Καταδικασμένοι σε χρόνια δίψα στο «Νησί του Ωκεανού»

Οι κάτοικοι του επέζησαν αρκετών στο μακρινό παρελθόν, χάρη στις ιδιόμορφες υπόγειες σπηλιές του νησιού, όπου συγκεντρωνόταν και αποθηκευόταν το νερό της βροχής.

Εξαιτίας και της κλιματικής αλλαγής, ωστόσο, στην περιοχή έχει πια να βρέξει πάνω από ένα χρόνο.

Ενώ το δίκτυο των υπόγειων σπηλιών έχει πρακτικά καταστραφεί, έπειτα από οκτώ δεκαετίες υπερεκμετάλλευσης των φυσικών του πόρων.

Υπερεντατικές εξορύξεις

Ειδικά από το 1920 και για περίπου επί 60 χρόνια, η British Phosphate Commission (BPC) -συμφερόντων Βρετανίας, Αυστραλίας και Νέας Ζηλανδίας- έκανε εντατικές εξορύξεις φωσφορικού άλατος στο νησί, δίνοντας «ψίχουλα» στους κατοίκους.

Μέχρι να αποχωρήσει, το 1979, η εταιρεία είχε απογυμνώσει το 90% της επιφάνειας της Μπανάμπα, αφαιρώντας 22 εκατομμύρια τόνους γης.

Αρκετές υπόγειες σπηλιές καταστράφηκαν. Άλλες γέμισαν με χώμα.

Στο μεσοδιάστημα, οι περισσότεροι κάτοικοι της μετανάστευσαν κατά κύματα, κυρίως στη νήσο Ραμπί στα Φίτζι.

Συνολικά, η διασπορά από τη Μπανάμπα υπολογίζεται σε πάνω από 6.000 άτομα.

Πίσω στο νησί απέμειναν περίπου 300 κάτοικοι.

Εφιαλτική κατάσταση

Χωρίς νερό και χωρίς σπηλίες γεμάτες βρόχινο νερό, οι κάτοικοι είχαν βρει προσωρινή λύση στο πρόβλημα λειψυδρίας στις τοπικές εγκαταστάσεις αφαλάτωσης.

Από τα τέλη του περασμένου έτους, ωστόσο, σταμάτησαν να λειτουργούν, λόγω μηχανικών προβλημάτων.

Εν μέσω πανδημίας, η αποστολή ανταλλακτικών από την Ιαπωνία καθυστερεί.

Το αποτέλεσμα είναι τους τελευταίους μήνες οι κάτοικοι της Μπανάμπα να ζουν έναν επίγειο εφιάλτη, όπως τον περιγράφουν στην εφημερίδα The Guardian.

Αρκετοί αναγκάστηκαν να πιουν μολυσμένο νερό για να επιζήσουν, με αποτέλεσμα να αντιμετωπίσουν προβλήματα υγείας. Άλλοι, ανέπτυξαν δερματικές ασθένειες.

Με τις καλλιέργειες να έχουν ξεραθεί, εν τω μεταξύ, άρχισαν να αυξάνονται οι φόβοι για λοιμό.

Τον Μάρτιο, στην Μπανάμπα έφτασε σαν «μάννα εξ’ ουρανού» ένα πλοίο από την πρωτεύουσα του Κιριμπάτι, Ταράουα, μεταφέροντας από απόσταση 450 χιλιομέτρων ανθρωπιστική βοήθεια και υλικά για την κατασκευή μίας νέας μονάδας αφαλάτωσης.

Όπως όμως λένε οι κάτοικοι, αυτή δεν μπορεί να είναι εφεξής αυτή η λύση.

Διεκδικήσεις

Αρνούμενοι να αναγκαστούν και αυτοί σε φυγή από το νησί τους, οι κάτοικοι ζητούν την αποκατάστασή του.

Έστειλαν μάλιστα επιστολές στις κυβερνήσεις της Αυστραλίας και της Νέας Ζηλανδίας, ζητώντας τη συνδρομή τους -εν είδει αποζημιώσεων- στην αναδόμηση ή στον καθαρισμό των υπόγειων σπηλιών.

Ξεκάθαρη απάντηση δεν έχουν λάβει ακόμη πάρει.

Το 1976, εν τω μεταξύ, είχαν γίνει προσφυγές κατά της Βρετανίας. Δικαστήριο είχε ωστόσο τότε αποφανθεί ότι το Ηνωμένο Βασίλειο δεν είχε νομική υποχρέωση έναντι των κατοίκων του νησιού, παρά μόνο -και κατά το… δοκούν- ηθικό χρέος.

Τελικά, η βρετανική κυβέρνηση έδωσε στην Μπανάμπα 10 εκατομμύρια δολάρια Αυστραλίας, για λογαριασμό της BPC, υπό την προϋπόθεση να μην γίνουν άλλες νομικές διεκδικήσεις.

Τα προβλήματα, εν τω μεταξύ, συσσωρεύουνται. Οι εγκαταστάσεις που άφησε πίσω της η BPC, είναι γεμάτες με αμίαντο, λέει στον Guardian ο Αυστραλός περιβαλλοντολόγος Μάικ Μακρέι Γουίλιαμς. «Μετά βεβαιότητας θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία των κατοίκων. Αμφιβάλλω ότι έχει γίνει κάτι γι ‘αυτό»…