Καρκίνος: Η αιτία του «αποτυπώνεται» στο DNA των κυττάρων μας

Η αιτία του καρκίνου «αποτυπώνεται» στο DNA των όγκων, αναφέρουν Βρετανοί επιστήμονες. Το εύρημά τους δημιουργεί ελπίδες ότι σύντομα θα μπορεί να συσχετιστεί ο καρκίνος κάθε ασθενούς με μια συγκεκριμένη αιτία.

Έως τώρα, οι αιτίες πολλών καρκίνων παραμένουν άγνωστες ή στην καλύτερη περίπτωση αμφίβολες. Και αυτό, διότι οι γιατροί δεν μπορούν να ξεχωρίσουν την επίπτωση των χιλιάδων καρκινογόνων στα οποία εκτιθέμεθα καθημερινά.

Ακόμα και στον καρκίνο του πνεύμονα, τα περισσότερα κρούσματα του οποίου προκαλούνται από το κάπνισμα, οι γιατροί δεν ξέρουν αν έχουν παίξει ρόλο και άλλοι παράγοντες. Τέτοιοι παράγοντες είναι λ.χ. η ατμοσφαιρική ρύπανση και η εισπνοή ορισμένων χημικών στην εργασία.

Ωστόσο, επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Κέιμπριτζ και το King’s College του Λονδίνου ανακάλυψαν ότι κάθε όγκος διαθέτει ένα «μαύρο κουτί», μέσα στο οποίο κρύβεται η αιτία του.

Το «μαύρο κουτί» του καρκίνου περιέχει πληροφορίες για όλα τα καρκινογόνα που αλλοίωσαν το DNA των κυττάρων του. Έτσι, εξετάζοντας οι γιατροί τις αλλοιώσεις αυτές, θα μπορούν να εντοπίσουν την αιτία του καρκίνου.

Η όλη έρευνα έγινε στο εργαστήριο. Οι επιστήμονες εξέθεσαν βλαστοκύτταρα σε δεκάδες γνωστά καρκινογόνα. Όταν άρχισε ο καρκίνος να αναπτύσσεται, κατέγραψαν τις αλλαγές που είχε υποστεί το DNA τους εξαιτίας κάθε καρκινογόνου. Ουσιαστικά, κατέγραψαν το «αποτύπωμα» κάθε καρκινογόνου στο DNA των κυττάρων. Από αυτό το «αποτύπωμα» μπορεί να βρεθεί η κύρια αιτία από την οποία άρχισε ο καρκίνος, αλλά και ποιες άλλες, δευτερεύουσες έπαιξαν ρόλο.

Σαν τον τόπο ενός εγκλήματος

Οι επιστήμονες έδωσαν στη δημοσιότητα έναν κατάλογο με τα μοριακά «αποτυπώματα» 41 περιβαλλοντικών καρκινογόνων ουσιών.

«Το μοριακό “αποτύπωμα” κάθε καρκινογόνου ουσίας είναι μοναδικό, ακριβώς όπως είναι μοναδικά τα δακτυλικά αποτυπώματα του ανθρώπου», δήλωσε η επικεφαλής ερευνήτρια Dr Serena Nik-Zainal, από το Τμήμα Ιατρικής Γενετικής του Κέιμπριτζ.

«Το “αποτύπωμα” αυτό μας επιτρέπει να αντιμετωπίζουμε τον καρκινικό όγκο σαν τον τόπο ενός εγκλήματος. Όπως οι ιατροδικαστές και οι εγκληματολόγοι αναζητούν τον δράστη του εγκλήματος, έτσι κι εμείς εντοπίζουμε τον “δράστη” του καρκίνου και τους “συνεργούς” του».

Το γενετικό υλικό (DNA) των κυττάρων μας διαθέτει τέσσερις αζωτούχες βάσεις. Είναι οι κυτοσίνη,  γουανίνη, θυμίνη και αδενίνη, οι οποίες συμβολίζονται με τα γράμματα C, G, T και Α.

Τα καρκινογόνα

Η τεχνική που χρησιμοποίησαν οι επιστήμονες κατέγραψε πως αλλάζει η σειρά αυτών των βάσεων εξαιτίας των καρκινογόνων παραγόντων. Στους παράγοντες που μελετήθηκαν συμπεριλαμβάνονται, μεταξύ άλλων:

• Η υπεριώδης ακτινοβολία
• Το αλκοόλ
• Ο καπνός του τσιγάρου
• Ορισμένα χημικά των τροφίμων
• Τα καυσαέρια των οχημάτων

Τα αποτελέσματά τους έχουν τέτοια ακρίβεια, ώστε μπορούν να δείξουν και ποιο από τα δεκάδες καρκινογόνα του καπνού ευθύνεται για έναν όγκο στον πνεύμονα.

«Η βάση δεδομένων που δημιουργήσαμε θα επιτρέπει στους γιατρούς στο μέλλον να εντοπίζουν τους υπαίτιους πίσω από κάθε καρκίνο», εκτίμησε η Dr. Nik-Zainal.

Η νέα έρευνα δημοσιεύεται στην επιστημονική επιθεώρηση Cell.