεριφορές, οι οποίες δεν μπορούν ακόμα να προβλεφθούν. Οι επιχειρηματίες της εστίασης αναγκάζονται να αντιμετωπίσουν αυτή την αβεβαιότητα αναλαμβάνοντας το κόστος προσαρμογής, το οποίο αποτιμάται σε μια πτώση του τζίρου που ενδέχεται να ξεπεράσει και το 60%. Σε αυτό το εγχείρημα χρειάζονται στήριξη με ουσιαστικά μακροπρόθεσμα μέτρα, ώστε να παραμείνει ο κλάδος ενεργός. Επανέρχεται λοιπόν επιτακτικά η ανάγκη μείωσης του ΦΠΑ στην εστίαση αλλά και σε όλο το τουριστικό πακέτο, όχι πλέον μόνο ως μέτρο ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας αλλά και ως απαραίτητο μέτρο επιβίωσης. Η μείωση των φόρων για την τόνωση της επιχειρηματικής δραστηριότητας αποτελεί υγιή πρακτική, που θα συνεισφέρει αποτελεσματικά στην προσπάθεια αντιμετώπισης αυτής της πρωτόγνωρης κρίσης. Η διευρυμένη χρήση «πλαστικού χρήματος» και οι ηλεκτρονικές συναλλαγές στον κλάδο της εστίασης αποτελούν ισχυρά αντίμετρα για την αποφυγή απώλειας κρατικών εσόδων με την προϋπόθεση ενός οργανωμένου ελεγκτικού μηχανισμού.

Παράλληλα, απαιτείται από την πολιτεία να διαθέσει στους επιχειρηματίες της εστίασης συγκεκριμένα αποτελεσματικά χρηματοδοτικά εργαλεία και ελαφρύνσεις, συμβάλλοντας μέσω της επιδότησης των εργοδοτικών εισφορών στη διατήρηση των θέσεων εργασίας, τουλάχιστον για τους επόμενους 12 μήνες. Η αποχώρηση από την αγορά και η συρρίκνωση, ειδικά για τις μεγάλες αλυσίδες του κλάδου, είναι προφανώς δυσάρεστη, αλλά πιθανόν να είναι η πιο «εύκολη» λύση. Οι επιπτώσεις όμως στην οικονομία και στην απασχόληση θα είναι καταστροφικές. Γι’ αυτό είναι κρίσιμο να δημιουργηθεί εγκαίρως ένα ανάχωμα σε αυτή την πορεία, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε στρατιές ανέργων. Σήμερα, στον κλάδο της εστίασης απασχολούνται εκατοντάδες χιλιάδες νέοι άνθρωποι.

Τώρα, περισσότερο από ποτέ, οφείλουμε όλοι να διαχειριστούμε ένα δύσκολο παρόν προσβλέποντας σε ένα καλύτερο μέλλον. Και ο χρόνος εδώ δεν είναι σύμμαχος. Η ταχύτητα αντίδρασης κρίνεται καθοριστική. Η αποτελεσματικότητα στη διαχείριση της οικονομικής κρίσης πρέπει να είναι μετρήσιμη και ανάλογη της ταχύτητας αντίδρασης στη διαχείριση της υγειονομικής κρίσης. Με συνεργασία και συντονισμό μπορούμε να καταφέρουμε πολλά. Η Ελλάδα αποτελούσε και θα αποτελεί πάντα έναν ασφαλή τουριστικό προορισμό. Προσδοκούμε να καρπωθούμε τα οφέλη της θετικής εικόνας που έχει δημιουργηθεί για τη χώρα μας στο εξωτερικό.

Με κοινό βηματισμό, συγκεκριμένο σχέδιο δράσης και όραμα χαράσσουμε την πορεία μας για το μέλλον, επιβεβαιώνοντας τη δυναμική της ελληνικής επιχειρηματικότητας και την αποτελεσματικότητα της συλλογικής προσπάθειας.

Με το βλέμμα στραμμένο σε αυτό το μέλλον προχωράμε, έχοντας στο μυαλό μας τα λόγια του συγγραφέα Ρόμπερτ Λούις Στίβενσον: «Μην κρίνεις την ημέρα από τη σοδειά που θέρισες, αλλά από τους σπόρους που έσπειρες».

* Ο κ. Θανάσης Παπανικολάου είναι διευθύνων σύμβουλος MIG, πρόεδρος της Ελληνικής Ενωσης Επιχειρήσεων Οργανωμένης Εστίασης.