Κορωνοϊός: Πως επηρεάζει την καρδιά – Ο ρόλος της κολχικίνης

Στο προσκήνιο ήρθαν τα τελευταία 24ωρα οι πιθανές επιπτώσεις που έχει ο κορονοϊός Covid-19 στην καρδιά, μετά τη δημοσίευση αλλεπάλληλων ερευνών που τον συσχέτισαν με βλάβες στον καρδιακό μυ (μυοκάρδιο) και τη γνωστοποίηση ότι στη μάχη εναντίον του θα δοκιμαστεί ένα καρδιοπροστατευτικό φάρμακο.

Στο θέμα αναφέρθηκε χθες και ο καθηγητής Παθολογίας-Λοιμώξεων Σωτήρης Τσιόδρας. Κατά την καθιερωμένη ενημέρωση για την πορεία του κορωνοϊού στη χώρα μας, ανακοίνωσε πως «θα χρησιμοποιηθούν και φάρμακα τα οποία έχουν καρδιοπροστατευτικό μηχανισμό σε κάποιους ασθενείς». Και αυτό, διότι «ο κορωνοϊός φαίνεται ότι προσβάλλει και τον καρδιακό ιστό με τρόπο που δεν τον κατανοούμε καλά ακόμα».

Η «καταιγίδα των κυτταροκινών»

Οι επιστήμονες εικάζουν ότι οι βλάβες που παρατηρούν στην καρδιά των ανθρώπων που αρρωσταίνει βαριά ο κορωνοϊός, σχετίζονται με ένα φαινόμενο που είναι γνωστό ως καταιγίδα των κυτταροκινών.

Η «καταιγίδα» αυτή ξεσπάει όταν το ανοσοποιητικό σύστημα αντιδρά βίαια στην παρουσία του κορωνοϊού. Οι κυτταροκίνες (ή κυτοκίνες) είναι πρωτεΐνες. Παράγονται από τα κύτταρα του ανοσοποιητικού (τα λευκά αιμοσφαίρια) για να ρυθμίσουν την αντίδρασή του. Όταν οι κυτταροκίνες παράγονται ανεξέλεγκτα, μπορεί να βλάψουν τα εσωτερικά όργανα.

Σε δηλώσεις του, ο αναπληρωτής καθηγητής Καρδιολογίας Γεράσιμος Σιάσος, αντιπρόεδρος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, εξήγησε ότι «τα διαθέσιμα στοιχεία συγκλίνουν πως ο θάνατος των ασθενών επέρχεται από την υπέρμετρη αντίδραση του ανοσοποιητικού στον εισβολέα».

Η υπέρμετρη αυτή αντίδραση «έχει καταστροφικές συνέπειες για τον οργανισμό». Οι συνέπειες της «εντονότατης φλεγμονώδους αντίδρασης» είναι «επιθετική πνευμονία με συνυπάρχουσα βλάβη του μυοκαρδίου».

Ο ρόλος της κολχικίνης

Τις σοβαρές επιπλοκές που προκαλεί ο κορωνοϊός ελπίζεται ότι θα περιορίσει η κολχικίνη. Είναι ένα παλαιό φάρμακο με αντιφλεγμονώδη δράση, το οποίο οι επιστήμονες αρχίζουν να μελετούν ως προσθήκη στην φαρμακευτική αγωγή που δίνουν στους ασθενείς.

Στις επιπλοκές που ελπίζουν ότι θα περιορίσει συμπεριλαμβάνεται η μυοκαρδιακή βλάβη, είπε ο καθηγητής Καρδιολογίας Χριστόδουλος Στεφανάδης. Και πρόσθεσε πω η βλάβη αυτή παρατηρείται σε πολλούς ασθενείς που οδηγούνται στην εντατική εξαιτίας του κορωνοϊού.

