Κορωνοϊός: Τα αντισώματα μειώνονται γρήγορα. Τι σημαίνει αυτό για ανοσία και εμβόλια

Ολοένα περισσότερες μελέτες δείχνουν ότι τα αντισώματα που παράγει ο οργανισμός, όταν τον μολύνει ο κορωνοϊός Covid-19, είναι βραχύβια. Τι σημαίνει όμως αυτό για την ανοσία και για τα εμβόλια;

Όχι κατ’ ανάγκην κάτι αρνητικό, λένε Βρετανοί επιστήμονες στο ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters. Και αυτό διότι δεν συνεπάγεται αυτομάτως μειωμένη ανοσία έναντι του επικίνδυνου ιού. Ούτε ότι τα εμβόλια εναντίον του θα είναι αδύναμα ή μικρής διάρκειας.

«Τα επίπεδα των αντισωμάτων στο αίμα δεν συνεπάγονται αυτομάτως ανοσία», λέει η Dr Eleanor Riley, καθηγήτρια Ανοσολογίας & Λοιμωδών Νόσων στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου. «Η ανοσία είναι κάτι πολύπλοκο που δεν τελειώνει με τα αντισώματα ή την αντίδραση των Τ-λεμφοκυττάρων του ανοσοποιητικού».

Όπως εξηγεί, η ανοσία απαιτεί τη συνεργασία πολλών κυττάρων και μηχανισμών, ούτως ώστε την επόμενη φορά που θα εκτεθεί ο οργανισμός σε ένα παθογόνο, κατ’ αρχάς να το αναγνωρίσει. Ύστερα, αναλόγως με το επίπεδο της προστατευτικής ανοσίας που θα έχει αναπτύξει κατά την πρώτη έκθεση, το άτομο:

• Είτε δεν θα μολυνθεί καθόλου για δεύτερη φορά
• Είτε δεν θα αρρωστήσει βαριά

Όσον αφορά τα εμβόλια, η ανοσία που παρέχουν δεν είναι ίδια με την φυσική. Και αυτό διότι πολλά από τα υπό ανάπτυξη εμβόλια είναι σχεδιασμένα να προκαλούν πιο παρατεταμένη ανοσία. Αυτό επιτυγχάνεται επειδή στοχεύουν στην λεγόμενη ανοσία μνήμης.

Η ανοσία μνήμης πιο σημαντική από τα αντισώματα

Τα αντισώματα που παράγει ο οργανισμός όταν τον μολύνει ο νέος κορωνοϊός συνήθως ζουν λίγο, διότι όταν καταπολεμηθεί ο κορωνοϊός δεν χρησιμεύουν πλέον σε κάτι!

Αυτό τονίζει ο Dr Jonathan Stoye, επικεφαλής του Τομέος Ιολογίας στο Ινστιτούτου Francis Crick, στο Λονδίνο. Όπως εξηγεί, η μείωση αυτών των αντισωμάτων δεν σημαίνει μειωμένη ανοσία στα εμβόλια ή σε νέα έκθεση στον κορωνοϊό.

«Αυτό που έχει σημασία είναι τα κύτταρα μνήμης. Αυτό κάνουν τα εμβόλια: δημιουργούν μνήμη στον οργανισμό για να αντιδράσει αμέσως όταν εκτεθεί σε ένα παθογόνο. Η αντίδραση αυτή είναι απαραίτητη για να καταπολεμηθεί η νέα λοίμωξη», λέει.

Επειδή ο κορωνοϊός Covid-19 είναι ένας νέος ανθρώπινος ιός, οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν ακόμα ποια είναι τα προστατευτικά επίπεδα ανοσίας. Ωστόσο πολλά από τα νέα εμβόλια διεγείρουν τόσο την παραγωγή αντισωμάτων όσο και την παραγωγή κυττάρων μνήμης. Και αυτό διότι η επιστημονική κοινότητα γνωρίζει πλέον ότι η μνήμη είναι καθοριστική για τη μακροχρόνια ανοσία.

