Οι νέες εισφορές 1,4 εκατ. μη μισθωτών

Τους νέους κανόνες εισφοροδότησης για ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοτελώς απασχολουμένους και αγρότες εξέδωσε ο ΕΦΚΑ, αποσαφηνίζοντας με εγκύκλιό του ότι το νέο πλαίσιο διέπει το σύνολο 1,4 εκατ. μη μισθωτών ασφαλισμένων του από την αρχή του 2020. Με το νέο σύστημα θεσπίζονται 6 ασφαλιστικές κατηγορίες ελεύθερης επιλογής, ενώ υπάρχει και μία κατηγορία η οποία θεωρείται ειδική και απευθύνεται σε νέους ασφαλισμένους κατά τα πρώτα 5 έτη ασφάλισης. Εξι ξεχωριστές κατηγορίες ισχύουν για τους ασφαλισμένους του πρώην ΟΓΑ. Για όλους τους ασφαλισμένους, ακόμη και αυτούς με τα δελτία παροχής υπηρεσιών, οι ασφαλιστικές εισφορές ισχύουν από 1ης Ιανουαρίου 2020 και θα πρέπει να καταβάλλονται σε μηνιαία βάση, με ημερομηνία εμπρόθεσμης πληρωμής την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα.

Η κατάταξη σε μία εκ των ασφαλιστικών κατηγοριών είναι υποχρεωτική. Η επιλογή βέβαια είναι ελεύθερη και δηλώνεται με την υποβολή ηλεκτρονικής αίτησης. Η κατάταξη στον κλάδο υγείας ακολουθεί υποχρεωτικά την κατηγορία του κλάδου σύνταξης. Μάλιστα, το ποσό εισφοράς του κλάδου υγείας, μετά τη 2η ασφαλιστική κατηγορία, παραμένει σταθερό.

Ακόμη κι αν ο ασφαλισμένος επιλέξει μια από τις 6 κατηγορίες, μπορεί να αλλάξει. Η αλλαγή επιτρέπεται μία φορά τον χρόνο.

Η ειδική κατηγορία

Στην εγκύκλιο γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στην ειδική ασφαλιστική κατηγορία, που απευθύνεται σε νέους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους κατά τα πρώτα 5 έτη ασφάλισής τους. Ξεκαθαρίζεται δε ότι το δικαίωμα παρέχεται σε όλους τους ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους και όχι μόνο στους αποφοίτους σχολών ανώτατης εκπαίδευσης που είναι εγγεγραμμένοι σε επιστημονικούς συλλόγους ή επιμελητήρια. Το δικαίωμα επιλογής ασκείται κατά την έναρξη της ασφάλισης ή κατά τη διάρκεια, για όσο χρονικό διάστημα υπολείπεται μέχρι τη συμπλήρωση πέντε ετών. Ασκείται όμως μόνο μία φορά και σε περίπτωση διακοπής της ασφάλισης δεν μπορεί να ασκηθεί εκ νέου. Μετά τη συμπλήρωση της πενταετίας και έως το τέλος του έτους προβλέπεται μετάταξη στην πρώτη ασφαλιστική κατηγορία, εκτός κι αν έχει επιλεγεί ανώτερη. Μάλιστα, συνταξιούχοι που έχουν υπαχθεί ή θα υπαχθούν στην ασφάλιση δεν μπορούν να επιλέξουν τις εισφορές των «νέων».

Με την εγκύκλιο επιβεβαιώνεται επίσης ότι σβήνονται οι οφειλές που δημιουργήθηκαν κατά την περίοδο 2017-2019, για τους ασφαλισμένους κάτω της πενταετίας. Επίσης, επαναλαμβάνεται ότι η καταβολή εισφορών στην ειδική κατηγορία μετά την 1/1/2020 δεν δημιουργεί ασφαλιστική οφειλή.

