Κεφάλαιο «Bird Strike»: Με ποιους τρόπους προστατεύονται οι αερομεταφορές αλλά και η άγρια ζωή

Είναι γεγονός ότι η  παρουσία πτηνών και άλλων ζώων στα αεροδρόμια αποτελεί κίνδυνο για την εύρυθμη λειτουργία των αεροδρομίων και την ασφάλεια των πτήσεων παγκοσμίως. Ποιος δεν έχει δει εξάλλου την ταινία «Sully» που βασίζεται σε αληθινό περιστατικό του 1980 με τον Τομ Χάνκς να υποδύεται τον πιλότο ο οποίος επιτέλεσε μια συγκλονιστική προσγείωση σε ποταμό, δυο λεπτά μετά ην πρόσκρουση του αεροσκάφους με πτηνό!

Σήμερα, και συγκεκριμένα στη χώρα μας, εξειδικευμένοι επιστήμονες μελετούν συστηματικά τις περιοχές εντός και εκτός των αεροδρομίων, φτάνοντας σε ακτίνα ως και 13 χιλιομέτρων για τη καταμέτρηση των ειδών πτηνών, των πληθυσμών τους καθώς επίσης και των ενδιαιτημάτων τους. Για τον έλεγχο της παρουσίας πτηνών στα αεροδρόμια, εφαρμόζονται διάφορες στρατηγικές ασφαλούς απομάκρυνσής τους και μια από τις πιο αποτελεσματικές είναι η ενεργή εκδίωξη με ρίψη βολίδων κρότου.

Τι αναγάγει όμως σε βαρύνουσας σημασίας το θέμα της παρουσίας πτηνών στα αεροδρόμια; Ότι είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την ασφάλεια στις αερομεταφορές. Πιο συγκεκριμένα, η πρόσκρουση πτηνών με αεροσκάφη μπορεί να προκαλέσει προβλήματα όπως η καθυστέρηση πτήσης για μηχανικό έλεγχο, η προσγείωση ασφαλείας, η αποτυχημένη απογείωση ή ακόμα και ζημιές σε κινητήρες ή άλλα μέρη του αεροσκάφους. Η επικινδυνότητα και η σοβαρότητα των προσκρούσεων αεροσκαφών με πτηνά είναι ανάλογη της ταχύτητας των αεροσκαφών και του μεγέθους των πτηνών, αυξάνεται δηλαδή όταν πρόκειται για μεγάλη είδη πτηνών σε σμήνη όπως ασημόγλαροι, πάπιες, ψαρόνια και άλλα.

Για παράδειγμα τα αεροδρόμια της Θεσσαλονίκης «Μακεδονία», Καβάλας και Κέρκυρας, βρίσκονται γεωγραφικά πολύ κοντά σε υγροτόπους και οικοσυστήματα μεγάλης ποικιλομορφίας που έχουν παράλληλα και μεγάλη οικολογική σημασία.

Η διαχείριση του περιβάλλοντα χώρου των αεροδρομίων είναι σημαντική ώστε να μη προσελκύονται πτηνά. Έτσι, η χαμηλή βλάστηση πρέπει να κόβεται πριν δημιουργηθούν σπόροι που προσελκύουν σποροφάγα πτηνά  και το νερό αποστραγγίζεται αποτελεσματικά. Σε περίπτωση παρουσίας πτηνών στο πεδίο ελιγμών αεροσκαφών, η απομάκρυνση τους γίνεται με τη μέθοδο της βιοακουστικής  δηλαδή με την αναπαραγωγή των φυσικών ήχων των πτηνών ή με τη χρήση ψηφιακών ήχων έτσι ώστε να «ειδοποιηθούν» για τον κίνδυνο. Μια από τις απολεσματικότερες μεθόδους που χρησιμοποιείται σε αεροδρόμια διεθνώς για τον έλεγχο των πτηνών, είναι και η χρήση βολίδων κρότου.

Οι ειδικές βολίδες κρότου είναι πιστοποιημένα προϊόντα για την ασφαλή απομάκρυνση των πτηνών από την περιοχή των αεροδρομίων, χωρίς να τα τραυματίζουν ή να τα σκοτώνουν. Η ρίψη τους προκαλεί ισχυρή ηχητική έκρηξη (160Db) και η χρήση τους έχει αναγνωριστεί ως μία από τις πιο φιλικές προς το περιβάλλον μεθόδους, για τη διαχείριση των πτηνών στα αεροδρόμια. Ο χειρισμός των βολίδων γίνεται από ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό και μόνο όταν υπάρχει έντονη δραστηριότητα πτηνών στο διάδρομο προσαπογειώσεων. Η αγορά, κατοχή και χρήση των ειδικών πιστολιών βολίδων κρότου  ρυθμίζεται από την κείμενη νομοθεσία της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας.

Ειδικά για το αεροδρόμιο της Κέρκυρας «Ιωάννης Καποδίστριας» και λόγω της εγγύτητας του με τη πόλη της Κέρκυρας και των γύρω οικιστικών περιοχών, η Fraport Greece προχώρησε σε ενημέρωση των περίοικων μέσω του τοπικού τύπου, ώστε να μην δημιουργηθεί αναστάτωση ή ανησυχία.

Αξίζει να σημειωθεί πως οι βολίδες κρότου θα χρησιμοποιηθούν προς το παρόν μόνο στα αεροδρόμια της Θεσσαλονίκης, Καβάλας και Κέρκυρας, διότι λόγω της θέσης τους παρουσιάζουν και τη μεγαλύτερη δραστηριότητα πτηνών.

Εκτός από τα επιθυμητά επίπεδα ασφάλειας των πτητικών λειτουργιών των αεροσκαφών, με τη χρήση βολίδων κρότου διασφαλίζεται και η προστασία πτηνών υπό καθεστώς προστασίας, με την έγκαιρη απομάκρυνσή τους από το διάδρομο προσγειώσεων και απογειώσεων. Σταδιακά, με τη διαχείριση του περιβάλλοντα χώρου των αεροδρομίων και τη χρήση βιοακουστικής και βολίδων κρότου, τα πτηνά αλλάζουν τις συνήθειες τους, επιλέγοντας βιοτόπους εκτός των αεροδρομίων για ξεκούραση, αναπαραγωγή ή λήψη τροφής.