Κρατική στήριξη με αντάλλαγμα μερίδιο της εταιρείας

Επιφυλακτικοί έναντι της συμμετοχής του κράτους σε επιχειρήσεις που στηρίζει εμφανίζονται οικονομολόγοι, σε σχετική ερώτηση που έθεσε το Ελληνικό Πάνελ Οικονομολόγων, πρωτοβουλία του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών – Μάρκος Δραγούμης (ΚΕΦίΜ). Η ερώτηση αφορούσε το εάν η κυβέρνηση θα πρέπει να συμπεριλάβει στο μείγμα των πολιτικών για την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας και την απόκτηση μετοχικής συμμετοχής του κράτους σε επιχειρήσεις όπως οι αερομεταφορείς. Στη συγκεκριμένη ερώτηση ανταποκρίθηκαν συνολικά 57 Ελληνίδες και Ελληνες οικονομολόγοι, με τις απαντήσεις που δόθηκαν να δείχνουν μία ισορροπία ανάμεσα στην απόρριψη και την αποδοχή της απόκτησης μετοχικής συμμετοχής από το κράτος.

Ειδικότερα, περισσότερες είναι οι απαντήσεις που τείνουν να διαφωνούν απόλυτα ή σχετικά με μία τέτοια πρόταση σε σύγκριση με όσους διάκεινται θετικά με τη συμμετοχή του κράτους στις επιχειρήσεις. Ετσι, η σχετική και απόλυτη διαφωνία αθροίζει το 42% των απαντήσεων έναντι 39% της σχετικής και απόλυτης συμφωνίας. Το 19% των ερωτηθέντων δεν συμφωνεί, αλλά ούτε και διαφωνεί και θα αποφάσιζε αναλόγως των όρων για την κρατική συμμετοχή ανά περίπτωση. Βέβαια, παρά τις διαφορές, τα επεξηγητικά σχόλια όσων απάντησαν καταγράφουν μία ευρύτερη συναίνεση. Ετσι, τόσο αυτοί που συμφωνούν όσο και αυτοί που διαφωνούν εκφράζουν στη μεγάλη τους πλειονότητα επιφυλάξεις ως προς την προοπτική αυτή, η οποία εφόσον τελικώς επιλεγεί θα πρέπει να έχει αυστηρά έκτακτο χαρακτήρα, με σαφές σχέδιο εξόδου και με το κράτος να εκποιεί τις μετοχές του εντός σύντομου διαστήματος αποφεύγοντας στο μεταξύ εμπλοκή του στη διοίκηση των επιχειρήσεων.

Σημειώνεται ότι η απόκτηση μετοχών από το κράτος στο πλαίσιο της παρεχόμενης στήριξης εφαρμόζεται ήδη από χώρες της Ε.Ε. Οπως σχολιάζει το ΚΕΦίΜ, σε ό,τι αφορά μεγάλες επιχειρήσεις, η πρόταση αυτή διατυπώνεται κυρίως με τη λογική ενός αναγκαίου ανταλλάγματος που απαντά τουλάχιστον εν μέρει στο ηθικό και πολιτικό πρόβλημα της πρακτικής «τα κέρδη στους μετόχους, οι ζημίες στους φορολογουμένους» που εύλογα προκάλεσε μεγάλες αντιδράσεις κατά την τελευταία κρίση, τροφοδοτώντας μεταξύ άλλων και τα πολιτικά άκρα. Ωστόσο, όπως επισημαίνει, η κρατική συμμετοχή ενέχει τον κίνδυνο κακοδιαχείρισης, διαπλοκής και πελατειακών πρακτικών, υπενθυμίζοντας και το παράδειγμα της Ολυμπιακής.

Σημειώνεται ότι το Ελληνικό Πάνελ Οικονομολόγων είναι μια πρωτοβουλία του ΚΕΦίΜ που έχει ως στόχο την καταγραφή και ανάδειξη των απόψεων κορυφαίων Ελληνίδων και Ελλήνων οικονομολόγων επί κρίσιμων θεμάτων οικονομικής πολιτικής. Στο πάνελ συμμετέχουν 75 οικονομολόγοι από 59 πανεπιστήμια και φορείς που εδράζουν σε 11 χώρες. Στην ιστοσελίδα του ΚΕΦίΜ, διατίθενται αναλυτικά ο κατάλογος των συμμετεχόντων, οι απαντήσεις τους στις μηνιαίες ερωτήσεις, τα επεξηγητικά τους σχόλια, καθώς και οι απαντήσεις σε συχνές ερωτήσεις για το πάνελ.