Κοντά σε ιστορική συμφωνία: Σερβία και Κόσοβο είπαν το «ναι» στο ευρωπαϊκό σχέδιο
Θετικό και ιδιαίτερα σημαντικό πρώτο βήμα έγινε το βράδυ της Καθαράς Δευτέρας (27/2) στην κρίσιμη συνάντηση των Βρυξελλών, παρουσία του προέδρου της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς και του πρωθυπουργού του Κοσόβου Άλμπιν Κούρτι για την εξομάλυνση των σχέσεων των δύο πλευρών.
Τη συνάντηση συντόνισαν ο Ύπατος Εκπρόσωπος της Ε.Ε. για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής Ζοζέπ Μπορέλ και ο ειδικός απεσταλμένος για το θέμα του Κοσόβου Μίροσλαβ Λάιτσακ. Σύμφωνα με όσα δήλωσε μετά το πέρας των συνομιλιών ο Ζ. Μπορέλ, ο διάλογος έγινε σε καλό κλίμα και οι δύο ηγέτες έδωσαν τη συγκατάθεσή τους για την υλοποίηση του σχεδίου. Ωστόσο, ο επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ τόνισε πως «χρειάζεται αρκετή δουλειά» μέχρι να εφαρμοστεί το συγκεκριμένο σχέδιο.
«Σήμερα σημειώθηκε πρόοδος και συγχαίρω τις δύο πλευρές για τη δέσμευσή τους. Ταυτόχρονα, όμως, χρειάζεται περισσότερη δουλειά για να διασφαλιστεί ότι αυτό που έγινε αποδεκτό σήμερα θα εφαρμοστεί. Είναι σημαντικό να συμφωνήσουμε. Είναι ακόμη πιο σημαντικό να εφαρμοστούν όσα έχουν συμφωνηθεί και αυτό είναι πρέπει ακόμη να οριστικοποιηθεί», είπε ο Μπορέλ.
Ο πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς στις δηλώσεις του, μετά την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων, ανέφερε ότι η επόμενη τριμερής συνάντηση (ΕΕ-Σερβιας-Κοσόβου) θα πραγματοποιηθεί στις 18 Μαρτίου στη Βόρεια Μακεδονία, κατά τη διάρκεια επίσκεψης του Ζοζέπ Μπορέλ στη χώρα.
Ο Βούτστις δήλωσε ότι έθεσε στη συνάντηση, ως απαραίτητη προϋπόθεση για να υπάρξει πρόοδος στην υλοποίηση του ευρωπαϊκού σχεδίου, την πλήρη εφαρμογή της συμφωνίας των Βρυξελών από το 2013, η οποία προβλέπει τη σύσταση της Ένωσης Σερβικών Δήμων στο Κόσοβο. «Δεν νομίζω ότι ο κ. Κούρτι είναι έτοιμος να δεχτεί κάτι τέτοιο τώρα, θα δούμε για το μέλλον. Φοβάμαι ότι μπορεί να ”κολλήσουμε” σε κάτι που θα έπρεπε να είχε εκπληρωθεί εδώ και πολύ καιρό», είπε ο Βούτσιτς.
Ο πρόεδρος της Σερβίας φάνηκε επιφυλακτικός όσον αφορά Στην πρόοδο στην υλοποίηση του ευρωπαϊκού σχεδίου, εκτιμώντας ότι «θα πάρει πολύ χρόνο ακόμη» για να επιτευχθεί κάποια οριστική συμφωνία.
Αυτά προβλέπει το «γαλλογερμανικό» σχέδιο
Ο πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, ο καγκελάριος της Γερμανίας, Όλαφ Σολτς, και η πρωθυπουργός της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι απέστειλαν, το περασμένο Σάββατο, κοινή επιστολή στον πρόεδρο της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς και στον πρωθυπουργό του Κοσόβου Άλμπιν Κούρτι με την οποία τους ενθαρρύνουν να αποδεχθούν το ευρωπαϊκό σχέδιο. Το ίδιο αίτημα εξέφρασε και ο ανώτατος σύμβουλος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Ντέρεκ Σόλε σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τον πρόεδρο της Σερβίας και τον πρωθυπουργό του Κοσόβου.
Το γαλλογερμανικό σχέδιο για την εξομάλυνση των σχέσεων Βελιγραδίου – Πρίστινας αποτελεί σήμερα την μοναδική πρόταση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Το περιεχόμενο του, επίσημα, δεν έγινε γνωστό, ωστόσο, υπήρξαν διαρροές σύμφωνα με τις οποίες προβλέπει:
- Την αμοιβαία αποδοχή της εδαφικής ακεραιότητας και κυριαρχίας Κοσόβου και Σερβίας
- Τη δημιουργία σχέσεων καλής γειτονίας όπου όλες οι διαφορές θα επιλύονται ειρηνικά, με διάλογο και χωρίς την χρήση ή την απειλή χρήσης βίας.
Η Σερβία δεν υποχρεώνεται να αναγνωρίσει το Κόσοβο ως ανεξάρτητο κράτος, δεσμεύεται ωστόσο ότι δεν θα εμποδίσει την ένταξη του στον ΟΗΕ και άλλους διεθνείς οργανισμούς.
Απειλεί τις διαπραγματεύσεις η ρωσική επιθετικότητα
Την ίδια ώρα πάντως, για την Ευρώπη, πέρα από το διακύβευμα της συνάντησης κορυφής, λόγους ανησυχίας προκαλεί και ο ρόλος του Κρεμλίνου, που, σύμφωνα με αναλυτές και Ευρωπαίους Αξιωματούχους μπορεί να εκμεταλλευτεί την αποδυναμωμένη διπλωματικά Γηραιά ήπειρο λόγω του πολέμου και γενικότερα τη συγκυρία για να “σαμποτάρει” τις διαπραγματεύσεις.
Σύμφωνα με τον Σέρβο πολιτικό αναλυτή, Αλεξάνταρ Ποπόφ, «η ρωσική επιθετικότητα στην Ουκρανία άλλαξε τη δυναμική. Η Δύση δεν μπορεί να επιτρέψει στη Ρωσία να ανοίξει δυνητικά ένα νέο μέτωπο και αυτή η περιοχή είναι αρκετά ασταθής», είπε στο France24. Παράλληλα, ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ είπε σε δημοσιογράφους ότι η Ρωσία προσπαθεί να εκτροχιάσει τις διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο πλευρών.