«Λιώνει» ακόμη και η Σιβηρία | Περιβάλλον

H κλιματική αλλαγή είναι μια αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα και οι καύσωνες που διαδέχονται ο ένας τον άλλο αποτελούν απόδειξη της νέας αυτής κατάστασης. Χαρακτηριστικά, στο Κεμπέκ δεκάδες άνθρωποι πέθαναν εξαιτίας της απότομης και ασυνήθιστης για την εποχή θερμοκρασίας, ενώ την ίδια στιγμή η Βρετανία, οι ΗΠΑ, η Μέση Ανατολή και η Ευρώπη ψήνονται. Οι Βρετανοί είναι ιδιαίτερα εμμονικοί με τον καιρό και θεωρούν ότι είναι ένα αμιγώς βρετανικό ζήτημα. Αλλά ακόμα και αν δεν μπορούμε να πούμε αδιαμφισβήτητα ότι ο τρέχων καύσωνας είναι αποτέλεσμα των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, εντάσσεται στο πρότυπο που ονομάζουμε κλιματική αλλαγή. Είναι μέρος του παγκοσμίου φαινομένου, ακόμα και αν δεν είναι το πιο σημαντικό κομμάτι του. Η πραγματικά σημαντική αλλαγή συμβαίνει αυτή τη στιγμή στην ανατολική Σιβηρία, όπου ένας άνευ προηγουμένου καύσωνας θερμαίνει την ατμόσφαιρα με συνέπειες που είναι απρόβλεπτες στις λεπτομέρειές τους, αλλά σίγουρα είναι κακές σε μεγάλη κλίμακα. 

Ο αρκτικός πάγος

Η Σιβηρία αποτελεί ένα ευαίσθητο σημείο στην κλιματική αλλαγή για δύο λόγους. Ο προφανής είναι ο αρκτικός πάγος. Οσο περισσότερο τήκεται, τα λιγότερα υπόλοιπά του αντικατοπτρίζουν τη θερμότητα πίσω στην ατμόσφαιρα. Το νερό, που είναι σκουρόχρωμο, απορροφά καλύτερα τη θερμότητα και έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος. Αυτό είναι ανησυχητικό, αλλά μπορεί να είναι λιγότερο επικίνδυνο από τον φαύλο κύκλο που προκαλείται από την τήξη του στρώματος που είναι γνωστό ως «αιώνιοι πάγοι» (permafrost). Αυτό απελευθερώνει άνθρακα και μεθάνιο. Περισσότερο μεθάνιο θα απελευθερωθεί κάτω από τη θερμαινόμενη θάλασσα. Αμφότερα είναι ισχυρά αέρια του φαινομένου του θερμοκηπίου. Η αστάθεια στον αρκτικό κύκλο επηρεάζει ολόκληρο το βόρειο ημισφαίριο, καθώς αυξάνει τις πιθανότητες οι βόρειοι άνεμοι να παραμένουν επί περισσότερο χρονικό διάστημα σε μία συγκεκριμένη κατάσταση. Οταν αυτό συμβεί, ο καιρός σταματά να αλλάζει στις περιοχές που επηρεάζονται. Οι καύσωνες είναι επιμηκυσμένοι, όπως εξάλλου είναι και τα διαστήματα του κρύου. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως είναι οι βροχές στην Ιαπωνία που σκότωσαν περισσότερους από διακόσιους ανθρώπους, αποκτούν μεγαλύτερη συχνότητα. Αυτό που συμβαίνει τώρα είναι ότι επιμένουν οι άνεμοι που παρήγαγαν τον καύσωνα στη Σιβηρία, όπως εξάλλου και αυτόν στη Βρετανία. Πάλι πρόκειται για έναν φαύλο κύκλο. Αυτός είναι ένας καύσωνας που καθιστά πιθανότερους και άλλους καύσωνες στο μέλλον. Αν και υπάρχει πλήρης αβεβαιότητα για την εξέλιξη της κλιματικής αλλαγής, η διεύθυνση του ταξιδιού είναι απολύτως σαφής. Πρόκειται για ένα πρόβλημα που απαιτεί συντονισμένη παγκόσμια δράση. Η Συμφωνία των Παρισίων για το κλίμα αποτελεί μια προσπάθεια στη σωστή κατεύθυνση, αλλά τελικά υπονομεύεται.

Ο βρετανικός εθνικισμός σχετικά με τον καιρό θεωρείται επιεικώς κωμικός, αλλά οι εγωιστικές και αδιάφορες τάσεις της κυβέρνησης Τραμπ είναι τραγικές για ολόκληρο τον κόσμο. Κι όμως υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες να αλλάξει ο καιρός από ό,τι να αλλάξουν τα μυαλά του κυρίου Τραμπ. Ενώ οι ΗΠΑ εξακολουθούν να αμφισβητούν την κλιματική αλλαγή και να καθοδηγούνται από την ανάγκη του βραχυπρόθεσμου κέρδους, το καλύτερο που μπορεί να κάνει η βρετανική κυβέρνηση είναι να προετοιμαστεί για τη μεταβολή του καιρού εδώ. Σε χρονικό διάστημα είκοσι ετών, οι υψηλές θερμοκρασίες της περασμένης εβδομάδας δεν θα αποτελούν πλέον είδηση. Θα είναι ρουτίνα. Οι συνέπειες για τους ηλικιωμένους, τα σχολεία και τα νοσοκομεία θα είναι προφανείς. Μια υπεύθυνη κυβέρνηση θα προγραμμάτιζε δράσεις γι’ αυτό το αναμενόμενο μέλλον. Η δική μας, ωστόσο, μοιάζει να έχει κατά νουν άλλα πράγματα.

Αλλη μια συνέπεια

Οι καύσωνες οι οποίοι πολλαπλασιάζονται λόγω της κλιματικής αλλαγής φαίνεται ότι επηρεάζουν και τις διανοητικές μας ικανότητες, όπως έδειξε μελέτη που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα στην επιθεώρηση PLOS Medicine, η οποία ήταν αφιερωμένη στην κλιματική αλλαγή. Οι ερευνητές της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ έδειξαν ότι οι φοιτητές που είχαν την κακή τύχη να κοιμούνται σε δωμάτια χωρίς κλιματισμό, είχαν χειρότερες επιδόσεις στις διαγνωστικές εξετάσεις της πνευματικής τους ικανότητας. Ο χρόνος ανταπόκρισής τους ήταν κατά 13% βραδύτερος και οι σωστές απαντήσεις τους ήταν κατά 13% λιγότερες από αυτές που έδωσαν οι φοιτητές που κοιμούνταν σε δωμάτια με κλιματισμό.

Για τους συντάκτες της μελέτης αυτή η εμπειρία αποδεικνύει ότι από τις συνέπειες της υψηλής ζέστης δεν γλιτώνει κανένας, ούτε καν οι νεότεροι και αυτοί με τις υψηλότερες διανοητικές ικανότητες. Τελικά, όπως αποδεικνύεται, η κλιματική αλλαγή και η άνοδος της παγκόσμιας θερμοκρασίας επηρεάζουν ποικιλοτρόπως τον άνθρωπο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο φετινός Μάιος ήταν ο τέταρτος θερμότερος από την έναρξη της τήρησης αρχείων.