Την κολχικίνη θα μελετήσει στη χώρα μας μεγάλη ομάδα επιφανών επιστημόνων, με  επικεφαλής τον καθηγητή Καρδιολογίας Σπυρίδωνα Δευτεραίο και επιβλέποντα τον καθηγητή κ. Στεφανάδη. Η μελέτη τιτλοφορείται GRECCO-19 (The Greek study in the Effects of Colchicine in Covid-19 complications prevention).

Οι επιστήμονες ελπίζουν ότι η κολχικίνη μπορεί να προλάβει και την μυοκαρδίτιδα. Αυτή είναι η φλεγμονή του μυοκαρδίου και παρατηρήθηκε σε ένα ποσοστό ασθενών που πέθαναν, πρόσθεσε ο κ. Στεφανάδης.

«Ελπίζουμε ότι η κολχικίνη θα σταματήσει την καταιγίδα των κυτταροκινών», δήλωσε ο καθηγητής Jean-Claude Tardif, από το Καρδιολογικό Ινστιτούτο του Μόντρεαλ, ο οποίος ηγείται αντίστοιχης καναδικής μελέτης για την κολχικίνη. Τη μελέτη χρηματοδοτεί η κυβέρνηση του Κεμπέκ.

Τι έχουν δείξει οι μελέτες

Δεν είναι η πρώτη φορά που ένας αναπνευστικός ιός συσχετίζεται με βλάβες στο καρδιακό σύστημα. Αντιθέτως, είναι ένα φαινόμενο που παρατηρείται συχνά. Ωστόσο οι νεότερες μελέτες υποδηλώνουν ότι ο κορωνοϊός Covid-19 απειλεί την καρδιά ακόμα και υγιών ανθρώπων.

«Είναι πιθανό να προσβάλλεται το μυοκάρδιο από τη λοίμωξη που προκαλεί ο νέος κορωνοϊός, ακόμα και εν τη απουσία εδραιωμένης καρδιοπάθειας», δήλωσε ο Dr  Mohammad Madjid, επίκουρος καθηγητής Καρδιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Τέξας. Και πρόσθεσε: «Ως φαίνεται, βλάβη του μυοκαρδίου μπορεί να συμβεί σε οποιονδήποτε ασθενή, είτε πάσχει από καρδιοπάθεια είτε όχι. Ο κίνδυνος όμως είναι μεγαλύτερος για όσους ήδη αντιμετωπίζουν καρδιολογικά προβλήματα».

Ο Dr Madjid είναι επικεφαλής σχετικής ανάλυσης που δημοσιεύθηκε χθες στην ιατρική επιθεώρηση JAMA Cardiology. Η ανάλυση κατέληξε στο συμπέρασμα πως οι πρόσθετες βλάβες στην καρδιά αυξάνουν τον κίνδυνο θανάτου, ιδίως στους καρδιοπαθείς ασθενείς.

Καρδιακή αρρυθμία και ανεπάρκεια

Στην ηπειρωτική Κίνα, η θνησιμότητα των καρδιοπαθών από τον κορωνοϊο έφτασε το 10,5%, σύμφωνα με στοιχεία του κινεζικού Κέντρου Ελέγχου Νοσημάτων.

Σύμφωνα με άλλη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο JAMA Cardiology αυτό οφείλεται εν μέρει στις βλάβες του μυοκαρδίου. Οι βλάβες αυτές ανοίγουν τον δρόμο για καρδιακή αρρυθμία ή καρδιακή ανεπάρκεια.

Στη μελέτη αυτή είχαν εξεταστεί 187 ασθενείς από την πόλη Ουχάν (Wuhan) της Κίνας. Το 28% υπέστησαν βλάβη στο μυοκάρδιο, που συσχετίστηκε με πολύ αυξημένο κίνδυνο θανάτου. Το σχεδόν 70% των ασθενών που είχαν ιστορικό καρδιοπάθειας και ανέπτυξαν περαιτέρω βλάβες λόγω του κορωνοϊου, δεν κατάφεραν να κρατηθούν στη ζωή.

Ωστόσο οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν γιατί κάποιοι καρδιοπαθείς εκδηλώνουν πρόσθετες καρδιακές βλάβες και άλλοι όχι.