Φορολογία και Netflix αλλάζουν τα δεδομένα στη συνδρομητική τηλεόραση

Μετασχηματίζεται πολύ γρήγορα η αγορά της συνδρομητικής τηλεόρασης στην Ελλάδα. Από τα νούμερα φαίνεται ότι η αγορά έχει «παγώσει», αλλά όλα δείχνουν ότι πλέον οι Ελληνες καταναλωτές μετακινούνται από την παραδοσιακή μορφή συνδρομητικής τηλεόρασης μέσω δορυφόρου, στην αγορά μέσω σύνδεσης στο Διαδίκτυο (over the top-ΟΤΤ). Οι νέες και γρήγορες συνδέσεις των δικτύων νέας γενιάς ευνοούν την ανάπτυξη αυτή, η οποία θα καταστεί ακόμη πιο ορμητική μόλις τα δίκτυα νέας γενιάς καταστούν φθηνά και μαζικοποιηθεί η χρήση τους.

Τα στοιχεία για την αγορά της τηλεόρασης μέσω Διαδικτύου δείχνουν μια πολύ μεγάλη ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια. Η Ovum αναφέρει ότι από 144.000 συνδρομητές στο τέλος το 2015, στο τέλος του 2018 ανήλθαν σε 385.000 και μέχρι το 2022 θα ανέλθουν σε 670.000. Η συγκεκριμένη αγορά, από 13 εκατ. ευρώ που ήταν το 2015, θα ξεπεράσει τα 70 εκατ. ευρώ το 2020. Παράγοντες εκτιμούν ότι η συγκεκριμένη αγορά μπορεί να είναι ακόμη μεγαλύτερη. Παρακολουθώντας την κίνηση του δικτύου της Netflix, θεωρούν ότι μπορεί να υπάρχουν πάνω από 600.000 συνδρομητές των υπηρεσιών Νetflix στην Ελλάδα. Ωστόσο, τα στοιχεία αυτά δεν επιβεβαιώνονται και αποτελούν κυρίως εικασίες, καθώς η αμερικανική επιχείρηση δεν διαθέτει στοιχεία για την Ελλάδα. Το μόνο δεδομένο είναι ότι η παραδοσιακή αγορά συνδρομητικής τηλεόρασης από το 2015 και μετά παραμένει σχεδόν «παγωμένη». Σύμφωνα με τα στοιχεία της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ), οι συνδέσεις (συνδρομές) συνδρομητικής τηλεόρασης, από 988.000 που ήταν στο τέλος του 2015, στο τέλος του 2018 ανήλθαν σε 1,05 εκατ., σημειώνοντας αύξηση 6,5%.

Αυτό αποδίδεται στην υπερφορολόγηση της υπηρεσίας συνδρομητικής τηλεόρασης. Στα μέσα του 2016 επιβλήθηκε φόρος 10% επί του λογαριασμού της συνδρομητικής τηλεόρασης, ενώ επιπλέον ζητείται η απόδοση του 3% των εσόδων ως αντάλλαγμα για τη χρήση συχνοτήτων δορυφορικής μετάδοσης, όπως επίσης και ένα επιπλέον 4% ως φόροι υπέρ τρίτων (Κέντρο Κινηματογράφου, ΕΔΟΕΑΠ κ.λπ.). Επί των ανωτέρω φόρων επιβάλλεται ΦΠΑ 24%.

Η αλήθεια είναι ότι η επιβολή του 10% το καλοκαίρι του 2016 «πάγωσε» την ανάπτυξη της συνδρομητικής τηλεόρασης στην Ελλάδα. Η τελευταία ομολογουμένως από το 2010 έως το 2015 αναπτύχθηκε με υψηλούς ρυθμούς, κυρίως λόγω της εισόδου του ΟΤΕ. Οι συνδρομητές από περίπου 400.000 στις αρχές της δεκαετίας, μέσα σε μία πενταετία υπερδιπλασιάστηκαν. Ετσι, η διείσδυση έφτασε στο 22%-23% των νοικοκυριών, το οποίο είναι μεν χαμηλό για τα δεδομένα της Ευρώπης, αλλά κοντά στον μέσον όρο της Ν. Ευρώπης.