«Το ανοσοποιητικό σύστημα είναι πολύπλοκο. Τα αντισώματα είναι σαφώς σημαντικά, αλλά όχι το άπαν», λέει ο Dr Lawrence Young, καθηγητής Μοριακής Ογκολογίας στο Πανεπιστήμιο Warwick, στο Κόβεντρι. «Το πιο σημαντικό στοιχείο στην ανοσολογική αντίδραση είναι η ανοσία μνήμης».

Τι είναι η ανοσία μνήμης

Ο ανθρώπινος οργανισμός έχει την ικανότητα να αναγνωρίζει οποιαδήποτε ξένη προς αυτόν ουσία/παράγοντα. Έχει επίσης την ικανότητα να αντιδρά, παράγοντας εξειδικευμένα κύτταρα και κυτταρικά προϊόντα (π.χ. αντισώματα), ώστε να την/τον εξουδετερώσει. Η ικανότητα αυτή ονομάζεται ανοσία.

Η ξένη ουσία/παράγοντας που προκαλεί την αντίδραση του ανοσοποιητικού ονομάζεται αντιγόνο. Τα κύτταρα που ενεργοποιούνται για να παραχθεί η ανοσία είναι τα Τ-λεμφοκύτταρα και τα Β-λεμφοκύτταρα.

Τα Τ-λεμφοκύτταρα είναι αυτά που κατ’ αρχάς «αφυπνίζουν» τον οργανισμό. Ένα είδος τους που λέγονται βοηθητικά Τ-λεμφοκύτταρα ενεργοποιούνται από το αντιγόνο και αρχίζουν να παράγουν ορισμένες ουσίες. Οι ουσίες αυτές ενεργοποιούν τα Β-λεμφοκύτταρα και άλλα είδη Τ-λεμφοκυττάρων για να επιτεθούν στον εχθρό.

Τόσο τα Τ-λεμφοκύτταρα, όμως, όσο και τα Β-λεμφοκύτταρα στην πορεία της ανοσολογικής αντίδρασης εξελίσσονται (διαφοροποιούνται) και σε κύτταρα μνήμης. Με άλλα λόγια, «”απομνημονεύουν” το αντιγόνο  για να του επιτεθούν αμέσως μόλις το ξανασυναντήσουν», τονίζει ο Dr Young. Στην προκειμένω περίπτωση, το αντιγόνο είναι ο νέος κορωνοϊός.

Τι διαφορετικό προσφέρουν τα εμβόλια

Τα εμβόλια που αναπτύσσονται εναντίον του νέου κορωνοϊού, στοχεύουν στο πιο λοιμογόνο στοιχείο του. Την πρωτεΐνη στην επιφάνειά του που μοιάζει με ακίδα και ονομάζεται spike. Ο κορωνοϊός χρησιμοποιεί αυτή την πρωτεΐνη για να ενωθεί με το ανθρώπινο κύτταρο και ύστερα να εισβάλλει στο εσωτερικό του.

Η στόχευση της πρωτεΐνης spike προκαλεί την ισχυρότερη και πιο παρατεταμένη αντίδραση μνήμης από τα Τ- και τα Β-λεμφοκύτταρα.

Μερικά εμβόλια περιέχουν επίσης διεγερτικά ή ενισχυτικά συστατικά, γνωστά ως ανοσοενισχυτικά. Τα συστατικά αυτά ενισχύουν ακόμα περισσότερο την ανοσολογική αντίδραση του οργανισμού.

Υπάρχουν επίσης εμβόλια σχεδιασμένα να χορηγούνται σε πολλές δόσεις, ώστε να εξασφαλιστεί υψηλή συγκέντρωση αντισωμάτων. Η συγκέντρωση αυτή θα δημιουργήσει πιο ισχυρή ανοσία μνήμης.

Τι σημαίνουν όλ’ αυτά τα δεδομένα μαζί; «Η φυσική λοίμωξη που προκαλεί ο νέος κορωνοϊός, μπορεί να προκαλεί  φτωχή ανοσία μνήμης, η οποία δεν διαρκεί πολύ», απαντά ο Dr Danny Altman, καθηγητής Ανοσολογίας στο Imperial College του Λονδίνου. «Τα εμβόλια όμως πιστεύουμε ότι θα παράγουν ισχυρότερη ανοσία μνήμης, η οποία θα έχει διάρκεια».