Γονίδια «αλεπούς» δείχνουν τον μηχανισμό εξημέρωσης σκύλου

Οι αλεπούδες ανοίγουν διάπλατα ένα παράθυρο στη φύση της εξημέρωσης. Ρώσοι επιστήμονες, περίπου το 1960, πήραν αλεπούδες, οι οποίες είχαν εκτραφεί σε φάρμες, και τις αναπαρήγαγαν επιλεκτικά με κριτήριο όχι τη γούνα τους αλλά τη φιλικότητά τους προς τους ανθρώπους. Το αποτέλεσμα ήταν ένα είδος αλεπούς που ευχαριστιόταν την ανθρώπινη παρέα όσο ένα οικόσιτο σκυλί. Η ιστορία τους περιγράφεται σε ένα βιβλίο, του οποίου η συγγραφέας Λουντμίλα Ν.Τρουτ είναι μία από τους επιστήμονες που έκαναν το πείραμα.

Οι εξημερωμένες αλεπούδες μπορεί να μοιάζουν με κατοικίδια, αλλά παραμένουν νυκτόβια, δεν μαθαίνουν εύκολα να είναι καθαρές και δεν μπορούν να ζουν σε ένα σπίτι με ανθρώπους, λέει η Αννα Κουκέκοβα, του Πανεπιστημίου του Ιλινόι, η οποία μελετά τη γενετική των αλεπούδων. Είναι, ωστόσο, μία πηγή γενετικών μελετών που στοχεύουν να απομονώσουν κάποια γονίδια τα οποία αφορούν την εξημέρωση, ιδιαίτερα των σκύλων. Η αλεπού ανήκει στην οικογένεια των Κυνιδών, όπως οι λύκοι, οι σκύλοι και οι αφανισμένοι λύκοι που υποτίθεται ότι εξελίχθηκαν σε σκύλους.

Η δρ Κουκέκοβα και ομάδα επιστημόνων από τις ΗΠΑ, τη Ρωσία και την Κίνα βρήκαν τις αλληλουχίες βάσεων στο γονιδίωμα της κόκκινης αλεπούς και στη συνέχεια συνέκριναν τρεις τύπους κόκκινης αλεπούς, που είχαν εκτραφεί σε φάρμες και είχαν επιλεχθεί για την πραότητά τους αλλά και για την επιθετικότητά τους.

Οι επιστήμονες αναγνώρισαν 103 περιοχές του DNA που εμφανίστηκαν σαν να βρίσκονται υπό επιλεκτική πίεση στην αναπαραγωγή, κατά την οποία μόνο τα φιλικότερα κουτάβια επιτράπηκε να ζευγαρώσουν. Επίσης, εντοπίστηκε ένα γονίδιο, το οποίο έμοιαζε να ευθύνεται για την πραότητα. Tο γονίδιο που ονομάζεται SorCS1 ρυθμίζει τη λειτουργία των συνδέσεων ανάμεσα στα εγκεφαλικά κύτταρα, κάτι λογικό για ένα γονίδιο που εμπλέκεται στην κοινωνική συμπεριφορά. Αλλα γονίδια που συγκέντρωσαν το ενδιαφέρον είναι αυτά που συνδέονται με ανθρώπινες ασθένειες οι οποίες επηρεάζουν τη συμπεριφορά, όπως είναι ο αυτισμός. Ωστόσο, ο καθορισμός του τρόπου με τον οποίο αυτά τα γονίδια αφορούν την εξημέρωση είναι μία εξαιρετικά πολύπλοκη υπόθεση, δήλωσε η δρ Κουκέκοβα. «Ο εξημερωμένος σκύλος επιλέγεται για διαφορετικά πράγματα. Η αλεπού επιλέγεται μόνο για τη φιλικότητά της».

Η Μπρίτζετ βον Χολντ του Πανεπιστημίου Πρίνστον πρόσφατα δημοσίευσε ότι τα γονίδια που σχετίζονται με το σύνδρομο Ουίλιαμς – Μπιούρεν στους ανθρώπους μπορεί να συνδέονται με το γιατί οι σκύλοι είναι τόσο φιλικοί, επισημαίνοντας ότι η έρευνα για τα γονίδια που επηρεάζουν τη συμπεριφορά είναι πολύ δύσκολη. Η δρ Κουκέκοβα δήλωσε ότι τα γονίδια που εντοπίστηκαν στις αλεπούδες είναι ενδιαφέρουσες ενδείξεις. «Δεν μπορούμε να είμαστε 100% βέβαιοι ότι εμπλέκονται στην εξέλιξη της συμπεριφοράς», αλλά το πρώτο βήμα είναι να εντοπιστούν αυτά τα γονίδια και η τρέχουσα έρευνα υποδεικνύει ότι οι εξημερωμένες αλεπούδες είναι πολύ χρήσιμα ζώα.