Η αγορά θα κινηθεί πολύ πιο γρήγορα, μόλις τα δίκτυα νέας γενιάς (π.χ. οπτικών ινών) γίνουν πράξη στη χώρα μας και επιπλέον αρχίσει να αναβαθμίζεται το περιεχόμενο των παραγωγών τηλεοπτικού και κινηματογραφικού προγράμματος. Οι τηλεοπτικές παραγωγές πολύ υψηλής ευκρίνειας (π.χ. 4Κ και 8K) απαιτούν υψηλό εύρος ζώνης, δηλαδή μεγάλο όγκο δεδομένων, που δεν μπορεί να ικανοποιήσει το περιορισμένο εύρος ζώνης των δορυφόρων.

Επιπλέον, όπως αναφέρουν οι ειδικοί, το κόστος επένδυσης στη δορυφορική τεχνολογία είναι πλέον μεγάλο, δεδομένου του μικρού κύκλου ζωής των δορυφόρων (15 ή 20 έτη). Αντίθετα, μια οπτική ίνα μπορεί να μεταδίδει περιεχόμενο για 50 και πλέον έτη, όπως ακριβώς συμβαίνει σήμερα με τα χάλκινα καλώδια του ΟΤΕ, τα οποία συνεχίζουν επί πολλές δεκαετίες να προσφέρουν υπηρεσίες φωνής, ευρυζωνικότητας κ.ο.κ.

Γι’ αυτό, άλλωστε, η παροχή υπηρεσιών συνδρομητικής τηλεόρασης μέσω Διαδικτύου είναι ελαστικού κόστους που μπορεί να φτάσει και κάτω των 10 ευρώ, ενώ μέσω δορυφόρου απαιτεί το διπλάσιο ή και μεγαλύτερα ποσά. Οι πάροχοι στην Ελλάδα έχουν αναγνωρίσει την κατάσταση αυτή και γι’ αυτό η Vodafone και η Wind έχουν δηλώσει ότι δεν πρόκειται να επενδύσουν στη δορυφορική τεχνολογία. Αντίθετα, οι υπηρεσίες που αναπτύσσουν (Vodafone TV, Wind Vision) παρέχονται μόνον διαδικτυακά, παρόλο που συνειδητά οι δύο επιχειρήσεις περιορίζουν το σετ υπηρεσιών στους δικούς τους συνδρομητές (IPTV).

Το μέλλον, ωστόσο, βρίσκεται στους αποκαλούμενους παρόχους ΟΤΤ που δημιουργούν περιεχόμενο ανεξαρτήτως φορέα δικτύου που αξιοποιεί ο χρήσης. Τέτοιοι πάροχοι είναι η Netflix, η Amazon, η Disney κ.ά. Αυτοί γνωρίζουν πολύ καλά «τι βλέπει», «πώς το βλέπει» και «τι ώρες το βλέπει» ο καταναλωτής. Σύμφωνα με την ΕΕΤΤ, στο τέλος του 2018 υπήρχαν 1.052.958 καταγεγραμμένες ενεργές συνδέσεις συνδρομητικής τηλεόρασης. Εξ αυτών περίπου 435.000 συνδέσεις είχαν διατεθεί στο πλαίσιο ενός ευρύτερου πακέτου τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών (π.χ. τηλεφωνία, Internet κ.λπ.) και οι 616.000 συνδέσεις είχαν διατεθεί ως μοναδική (αδεσμοποίητη) υπηρεσία. Από το 1,05 εκατ. συνδρομητών τηλεόρασης, εκτιμάται ότι περίπου το 15% εξ αυτών κάνει χρήση τεχνολογίας IPTV, δηλαδή διατίθεται μέσω Internet και το υπόλοιπο 85% κάνει χρήση της δορυφορικής τεχνολογίας (Satellite TV ή Direct To Home). Την πρώτη αγορά εκτιμάται ότι ελέγχουν οι εταιρείες Vodafone και Wind, σε ποσοστό 65% και 35% αντίστοιχα. Oι συνδρομητές της Vodafone εκτιμώνται σε πάνω από 100.000, ενώ της Wind σε περίπου 50.000.

Την αγορά μέσω δορυφόρου, όπου τα μεγέθη είναι περισσότερο αξιόπιστα, η αγορά ελέγχεται σε ποσοστό 60% από τον ΟΤΕ και κατά 40% από τη Nova (Forthnet). Ο ΟΤΕ ανέφερε 542.000 πελάτες στο τέλος του 2018, ενώ η Forthnet αναφέρει 377.000 πελάτες. Η εταιρεία επίσης αναφέρει 100.000 πελάτες χονδρικής, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων είναι πελάτες της Vodafone και Wind (μεταπώληση περιεχομένου).