Παράλληλη ασφάλιση

Στις περιπτώσεις παράλληλης ασφάλισης, διακρίνονται οι εξής κατηγορίες:

1. Μοναδική μη μισθωτή δραστηριότητα και μισθωτή απασχόληση: Λαμβάνονται υπόψη τα ποσά εισφορών ανά κλάδο από τη μισθωτή απασχόληση και καταβάλλεται, εφόσον προκύπτει, η διαφορά από την κατώτατη, κατά περίπτωση, προβλεπόμενη εισφορά.

Ειδικότερα:

α) Ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι και αγρότες με μισθωτή απασχόληση καταβάλλουν εισφορές που δεν μπορεί να υπολείπονται του ποσού της 2ης, κατά περίπτωση, ασφαλιστικής κατηγορίας. Αν έχει επιλεγεί ανώτερη κατηγορία, καταβάλλεται η αντίστοιχη διαφορά μόνο για τον κλάδο σύνταξης.

β) Ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι που εντάσσονται στην ειδική ασφαλιστική κατηγορία και έχουν παράλληλα μισθωτή απασχόληση καταβάλλουν εισφορές που δεν μπορεί να υπολείπονται του ποσού της 1ης ασφαλιστικής κατηγορίας.

2. Πολλαπλή μη μισθωτή δραστηριότητα και μισθωτή απασχόληση: Λαμβάνονται υπόψη τα ποσά εισφορών ανά κλάδο από τη μισθωτή απασχόληση και καταβάλλεται, εφόσον προκύπτει, η διαφορά από τη 2η κατηγορία. Αν έχει επιλεγεί ανώτερη της 2ης, καταβάλλεται η αντίστοιχη διαφορά.

3. Πολλαπλή μη μισθωτή δραστηριότητα: Καταβάλλεται μια ασφαλιστική εισφορά εκ των 6 κατηγοριών, χωρίς δυνατότητα επιλογής της ειδικής κατηγορίας.

• Γραμμάτια προείσπραξης δικηγόρων. Ο συμψηφισμός ασφαλιστικών εισφορών με ποσά που καταβάλλονται μέσω γραμματίων προείσπραξης ανά δικηγορική πράξη ή παράσταση παραμένει σε ισχύ.

• Μείωση εισφορών λόγω μητρότητας. Σε ασφαλισμένες μητέρες που καταβάλλουν ασφαλιστικές εισφορές έχουν εφαρμογή οι διατάξεις περί μείωσης κατά 50% των ασφαλιστικών εισφορών του κλάδου σύνταξης για τους πρώτους 12 μήνες μετά τον τοκετό.

Εισφορές με μπλοκάκι

Σε ισχύ παραμένει και η διάταξη του νόμου Κατρούγκαλου που ορίζει ότι ο ασφαλισμένος καταβάλλει εισφορές ως μισθωτός σε περίπτωση αμειβόμενων με δελτίο παροχής υπηρεσιών των οποίων το εισόδημα προέρχεται από την απασχόλησή τους σε έως δύο φυσικά ή νομικά πρόσωπα.

Στον αντίποδα, καταργείται η διάταξη που έδινε τη δυνατότητα καταβολής μειωμένων εισφορών κλάδου σύνταξης κατά 50% ασφαλισμένων που είχαν συμπληρώσει 40 έτη ασφάλισης.

• Αναπροσαρμογή ποσών ασφαλιστικών κατηγοριών. Οι εισφορές αυτές ισχύουν για φέτος και την επόμενη διετία (2021-2022), με εξαίρεση μόνο τους αγρότες, για τους οποίους υπάρχει μεταβατική αύξηση. Για καθένα από τα έτη 2023 και 2024 οι εισφορές των μη μισθωτών ασφαλισμένων θα προσαυξάνονται με υπουργική απόφαση, κατά το ποσοστό μεταβολής του μέσου ετήσιου δείκτη τιμών καταναλωτή του προηγούμενου έτους. Από το 2025 και μετά, οι εισφορές θα προσαυξάνονται ανά έτος, κατά τον δείκτη μεταβολής μισθών.