Οι Ατλαντίδες του κοντινού μέλλοντος

Η άνοδος της στάθμης των θαλάσσιων υδάτων αναμένεται να επηρεάσει, έως το 2050, τριπλάσιο αριθμό ανθρώπων από αυτόν που εκτιμούσαν μέχρι σήμερα οι επιστήμονες. Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει νέα μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση Nature Communications και προειδοποιεί ότι η νέα πραγματικότητα θα αποτελέσει μείζονα απειλή για όλους και θα σβήσει από τον χάρτη κάποιες από τις μεγάλες παράκτιες μητροπόλεις της υφηλίου.

Οι συντάκτες της έκθεσης, που δόθηκε στη δημοσιότητα την Τρίτη, ανέπτυξαν έναν πολύ ακριβέστερο τρόπο υπολογισμού του πραγματικού υψομέτρου της στεριάς, βασισμένο στην επεξεργασία δορυφορικών φωτογραφιών με τη βοήθεια τεχνητής νοημοσύνης. Η μελέτη των δορυφορικών απεικονίσεων είναι ο συμβατικός τρόπος εκτίμησης των συνεπειών της ανόδου της θαλάσσιας στάθμης σε μεγάλες εκτάσεις. Με τη νέα μέθοδο, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι οι προηγούμενοι υπολογισμοί ήταν υπερβολικά αισιόδοξοι.

Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα, 150 εκατομμύρια άνθρωποι σήμερα ζουν σε εκτάσεις οι οποίες θα βρίσκονται κάτω από τη γραμμή της πλημμυρίδας στα μέσα του αιώνα. Τίποτα δεν μπορεί να αποκλείσει, παραδείγματος χάρη, ότι το νότιο Βιετνάμ δεν θα εξαφανιστεί ολοκληρωτικά κάτω από τα νερά της Νότιας Σινικής Θάλασσας.

Είκοσι εκατομμύρια κάτοικοι της ασιατικής χώρας, περίπου το ένα τέταρτο του συνολικού πληθυσμού, θα ζουν σε διαρκώς πλημμυρισμένες γαίες.

Μεγάλο μέρος της Χο Τσι Μινχ (παλιά Σαϊγκόν), του οικονομικού κέντρου του Βιετνάμ, θα εξαφανιστεί, σύμφωνα με τη μελέτη του Climate Central, μιας ομάδας επιστημόνων στο Νιου Τζέρσεϊ. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην έρευνα δεν συνυπολογίστηκαν προβλέψεις για τη μελλοντική πληθυσμιακή αύξηση ή την απώλεια γαιών εξαιτίας της διάβρωσης των ακτών. 

Οι συμβατικές μελέτες σχετικά με το υψόμετρο, που γίνονται με τη χρήση δορυφορικών εικόνων, δεν μπορούν να διακρίνουν με ακρίβεια το επίπεδο του εδάφους από τις κορυφές των δένδρων ή των κτιρίων, επισημαίνει ο Σκοτ Καλπ, ερευνητής της Climate Central, που είναι ένας από τους συντάκτες της έκθεσης. Γι’ αυτό, μαζί με τον Μπέντζαμιν Στράους, επικεφαλής της Climate Central, χρησιμοποίησαν τεχνητή νοημοσύνη για να καθορίσουν το ποσοστό σφάλματος των προηγούμενων υπολογισμών και να το διορθώσουν.

Στην Ταϊλάνδη, περισσότεροι από το 10% των πολιτών ζουν σε γαίες που κατά πάσα πιθανότητα θα έχουν καλυφθεί από τα νερά του Κόλπου της Ταϊλάνδης, το 2050. Με την προηγούμενη τεχνική είχε υπολογιστεί ότι μόλις το 1% των κατοίκων θα είχε αυτή τη μοίρα. Ακόμη και η πολιτική και οικονομική πρωτεύουσα του βασιλείου, η Μπανγκόκ, απειλείται.

Οπως επισημαίνει η Λορέτα Χίμπερ Ζιραρντέτ, κάτοικος της ταϊλανδικής πρωτεύουσας και αξιωματούχος της υπηρεσίας μείωσης κινδύνου καταστροφών του ΟΗΕ, η κλιματική αλλαγή ασκεί πιέσεις στα αστικά κέντρα κατά πολλούς τρόπους. Καθώς η κλιματική κρίση προκαλεί αύξηση των πλημμυρών σε όλο τον κόσμο, οι φτωχοί αγρότες θα εγκαταλείψουν τις γαίες τους και θα αναζητήσουν εργασία στις πόλεις.

