Η δημιουργική σχέση του Μάνου Χατζιδάκι με τον κινηματογράφο [βίντεο]

Η αγάπη του Χατζιδάκι για τον κινηματογράφο υπήρξε αδιαμφισβήτητη. Άλλωστε είναι ένας από τους χώρους που του ανοίχτηκαν από τα πρώτα του κιόλας βήματα, όταν η εμπλοκή του στις ελληνικές παραγωγές της έβδομης τέχνης τον προίκισε με τεράστια τεχνογνωσία και πλήθος εμπειριών.

H Εθνική Λυρική Σκηνή, στο πλαίσιο του Κύκλου Μάνος Χατζιδάκις, παρουσιάζει δύο σπουδαίες κινηματογραφικές σουίτες του Μάνου Χατζιδάκι, το «The Martlet’s Tale» και το «Sweet Movie», στις 1 και 2 Μαρτίου στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος της ΕΛΣ στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.

Η προσωπική πορεία του στον χώρο αυτό και ιδιαίτερα η θητεία του στην Αμερική τον οδηγούν σύντομα σε μεγάλες διεθνείς συνεργασίες, όπως το America, America (1963) του Καζάν, το Topkapi (1964) του Ντασσέν, το Memed γεράκι μου (1984) του Ουστίνοφ και φυσικά τα Sweet Movie (1974) του Μακαβέγιεφ και The Martlet’s Tale του Τζων Κράουδερ.

Το πρώτο έργο που θα παρουσιαστεί είναι το ανέκδοτο The Martlet’s Tale. Για το soundtrack της ταινίας αυτής, στην οποία πρωταγωνιστούσε η Κατίνα Παξινού, ο Χατζιδάκις επιλέγει μια μουσική πληθωρική.

Γράφει πολλά θέματα, χρησιμοποιώντας μια εντελώς ιδιότυπη ορχήστρα από έγχορδα, πνευστά (όμποε, φλάουτο, τρομπέτα), πιάνο, τσέμπαλο, ηλεκτρικό όργανο, κλασική και ηλεκτρική κιθάρα, βιμπράφωνο και κρουστά.

Παρά τις πάντα δυνατές τονικές μελωδίες του, ο Χατζιδάκις ασκείται εδώ στη μουσική γραφή της αβανγκάρντ, χτίζοντας ιδιαίτερες μουσικές ατμόσφαιρες. Ρυθμολογικά, το αποτέλεσμα είναι πολυσυλλεκτικό, με δάνεια που ανακαλούν τη δομή του ζεϊμπέκικου και του τσιφτετελιού, αλλά και την τζαζ και τη λάτιν τζαζ.

Στη συναυλία της Λυρικής ερμηνεύει ο Αλκίνοος Ιωαννίδης.

Προσπαθήστε να πάρετε κι από την μουσική μου, όλη την γλυκιά και ζαχαρένια γεύση που η ταινία περιέχει

Το δεύτερο έργο είναι το αριστουργηματικό Sweet Movie, που έντυσε την ομώνυμη ταινία του 1974, σε σκηνοθεσία Ντούσαν Μακαβέγιεφ, ο οποίος πρόσφατα έφυγε από τη ζωή. Ο Χατζιδάκις είχε ενθουσιαστεί από την προηγούμενη ταινία του σκηνοθέτη και έτσι δέχτηκε με ενθουσιασμό την πρότασή του.

Το σινεμά-κολάζ που χαρακτηρίζει τον Μακαβέγιεφ βοηθά πολύ τον Μάνο Χατζιδάκι να κινηθεί ελεύθερα και με φαντασία. Έτσι, στο Sweet Movie αξιοποιεί τις σπονδυλωτές ιστορίες της ταινίας για να ξεδιπλώσει τις ευρηματικές μελωδίες του και τις ορχηστρικές του ιδιορρυθμίες: χορταστικές μελωδικές φράσεις στο ηλεκτρικό όργανο και διασκεδαστικά σχόλια από την πομπώδη τούμπα διασταυρώνονται πάνω στον γνωστό χατζιδακικό ηχητικό καμβά που εξυφαίνει ο συνδυασμός των νυκτών και τοξωτών εγχόρδων.

O Mάνος Χατζιδάκις παρουσιάζει τα τραγούδια από το  The Martlet’s Tale

Οι μουσικές πλάθουν από μόνες τους εικόνες που λειτουργούν συμπληρωματικά με αυτές της ταινίας.
Η φωνή αξιοποιείται σε πέντε από τα δεκατέσσερα συνολικά θέματα, επίσης με τρόπο πρωτότυπο.
Τα τραγούδια του Sweet Movie θα ερμηνεύσει η Δήμητρα Σελεμίδου.

Στον πρόλογο που έκανε ο Μάνος Χατζιδάκις για την προβολή της ταινίας στο Άστυ το 1974, ανέφερε, μεταξύ άλλων, για την ταινία, αλλά και τη μουσική του: «Ο ίδιος ο Μακαβέγιεφ συνηθίζει να λέει, πως πρέπει κανείς να βλέπει το Sweet Movie, με το κορίτσι του. Ποτέ μόνος. Και σε μερικές στιγμές, σαν τις γλυκές στιγμές ενός κονσέρτου του Ραχμάνινωφ ή του Γκέρσουϊν, ν’ ακουμπάει ο ένας το χέρι του άλλου, με τρυφερότητα και με κρυφό ανατρίχιασμα. Τότε –λέει– η ταινία του λειτουργεί σωστά. Προσπαθήστε λοιπόν να πάρετε κι από την μουσική μου, όλη την γλυκιά και ζαχαρένια γεύση που η ταινία περιέχει, μαζί με τους κινέζικους βελονισμούς των ευρηματικών σκηνών της».

Μάνος Χατζιδάκις / The Martlet’s Tale & Sweet Movie
1, 2 Μαρτίου 2019
Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής
Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
Μουσική διεύθυνση Λουκάς Καρυτινός
Ερμηνεύουν Αλκίνοος Ιωαννίδης (The Martlet’s Tale),
Δήμητρα Σελεμίδου (Sweet Movie)
Καλλιτεχνική επιμέλεια Γιώργος Χατζιδάκις