January brain: Πώς εξηγείται επιστημονικά το «Σύνδρομο του Γενάρη»

Ένα άκρως ενδιαφέρον άρθρο μας έρχεται από τον Independent, το οποίο αναφέρεται στην συναισθηματική μας κατάσταση, κατά τους χειμερινούς μήνες και ειδικά τον Ιανουάριο.

Τον Ιανουάριο έχει παρατηρηθεί πως επικρατεί ένα γενικό αίσθημα νωθρότητας και έλλειψης κινήτρου. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται από πολλούς και ως «January brain», και εξηγεί μία κατάσταση σαν σύνδρομο που εμφανίζεται λόγω των εποχικών παραγόντων που συμβάλλουν σε αυτή την κατάσταση μειωμένης δραστηριότητας.

Πως εξηγείται επιστημονικά το φαινόμενο του «January brain»

Αυτή η εποχική τεμπελιά μπορεί να εξηγηθεί αν ιχνηλατήσουμε μπρος τα πίσω, στην εξελικτική πορεία των θηλαστικών και άλλων ειδών. Είναι ευρέως γνωστό ότι τα ζώα προσαρμόζονται στις εποχές: Μπορεί να μεταναστεύσουν κατά τη διάρκεια του χειμώνα ή να μεταμορφώσουν το χρώμα της γούνας τους. Μερικά θηλαστικά υφίστανται ακόμη και αλλαγές στον εγκέφαλο.

«Σε χειμερία νάρκη, στους σκίουρους για παράδειγμα, μέρος του εγκεφάλου τους εμφανίζει σχεδόν παθολογική δραστηριότητα που μοιάζει με αυτή του Αλτσχάιμερ», λέει η καθηγήτρια Tara Spires-Jones, αναπληρώτρια διευθύντρια του Ερευνητικού Κέντρου Επιστημών Εγκεφάλου στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου και πρόεδρος της Βρετανικής Ένωσης Νευροεπιστημών. «Αλλά αυτό παύει όταν ξυπνήσουν. Και για την εξοικονόμηση ενέργειας όταν κάνει κρύο, ο εγκέφαλος των σκύλων συρρικνώνεται ελαφρώς, επηρεάζοντας την αίσθηση προσανατολισμού τους», τόνισε.

Τι έχουν δείξει έρευνες από το Πανεπιστήμιο της Λιέγης στο Βέλγιο

Ο αντίκτυπος των εποχών στην ισχύ του ανθρώπινου εγκεφάλου δεν έχει ακόμη διερευνηθεί τόσο εκτενώς, αλλά υπάρχουν μερικές μελέτες που έχουν εμβαθύνει σε αυτό το φαινόμενο. Το 2016, ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Λιέγης στο Βέλγιο κατέγραψαν την εγκεφαλική λειτουργία 28 συμμετεχόντων καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.

Οι συμμετέχοντες καλούνταν ανά διαστήματα να περνούν χρόνο στο εργαστήριο, συμπληρώνοντας κάποια τεστ μνήμης, συγκέντρωσης και επίλυσης προβλημάτων.

Οι ερευνητές βρήκαν τελικά ότι η δραστηριότητα που σχετίζεται με την προσοχή κορυφώθηκε τον Ιούνιο, γύρω στο θερινό ηλιοστάσιο, και ήταν χαμηλότερη κοντά στο χειμερινό ηλιοστάσιο στα τέλη Δεκεμβρίου. Έτσι, ουσιαστικά, ο εγκέφαλός μας λειτουργεί διαφορετικά ανάλογα με την εποχή του χρόνου.

Συγκεκριμένα, ανακάλυψαν «σημαντικές ετήσιες παραλλαγές» στις περιοχές του θαλάμου και της αμυγδαλής, τα μέρη του εγκεφάλου που εμπλέκονται στην εγρήγορση, και στον ιππόκαμπο και τον μετωπιαίο λοβό, που συμμετέχουν στον αυτοέλεγχο, την επίλυση προβλημάτων και τη λογική.

Αυτό που είναι ενδιαφέρον είναι ότι οι βαθμολογίες των τεστ δεν διέφεραν πολύ κατά τη διάρκεια του έτους. Τα αποτελέσματα ήταν παρόμοια, αλλά η διαδικασία για να φτάσουν εκεί οι εξεταζόμενοι ήταν διαφορετική. «Επειδή τα μέσα που έχουμε στη διάθεσή μας για την ολοκλήρωση των γνωστικών διεργασιών είναι χαμηλότερα το χειμώνα, είναι πιο δύσκολο να τις ολοκληρώσουμε», δήλωσε ένας από τους ερευνητές, ο Δρ Gilles Vandewall. Τα παραπάνω σημαίνουν πως αν και ο Ιανουάριος μας δυσκολεύει, στην πραγματικότητα οι περισσότεροι από εμάς βρίσκουν τρόπους για να αντεπεξέρχονται στις απαιτήσεις.

Πηγή: Reader.gr