Στη Σαγκάη, έναν από τους σημαντικότερους οικονομικούς κινητήρες της Ασίας, τα νερά της Ανατολικής Σινικής Θάλασσας, στον δυτικό Ειρηνικό Ωκεανό, απειλούν τον πυρήνα της πόλης καθώς και πολλά γειτονικά αστικά κέντρα.

Φυσικά οι επιστημονικές διαπιστώσεις δεν προαναγγέλλουν το τέλος αυτών των περιοχών. Τα νέα επιστημονικά δεδομένα υποδεικνύουν ότι ήδη 110 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν σε περιοχές που βρίσκονται κάτω από το επίπεδο της πλημμυρίδας, επίτευγμα που ο Στράους αποδίδει σε υδατοφράγματα και άλλα αναχώματα. Οι πόλεις οφείλουν να επενδύσουν, σημειώνει ο Στράους, υπερπολλαπλάσια χρηματικά ποσά προκειμένου να αποκτήσουν τέτοια «αμυντικά» έργα και, φυσικά, πρέπει να το πράξουν γρήγορα.

Ακόμη, όμως, και όταν αυτό συμβεί, τα αμυντικά έργα μπορούν να μας προστατεύσουν μέχρις ενός σημείου. Ως παράδειγμα ο Στράους αναφέρει τη Νέα Ορλεάνη, η οποία καταστράφηκε το 2005, όταν τα αναχώματα και τα άλλα προστατευτικά μέτρα δεν απέδωσαν κατά τη διάρκεια του τυφώνα «Κατρίνα».

Επίσης, οι νέες εκτιμήσεις υποδεικνύουν ότι το Μουμπάι (η παλιά Βομβάη), το οικονομικό κέντρο της Ινδίας και μία από τις μεγαλύτερες πόλεις του κόσμου, κινδυνεύει να εξαφανιστεί ολοκληρωτικά κάτω από τα νερά της Αραβικής Θάλασσας. Οικοδομημένο σε μια σειρά νησιών, το ιστορικό κέντρο της πόλης αντιμετωπίζει σημαντικό κίνδυνο.

Η πολιτιστική κληρονομιά

Αλλά και η καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς του κόσμου θα καταφέρει βαρύ πλήγμα. Δεν αποκλείεται να χαθεί κάτω από τα νερά της Μεσογείου και η Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Η Βασόρα, η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του Ιράκ, θα μετατραπεί σε Ατλαντίδα μέχρι το 2050. Αν συμβεί αυτό οι συνέπειες θα γίνουν αισθητές και πέρα από τα σύνορα του Ιράκ, επισημαίνει ο Τζον Καστέλο, απόστρατος αντιστράτηγος του σώματος πεζοναυτών των ΗΠΑ. Η μεγαλύτερη απώλεια εδαφών εξαιτίας της ανόδου της στάθμης των υδάτων «θα απειλήσει με μεγαλύτερη κοινωνική και πολιτική αστάθεια την περιοχή, και είναι πιθανό να πυροδοτήσει ένοπλες συρράξεις και να ενισχύσει τον κίνδυνο της τρομοκρατίας», τόνισε ο Καστέλο, ο οποίος σήμερα συμμετέχει στο διοικητικό συμβούλιο του Κέντρου για το Κλίμα και την Ασφάλεια, ένα ερευνητικό κέντρο της Ουάσιγκτον. «Το πρόβλημα δεν είναι απλώς περιβαλλοντικό. Είναι ανθρωπιστικό και πιθανώς στρατιωτικό», δήλωσε.

Η έρευνα υποδεικνύει ότι τα κράτη θα πρέπει να αρχίσουν να προετοιμάζονται εντατικά για τη μαζική μετακίνηση πληθυσμών στο εσωτερικό τους, υπογραμμίζει η Ντίνα Ιονέσκο του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης. «Καιρό προσπαθούμε να κρούσουμε τον κώδωνα του κινδύνου. Γνωρίζουμε ότι εκείνη η δύσκολη ώρα θα έρθει.

Πρέπει να επισημάνουμε ότι δεν έχει υπάρξει στην ιστορία της ανθρωπότητας τόσο μαζική μετακίνηση πληθυσμών όσο αυτή που αναμένουμε».