Οι μακρόχρονες διαστημικές πτήσεις αυξάνουν τον όγκο του εγκεφάλου

Η παρατεταμένη περίοδος παραμονής στο διάστημα δεν προκαλεί μόνο προβλήματα όρασης στους αστροναύτες λόγω αυξημένης πίεσης στο οπτικό νεύρο ή αλλαγές στην έκφραση των γονιδίων τους, πράγματα που ήταν ήδη γνωστά, αλλά έχει και άλλες σοβαρές επιπτώσεις. Αυξάνει επίσης τον όγκο του εγκεφάλου τους, καθώς μεγαλώνει η πίεση μέσα στο κρανίο τους, όπως δείχνει για πρώτη φορά μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα, η οποία έγινε σε αστροναύτες που είχαν περάσει καιρό στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS).

Περισσότεροι από τους μισούς αστροναύτες που έμειναν για κάποιο διάστημα στον ISS, ανέφεραν αλλαγές στην όρασή τους, λόγω της έκθεσής τους σε περιβάλλον μικροβαρύτητας. Όταν επέστρεψαν στη Γη και εξετάσθηκαν, το οπτικό νεύρο τους είχε διογκωθεί, αιμορραγία είχε εμφανιστεί στον αμφιβληστροειδή, καθώς και άλλα προβλήματα.

Οι επιστήμονες έχουν υποθέσει πως η χρόνια έκθεση σε συνθήκες αυξημένης ενδοκρανιακής πίεσης (δηλαδή μέσα στο κεφάλι) κατά τις διαστημικές πτήσεις συμβάλλει σημαντικά σε αυτές τις διαταραχές. Η νέα μελέτη δείχνει ότι τα προβλήματα είναι ευρύτερα, κάτι που δημιουργεί προβληματισμό για τα μελλοντικά μακρινά επανδρωμένα διαστημικά ταξίδια, όπως στον Άρη.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον δρ Λάρι Κράμερ του Κέντρου Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου του Τέξας, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Radiology» της Ακτινολογικής Εταιρείας της Βόρειας Αμερικής, μελέτησαν μέσω μαγνητικής τομογραφίας 11 αστροναύτες (δέκα άνδρες και μία γυναίκα) πριν και μετά την εξάμηνη παραμονή τους στον ISS.

Οι απεικονιστικές εξετάσεις έδειξαν ότι η παραμονή για καιρό στο διάστημα οδήγησε σε αύξηση κατά μέσο όρο κατά 2% του όγκου του εγκεφάλου, κυρίως της λευκής ουσίας, αλλά επίσης της φαιάς, καθώς και του όγκου του εγκεφαλονωτιαίου υγρού, το οποίο ρέει μέσα και γύρω από τα κενά διαστήματα του εγκεφάλου και της σπονδυλικής στήλης. Οι όγκοι παρέμειναν αυξημένοι ένα χρόνο μετά το διαστημικό ταξίδι, κάτι που δείχνει μια πιθανή μόνιμη αλλαγή στο σώμα των αστροναυτών.

Οι τομογραφίες επίσης αποκάλυψαν μεταβολές και παραμορφώσεις στον ζωτικό αδένα της υπόφυσης στη βάση του κρανίου, ο οποίος ελέγχει τη λειτουργία πολλών άλλων αδένων. Εκτιμάται ότι η αυξημένη ενδοκρανιακή πίεση στο διάστημα εξηγεί και αυτή την επίπτωση, η οποία οδηγεί σε σμίκρυνση της υπόφυσης και σε παραμόρφωση του σχήματός της.

Οι επιστήμονες μελετούν τρόπους για να αντισταθμίσουν τις επιπτώσεις της μικροβαρύτητας. Μία επιλογή υπό εξέταση είναι η δημιουργία τεχνητής βαρύτητας, ενώ μία άλλη είναι η εφαρμογή αρνητικής πίεσης στα κάτω άκρα, ώστε να εμποδιστεί η μετατόπιση των υγρών του σώματος προς το κεφάλι που οφείλεται στη μικροβαρύτητα.

^{Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ}