Η μυστική μελέτη αξιοποίησης των λιμανιών

Δύο διαφορετικά μοντέλα, ανάλογα με την κάθε περίπτωση, προκρίνονται για την αξιοποίηση των δέκα περιφερειακών λιμανιών που βρίσκονται στο χαρτοφυλάκιο του ΤΑΙΠΕΔ. Πρόκειται για τους Οργανισμούς Λιμένος Αλεξανδρούπολης, Ελευσίνας, Λαυρίου, Ραφήνας, Ηγουμενίτσας, Κέρκυρας, Καβάλας, Βόλου, Πάτρας και Ηρακλείου, οι οποίοι έχουν μακροχρόνιες συμβάσεις παραχώρησης με το ελληνικό Δημόσιο για τη χρήση των αντίστοιχων λιμανιών έως το 2042. Το ΤΑΙΠΕΔ κατέχει το 100% των μετοχών. Οι πρώτοι διαγωνισμοί επιδιώκεται να προκηρυχθούν μέχρι το καλοκαίρι και σύμφωνα με πληροφορίες θα ξεκινήσουν με την πώληση πλειοψηφικού πακέτου μετοχών στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης και θα ακολουθήσουν Ηγουμενίτσα και Ηράκλειο πιθανότατα με το ίδιο μοντέλο. Για το πρώτο λιμάνι έχει εκδηλωθεί εντονότατο ενδιαφέρον από αμερικανικά συμφέροντα, ενώ για τα άλλα δύο υπάρχει δεδηλωμένο ενδιαφέρον τόσο αμερικανικών εταιρειών κρουαζιέρας όσο και του ιταλικού ομίλου Γκριμάλντι. Αμέσως μετά προκρίνεται, σύμφωνα με πληροφορίες, η προκήρυξη διαγωνιστικής διαδικασίας για τα λιμάνια της Καβάλας και του Βόλου, και σε τρίτη φάση των υπολοίπων.

Το ανταποδοτικό τέλος

Οι ιδιωτικοποιήσεις των δέκα λιμανιών προϋποθέτουν τροποποίηση σε όσα νομοθέτησε η προηγούμενη κυβέρνηση για το ανταποδοτικό τέλος που θα πληρώνει κάθε ιδιώτης είτε στον υπερκείμενο δημόσιο Οργανισμό Λιμένος, αν προχωρήσει με υποπαραχώρηση, είτε στο Δημόσιο, εάν πουληθεί η πλειοψηφία των μετοχών. Οι αλλαγές θα γίνουν άμεσα με το νομοσχέδιο που βγάζει σε διαβούλευση τις επόμενες ημέρες το υπουργείο Ναυτιλίας. Η ρύθμιση της προηγούμενης κυβέρνησης (που προέβλεπε μόνο υποπαραχωρήσεις δραστηριοτήτων και όχι πωλήσεις Οργανισμών Λιμένων, όπως συνέβη με ΟΛΠ και ΟΛΘ) ανέφερε πως εκτός από το οικονομικό αντάλλαγμα που θα καταβάλει ο επενδυτής, θα πλήρωνε για την υποπαραχώρηση και πάρα πολύ υψηλό ετήσιο αντισταθμιστικό τέλος στον οικείο Οργανισμό Λιμένος επί των ακαθάριστων εισπράξεων. Ενα τέτοιο τέλος θεωρείται απαγορευτικό για την είσοδο οποιουδήποτε επενδυτή σε λιμάνια τόσο μικρού μεγέθους, όπου η επίτευξη καθαρής κερδοφορίας αποτελεί στοίχημα.

Το πράσινο φως για την άμεση έναρξη των διαδικασιών σχετικά με την αξιοποίηση των δέκα μεγάλων περιφερειακών λιμανιών της χώρας, μέσω ιδιωτικοποιήσεων και υποπαραχωρήσεων, έδωσαν την Παρασκευή στο ΤΑΙΠΕΔ οι υπουργοί Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Γιάννης Πλακιωτάκης και Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας.

Τα συγκεκριμένα περιουσιακά στοιχεία του ΤΑΙΠΕΔ θεωρούνται από τα πλέον ώριμα για μια «νέα γενιά» ιδιωτικοποιήσεων, καθώς εδώ και τουλάχιστον πέντε χρόνια έχει εκδηλωθεί ενδιαφέρον από υποψήφιους επενδυτές, ειδικά για τα λιμάνια της Αλεξανδρούπολης, της Ηγουμενίτσας, της Πάτρας, του Ηρακλείου, αλλά και της Καβάλας και του Βόλου.

Εξάλλου, το ΤΑΙΠΕΔ και συγκεκριμένα η ομάδα «Ποσειδών», που είναι επιφορτισμένη με τη διαχείριση των λιμανιών, έχει ανατάξει πλήρως τα οικονομικά των λιμένων, παρά την τοποθέτηση, διαχρονικά, κομματικά επιλεγμένων διοικήσεων, γεγονός που πιστώνεται στην τεχνογνωσία που έχει αναπτύξει η αρμόδια διεύθυνση του ΤΑΙΠΕΔ από τις αποκρατικοποιήσεις ΟΛΠ και ΟΛΘ. Να σημειωθεί πως πολλοί από τους παραπάνω οργανισμούς έχουν στη δικαιοδοσία τους και άλλους γειτνιάζοντες λιμένες μικρότερης σημασίας, όπως και μαρίνες ή και αλιευτικά καταφύγια. Για παράδειγμα, στην Ηγουμενίτσα  υπάγονται τρεις μαρίνες. Ετσι η είσοδος επενδυτών που θα αναλάβουν την υποχρέωση να αναβαθμίσουν και να εκσυγχρονίζουν και αυτές τις υποδομές κρίνεται συμφέρουσα λύση για το Δημόσιο, τουλάχιστον όπου το κύριο αντικείμενο είναι ιδιαίτερα ελκυστικό για τους επενδυτές ώστε να αναλάβουν και αυτές τις υποχρεώσεις.

Οι δύο συναρμόδιοι υπουργοί Ναυτιλίας και Οικονομικών, αλλά και το ΤΑΙΠΕΔ, έχουν στη διάθεσή τους και τις μελέτες αξιολόγησης των δέκα επιμέρους λιμανιών που ολοκλήρωσαν οι σύμβουλοι του ΤΑΙΠΕΔ, όπου μεταξύ άλλων προτείνονται συγκεκριμένα διαγωνιστικά μοντέλα και εκτιμώνται τα μελλοντικά τους έσοδα.

Προτάσεις αξιοποίησης

Με βάση την παρουσίαση αυτών των μελετών που έχει στη διάθεσή της η «Κ», οι προτάσεις των συμβούλων για τα δέκα λιμάνια έχουν ως εξής: Για την Αλεξανδρούπολη προκρίνεται ξεκάθαρα η πώληση πλειοψηφικού πακέτου μετοχών του Οργανισμού Λιμένος. Για την Καβάλα προκρίνεται είτε η υποπαραχώρηση της χρήσης του προβλήτα «Φίλιππος Β΄» είτε και η πώληση πλειοψηφίας μετοχών του οργανισμού. Σημειώνεται πως η πρόταση αυτή αντανακλά το υφιστάμενο επενδυτικό ενδιαφέρον της αγοράς για το συγκεκριμένο περιουσιακό στοιχείο. Ετσι, απαιτείται περαιτέρω βολιδοσκόπηση των δυνητικών επενδυτών. Για το Λαύριο προκρίνεται η επιμέρους παραχώρηση της δραστηριότητας της κρουαζιέρας. Για την Ηγουμενίτσα πώληση πλειοψηφικού πακέτου μετοχών του Οργανισμού Λιμένος. Για την Κέρκυρα η υποπαραχώρηση της δραστηριότητας της κρουαζιέρας. Για τον Βόλο ισχύει ό,τι και για την Καβάλα (υποπαραχώρηση δραστηριότητας γενικού φορτίου), αν και αναφέρεται επενδυτικό ενδιαφέρον για πλειοψηφία. Για το Ηράκλειο προτείνεται είτε η παραχώρηση της κρουαζιέρας είτε η πώληση μετοχών με παράλληλη όμως επιστροφή του παλιού βενετσιάνικου λιμένα στο Δημόσιο. Για την Πάτρα δεν προτείνεται αξιοποίηση στην τρέχουσα συγκυρία, να αναφέρεται, πάντως, η προοπτική υποπαραχώρησης του νότιου νέου λιμένα. Για την Ελευσίνα επίσης δεν προτείνεται αξιοποίηση στην τρέχουσα συγκυρία αλλά αναφέρεται ως σενάριο η υποπαραχώρηση της δραστηριότητας του γενικού φορτίου. Για τη Ραφήνα, ομοίως κρίνεται άκαιρη η αξιοποίηση, αλλά αναφέρεται ως προοπτική η υποπαραχώρηση δραστηριοτήτων της ακτοπλοΐας.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ

Εντονο ενδιαφέρον από Αμερικανούς

Με πώληση πλειοψηφικού πακέτου μετοχών του Οργανισμού Λιμένος Αλεξανδρούπολης θα προχωρήσει η ιδιωτικοποίηση του συγκεκριμένου λιμανιού, για το οποίο έχει εκδηλωθεί εντονότατο ενδιαφέρον από πολλούς σοβαρούς επενδυτές, ενώ ήδη έχουν δρομολογηθεί εγχειρήματα που αναβαθμίζουν τη γεωπολιτική και οικονομική του σημασία. Για το λιμάνι έχει διατυπωθεί δημοσίως αμερικανικό ενδιαφέρον τόσο για ενεργειακούς όσο και για στρατιωτικούς λόγους. Με βάση τα μοντέλα πρόβλεψης εσόδων των συμβούλων του ΤΑΙΠΕΔ, η Αλεξανδρούπολη μπορεί να φέρει ετήσια έσοδα από 5 έως και 20 εκατομμύρια ευρώ ετησίως σε βάθος χρόνου ανάλογα με το εάν θα υλοποιηθεί η προοπτική λειτουργία του ως ενεργειακού κόμβου.

Γειτνίαση με τον TAP

Υπενθυμίζεται ότι γειτνιάζει με τον Διαδριατικό Αγωγό Φυσικού Αερίου (TAP) και την όδευση του κάθετου συνδετήριου αγωγού Ελλάδας – Βουλγαρίας (IGB) ενώ αποτελεί το επίκεντρο των σχεδίων για τις εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου στη Βαλκανική μέσω της προωθούμενης κατασκευής πλωτού σταθμού αεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από αμερικανικά και ελληνικά επιχειρηματικά συμφέροντα. Ειδικότερα, η Gastrade σχεδιάζει να θέσει σε λειτουργία πλωτό σταθμό επαναεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου στα ανοικτά της Αλεξανδρούπολης. Ομως και άλλα συμφέροντα έχουν ενδιαφερθεί για το συγκεκριμένο λιμάνι. Στην περιοχή έχουν, για παράδειγμα, ήδη αναπτυχθεί κάποιες δραστηριότητες συνδυασμένων μεταφορών από εταιρείες όπως η Kuehne+Nagel και η Cosco Shipping-Agency.

ΚΑΒΑΛΑ

Δίλημμα ο τρόπος αξιοποίησής του

Ο Οργανισμός Λιμένος Καβάλας Α.Ε. είναι υπεύθυνος για τη διαχείριση των τεσσάρων λιμανιών στην ευρύτερη περιοχή της Καβάλας: του Κεντρικού Λιμένα Καβάλας «Απόστολος Παύλος», του Εμπορικού Λιμένα «Φίλιππος Β΄» στη Νέα Καρβάλη, του Λιμένα Ελευθερών και του Λιμένα Κεραμωτής.

Πρόταση των συμβούλων

Οι σύμβουλοι του ΤΑΙΠΕΔ προκρίνουν την υποπαραχώρηση του «Φίλιππου Β΄». Επισημαίνουν όμως πως «με βάση τα τελευταία σχόλια κατά τη διάρκεια βολιδοσκόπησης της αγοράς, εκδηλώνεται και ενδιαφέρον για την πώληση μετοχών» από συγκεκριμένο επενδυτικό σχήμα.

Υπενθυμίζεται πως τους τελευταίους μήνες ο Αμερικανός πρέσβης έχει δημοσίως δηλώσει πως η αμερικανική πλευρά, πέραν της Αλεξανδρούπολης, ενδιαφέρεται και για την Καβάλα όπως και για τον Βόλο.

Το δεύτερο ζήτημα που μένει να ξεκαθαριστεί, είναι κατά πόσον θα προχωρήσει ταυτόχρονα και ο διαγωνισμός αυτός μαζί με την Αλεξανδρούπολη, ώστε να δοθεί η δυνατότητα σε όποιον ενδιαφέρεται και για τα δύο να κατέβει σε αμφότερες τις διαδικασίες. Επί του παρόντος, πάντως, φαίνεται πως δεν έχουν ακόμα ληφθεί αποφάσεις. Ο δυνητικός κύκλος εργασιών του λιμένα υπολογίζεται ότι σε προοπτική πενταετίας μπορεί να ανέλθει μεταξύ 6 και 7 εκατ. ευρώ.

Σημειώνεται πως το 2015 ολοκληρώθηκε η κατασκευή του αποσπασμένου μώλου μήκους 200 μ., προϋπολογισμού περίπου 14 εκατ. ευρώ, στον «Φίλιππο Β΄» και τον Μάρτιο του 2019 η επέκταση κρηπιδωμάτων μήκους 510 μ. προϋπολογισμού 16 εκατ.

ΗΡΑΚΛΕΙΟ

Οχηματαγωγά και κρουαζιέρα

Αν και προσώρας κυβέρνηση και ΤΑΙΠΕΔ προσανατολίζονται σύμφωνα με πληροφορίες σε μοντέλο πώλησης μετοχών για τον Οργανισμό Λιμένος Ηρακλείου –αφού πρώτα επιστραφεί στο Δημόσιο η ζώνη παραχώρησης που περιλαμβάνει το παλιό βενετσιάνικο λιμάνι– οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές φαίνεται να εστιάζουν στη δραστηριότητα της κρουαζιέρας και των επιβατηγών οχηματαγωγών.

Μεγάλοι όμιλοι

Ειδικότερα, φέρονται ήδη να έχουν πραγματοποιήσει διερευνητικές επαφές με τις ελληνικές αρχές αναφορικά με την προοπτική συμμετοχής τους σε διαγωνισμό για την υποπαραχώρηση της δραστηριότητας της κρουαζιέρας, η αμερικανική Carnival και η γερμανικών συμφερόντων TUI Cruises, ενώ η ιταλική Grimaldi Group έχει συζητήσει την προοπτική ανάληψης της διαχείρισης του τμήματος της επιβατηγού και οχηματαγωγού δραστηριότητας που αντιστοιχεί στις Μινωικές Γραμμές συμφερόντων της. Οι τελικές προτάσεις αναμένεται να γίνουν από τους χρηματοοικονομικούς συμβούλους για τη συγκεκριμένη ιδιωτικοποίηση που θα προσλάβει το ΤΑΙΠΕΔ κατόπιν διαγωνισμού το επόμενο διάστημα.  Μια εκτίμηση, πάντως, των συμβούλων του ΤΑΙΠΕΔ που έχουν ασχοληθεί μέχρι στιγμής με το θέμα, για τα έσοδα του λιμένα Ηρακλείου από τις δραστηριότητες φορτίου και κρουαζιέρας αθροιστικά, τα τοποθετεί προοπτικά μεταξύ 4,5 και 6,1 εκατομμυρίων ευρώ περίπου ετησίως, πάντοτε προοπτικά. Στα τέλη του 2018 το σύνολο των εσόδων του λιμανιού με βάση τον ισολογισμό του που περιλαμβάνει και τις δραστηριότητες της ακτοπλοΐας και άλλες ήταν ήδη στα επίπεδα των 6,3 εκατομμυρίων.

ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ

Δίνουν υπεραξία οι τρεις μαρίνες

Ο Οργανισμός Λιμένος Ηγουμενίτσας έχει σχεδόν αποκλειστικές δραστηριότητες την επιβατηγό ναυτιλία (πύλη εισόδου-εξόδου των γραμμών με την Ιταλία) και την κρουαζιέρα. Ελέγχει όμως και τρεις γειτνιάζουσες μαρίνες. Ο ιταλικός όμιλος Grimaldi έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον για τη δραστηριότητα που αφορά τις γραμμές της Ιταλίας, καθώς είναι ένα από τα βασικά λιμάνια που χρησιμοποιεί. Παραμένει άγνωστο, όμως, κατά πόσον θα ήθελε να αναλάβει και την κρουαζιέρα ή τις μαρίνες. Ετσι αν και το μοντέλο που προκρίνεται μιλά για πώληση πλειοψηφικού πακέτου μετοχών, μένει να εξακριβωθεί ποιοι άλλοι επενδυτές θα ενδιαφερθούν.

Ο συνδυασμός

Ενα σενάριο που συζητείται, πάντως, σε ορισμένους κύκλους είναι η δυνατότητα του επενδυτή που θα πάρει την πλειοψηφία των μετοχών της Ηγουμενίτσας να προβεί αυτός σε υποπαραχωρήσεις της κρουαζιέρας και των μαρίνων. Η εκτίμηση που έχει γίνει για τα έσοδα της Ηγουμενίτσας από όλες τις δραστηριότητες βλέπει μια αύξηση από τα τρέχοντα επίπεδα (χρήση 2018) των 5,8 εκατομμυρίων ευρώ προς τα επίπεδα των 9 εκατομμυρίων με ορίζοντα το 2048.

Σύνδεση με Ιταλία

Ετησίως, διακινούνται από το λιμάνι της Ηγουμενίτσας 2,5 εκατομμύρια επιβάτες και περίπου 250.000 φορτηγά, από και προς λιμένες εσωτερικού και εξωτερικού. Κύριες συνδέσεις είναι οι ιταλικοί λιμένες (Μπάρι, Μπρίντιζι, Ανκόνα, Βενετία, Τεργέστη και Ραβένα), καθώς και η Κέρκυρα. Το λιμάνι αποτελεί επίσης αναγνωρισμένο κόμβο του Θαλάσσιου Διαδρόμου (MoS) της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

ΒΟΛΟΣ

Στρατηγικό σημείο, καλές προοπτικές

Για τον Οργανισμό Λιμένος Βόλου, ο οποίος έκλεισε τη χρήση του 2018 με κύκλο εργασιών 5,4 εκατομμυρίων ευρώ προκρίνεται με βάση την τελευταία παρουσίαση των συμβούλων του ΤΑΙΠΕΔ η υποπαραχώρηση δραστηριοτήτων γενικού φορτίου. Μόνον από αυτή τη δραστηριότητα τα εκτιμώμενα σε βάθος χρόνου έσοδα υπολογίζεται πως μπορεί να φτάσουν περίπου από 6 έως και 8 εκατομμύρια ευρώ.

Πολλοί μνηστήρες

Για το συγκεκριμένο λιμάνι έχει εκδηλωθεί ενδιαφέρον από διάφορες πλευρές, μεταξύ των οποίων, δημοσίως, και από τις ΗΠΑ. Εχει πλήρη γκάμα δραστηριοτήτων (γενικό φορτίο, εμπορευματοκιβώτια, ακτοπλοΐα, κρουαζιέρα κ.λπ.) και θεωρείται από πολλούς το τρίτο μεγαλύτερο εμπορικό λιμάνι στην Ελλάδα, ενώ συνδέεται με πλοία και υδροπτέρυγα με προορισμούς στο Αιγαίο. Από αυτό ακόμη ξεκινούν διεθνείς γραμμές ενώ λειτουργεί ως εξαγωγικός κόμβος για την κεντρική Ελλάδα και εισαγωγικός για μηχανολογικό και άλλον εξοπλισμό.

Κόμβος για σκραπ

Επίσης αξιοσημείωτη είναι η δραστηριότητα εισαγωγής σκραπ ως πρώτης ύλης για χαλυβουργίες που λειτουργούν στην περιοχή και χρησιμοποιούν ως πρώτη ύλη αυτά τα παλιοσίδερα, αλλά και ως σημείο εξαγωγής μεταποιημένων προϊόντων χάλυβα και άλλων βιομηχανικών προϊόντων από μονάδες της Θεσσαλίας, ενίοτε ακόμη και προς τις ΗΠΑ. Σε αυτό προσορμούν συχνά και πολεμικά πλοία, με τελευταίο, προ δεκαημέρου, το γαλλικό ελικοπτεροφόρο πλοίο αμφίβιων επιχειρήσεων «Dixmude».