Η επανεκλογή Ερντογάν κλυδωνίζει την τουρκική οικονομία

«Tο πιο επείγον ζήτημα για τη χώρα» χαρακτήρισε τον πληθωρισμό ο Tούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην επινίκια ομιλία του και υποσχέθηκε πως θα μειωθεί, όπως μειώθηκαν τα επιτόκια — τα οποία, κατόπιν δικής του απαίτησης, υποχώρησαν στο 8,5% από το 19% όπου βρίσκονταν πριν από δύο χρόνια.

Αυτό ήταν το πρώτο του μήνυμα για την τουρκική οικονομία η οποία βρίσκεται σε δεινή κατάσταση, ωστόσο, η επιμονή Ερντογάν να μειώνει τα επιτόκια δεν παρέχει καμία ασφάλεια στις επενδύσεις.

Όσο θελκτική και να κάνει την τουρκική αγορά η «φθηνή» λίρα, το διαρκώς αυξανόμενο κόστος ζωής και τα σενάρια για μια επιδείνωση κάνει προβληματική την τουρκική οικονομία και οι δυτικοί οικονομικοί αναλυτές σημειώνουν πως είναι σχεδόν απίθανο να υπάρξει «διόρθωση» με συμβατικό τρόπο.

Η διαβεβαίωση δια στόματος Ερντογάν πως σχεδιάζει «μια οικονομία επικεντρωμένη στις επενδύσεις και στην απασχόληση, με μια ομάδα διαχείρισης διεθνούς φήμης», μετά την επικράτησή του στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών που διεξήχθη χθες Κυριακή στην Τουρκία δεν φάνηκε να καθησυχάζει τους επενδυτές καθώς η τουρκική λίρα κατέγραψε νέα πτώση το πρωί της Δευτέρας 29/5, με τους αναλυτές να ανησυχούν για περισσότερη αστάθεια.

Υπενθυμίζεται ότι το τουρκικό νόμισμα έχει αποδυναμωθεί περισσότερο από 6% από τις αρχές του 2023 και έχει χάσει σχεδόν το 77% της αξίας του έναντι του δολαρίου την τελευταία πενταετία.

Από το 2018 η λίρα έχει κάνει βουτιά 80% από το 2018 και έχει υποχωρήσει 20% σε σχέση με ένα χρόνο πριν λόγω της οικονομικής πολιτικής που ακολουθεί ο Ερντογάν.

Το μόνο θετικό πρόσημο σήμερα στην Τουρκία είναι η άνοδος 3,5% στο Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης, όπου ο τραπεζικός δείκτης σημείωσε άνοδο άνω του 1%, με τους επενδυτές να εκτιμούν θετικά το τέλος της εκλογικής διαδικασίας και της αβεβαιότητας που προκαλούσε.

Απαισιόδοξοι οι αναλυτές

Η επανεκλογή του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στον δεύτερο γύρο των τουρκικών προεδρικών εκλογών δεν έτυχε θερμής υποδοχής από τους αναλυτές, καθώς «φούντωσε» αμέσως τη συζήτηση για την οικονομία.

«Υπάρχει μια αρκετά απαισιόδοξη προοπτική για την τουρκική λίρα ως αποτέλεσμα της νίκης του Ερντογάν μετά τις εκλογές», επεσήμανε ο οικονομολόγος της Wells Fargo και στρατηγικός αναλυτής του FX, Μπρένταν ΜακΚένα μιλώντας στο CNBC.

Όπως σημειώνεται, ο ΜακΚένα προέβλεψε πως η λίρα θα φτάσει σε νέο ιστορικό χαμηλό, στις 23 έναντι του αμερικανικού δολαρίου μέχρι το τέλος του δεύτερου τριμήνου και στη συνέχεια στις 25 ανά δολάρια το 2024. Μάλιστα, εκτιμά πως η δυσοίωνη κατάσταση θα επιδεινωθεί όσο οι ανορθόδοξες νομισματικές και οικονομικές πολιτικές της Τουρκίας συνεχίζονται.

Ειδικά, όταν ο Τούρκος πρόεδρος σπεύδει να επικαλεστεί τη βοήθεια του… Αλλάχ για την αύξηση των καθαρών συναλλαγματικών αποθεμάτων της τουρκικής κεντρικής τράπεζας, όταν για πρώτη φορά από το 2002, υποχώρησαν στα 151,3 εκατομμύρια δολάρια στις 19/5.

Μάλιστα, σημειώνεται πως η μείωση στα συναλλαγματικά αποθέματα αλλά και στον χρυσό της Τουρκίας έχει ξεπεράσει τα 17 δισ. δολάρια μέσα σε ένα έτος.

Οι οικονομολόγοι υποστηρίζουν πως οι εκκλήσεις του Ερντογάν για χαμηλά επιτόκια αύξησαν πέρυσι τον πληθωρισμό στο 85%, το υψηλότερο επίπεδό του εδώ και 24 χρόνια και μείωσαν την ισοτιμία της λίρας στο ένα δέκατο της αξίας της έναντι του δολαρίου κατά την τελευταία δεκαετία.

Μάλιστα, η Teneo Intelligence θεωρεί απίθανο ο Ερντογάν να υιοθετήσει μια καθαρή ορθόδοξη προσέγγιση στην οικονομική πολιτική, αλλά είναι πιθανό να προχωρήσει σε κάποιες προσαρμογές για εντυπωσιαμό, με στόχο να κερδίσει χρόνο ενόψει των εκλογών της τοπικής αυτοδιοίκησης του Μαρτίου του 2024.

Επέστρεψε το φάντασμα των Capital Controls

Στις 18 Μαΐου η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας αποφάσισε την επιβολή πλαφόν 15.000 τουρκικών λιρών στις αναλήψεις μετρητών με τη χρήση πιστωτικών καρτών, καθώς το τουρκικό νόμισμα συνέχισε να υποχωρεί, με την ισοτιμία του να διαμορφώνεται σήμερα μία ανάσα από το χαμηλό επίπεδο – ρεκόρ των 19,80 λιρών.

Παράλληλα, περιόρισε το όριο ημερήσιας αγοράς συναλλάγματος από τις τράπεζας κατά 25%, ενώ αύξησε την προμήθεια για αγορά ξένου νομίσματος από 5% σε 10% και στο 30% μετά τις 28 Ιουλίου.

Μάλιστα, σε μια δυσοίωση εκτίμηση του, ο καθηγητής Ιζέτ Οζγκέντς προειδοποίησε πως οι πολίτες θα πρέπει να προετοιμαστούν για μία εξαιρετικά δύσκολη περίοδο μετά τις εκλογές, καθώς ο Ερντογάν θα προχωρήσει μετά την επανεκλογή του άμεσα σε κήρυξη της χώρας σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης προκειμένου να καταφέρει να περιορίσει τον πληθωρισμό, την ακρίβεια και κυρίως τις τεράστιες απώλειες στα αποθεματικά της χώρας του.

Σύμφωνα με τον Τούρκο καθηγητή οι απώλειες που καταγράφει η τουρκική λίρα έναντι του συναλλάγματος και κυρίως του δολαρίου είναι «ενδεικτικές» του τι θα ακολουθήσει.

Υψηλός κίνδυνος χρεοκοπίας

Ήδη από τον πρώτο γύρο των εκλογών, το κόστος ασφάλισης για τον κίνδυνο χρεοκοπίας της Τουρκίας την επόμενη πενταετία αυξήθηκε σε σχεδόν 690 μονάδες βάσης, το υψηλότερο επίπεδο από τον Νοέμβριο και αυξημένο κατά 172 μ.β. από την Παρασκευή.

Το κόστος ασφάλισης έναντι πιθανής χρεοκοπίας (CDS) της Τουρκίας αυξήθηκε σε υψηλό έξι μηνών τη Δευτέρα 15/5 και διαμορφώθηκε στις 679,10 μονάδες, με άνοδο 0,90% το πρωί της Δευτέρας 29/5.