Με τέσσερις ταχύτητες η συλλογή ηλεκτρονικών αποδείξεων

Σε τέσσερις διαφορετικές κατηγορίες θα κατατάσσονται οι φορολογούμενοι από το νέο έτος, όσον αφορά την υποχρέωσή τους να εξοικειωθούν ακόμη περισσότερο με το ηλεκτρονικό χρήμα. Τη μεγαλύτερη πρόκληση καλούνται να αντιμετωπίσουν ελεύθεροι επαγγελματίες, μισθωτοί και συνταξιούχοι κάτω των 70 ετών, καθώς οι ηλεκτρονικές πληρωμές θα πρέπει να φτάσουν στο 30% του εισοδήματος για να αποφευχθεί το πρόστιμο του 22%. Ο πήχυς χαμηλώνει για όσους έχουν δεσμευμένο τραπεζικό λογαριασμό ή για όσους δίνουν τουλάχιστον το 60% του εισοδήματός τους σε φόρους και δάνεια ή ενοίκια, ενώ δώδεκα ειδικές ομάδες πληθυσμού απαλλάσσονται πλήρως της υποχρέωσης.

Η τελική μορφή της διάταξης που αποσκοπεί στον περιορισμό της χρήσης των μετρητών κατατάσσει τους πολίτες σε τέσσερις διαφορετικές κατηγορίες:

– Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν αυτοί που παραμένουν στο απυρόβλητο και δεν χρειάζεται να πραγματοποιούν ηλεκτρονικές πληρωμές παρά να συνεχίσουν να συλλέγουν τις χάρτινες αποδείξεις. Πρόκειται για φορολογουμένους που έχουν συμπληρώσει το 70ό έτος της ηλικίας τους, για άτομα με ποσοστό αναπηρίας άνω του 80%, για όσους βρίσκονται σε δικαστική συμπαράσταση, για φορολογικούς κατοίκους της Ε.Ε. που υποχρεούνται όμως να κάνουν φορολογική δήλωση στην Ελλάδα, για δημοσίους υπαλλήλους που υπηρετούν στο εξωτερικό, για ανηλίκους που για κάποιο λόγο οφείλουν να κάνουν φορολογική δήλωση, για υπηρετούντες τη στρατιωτική τους θητεία, για κατοίκους χωριών με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και νησιών με πληθυσμό έως 3.100 κατοίκους, για δικαιούχους του κοινωνικού εισοδήματος αλληλεγγύης, για φορολογουμένους που νοσηλεύονται για χρονικό διάστημα άνω των 6 μηνών, για φυλακισμένους και για όσους ζουν σε οίκο ευγηρίας ή ψυχιατρικό κατάστημα. Ουσιαστικά, ο αριθμός των φορολογουμένων που θα εξακολουθήσουν να απαλλάσσονται από την υποχρεωτική χρήση κάρτας ξεπερνάει τα δύο εκατομμύρια.

– Στη δεύτερη κατηγορία ανήκει το περίπου 1,2 εκατομμύριο πολίτες που έχουν υποστεί τα αναγκαστικά μέτρα της εφορίας και έχουν δεσμευμένο τραπεζικό λογαριασμό. Θα πραγματοποιούν ηλεκτρονικές πληρωμές μέχρι το 30% του εισοδήματός τους, αλλά το ποσό των ηλεκτρονικών πληρωμών δεν θα μπορεί να ξεπερνάει τις 5.000 ευρώ. Ετσι, ο έχων υποστεί τα αναγκαστικά μέτρα της εφορίας, είτε έχει 16.666 ευρώ ετήσιο εισόδημα είτε 50.000 ευρώ, θα είναι το ίδιο, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά την υποχρέωση των ηλεκτρονικών πληρωμών.

– Στην τρίτη κατηγορία κατατάσσονται αυτοί που διαθέτουν τουλάχιστον το 60% του δηλωθέντος εισοδήματός τους για δάνεια ή ενοίκια, καθώς και για καταβολές φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων και ΕΝΦΙΑ (σ.σ.: οι ασφαλιστικές εισφορές ούτως ή άλλως δεν συμπεριλαμβάνονται στο φορολογητέο εισόδημα). Οσοι βρίσκονται σε αυτή την κατηγορία θα πρέπει να κάνουν πληρωμές μέχρι το 20% του ετήσιου εισοδήματός τους και όχι μέχρι το 30%.

– Η τέταρτη κατηγορία είναι και η πολυπληθέστερη. Περιλαμβάνει όλους τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους που δεν ανήκουν σε κάποια από τις τρεις προηγούμενες κατηγορίες, όλους τους αυτοαπασχολουμένους, τους αγρότες αλλά και τους έχοντες εισοδήματα από ενοίκια. Αυτοί θα πρέπει να πραγματοποιούν ηλεκτρονικές πληρωμές έως το 30% του ετήσιου εισοδήματός τους και με ανώτατο όριο τις 20.000 ευρώ (σ.σ.: αντιστοιχεί σε πλαφόν εισοδήματος 66.000 ευρώ) προκειμένου να αποφύγουν το πρόστιμο που θα υπολογίζεται με συντελεστή 22%.

Η διάταξη που υποχρεώνει τους πολίτες να πραγματοποιούν ηλεκτρονικές πληρωμές ανάλογα με το εισόδημά τους, προκειμένου να αποφύγουν το πρόστιμο, δεν είναι η μοναδική που ωθεί προς την κατεύθυνση του περιορισμού χρήσης των  μετρητών. Υπάρχουν ακόμη τρεις παρεμβάσεις που αποσκοπούν στο να αλλάξουν τα συναλλακτικά ήθη από το νέο έτος:

1. Τα ενοίκια των επιχειρήσεων θα πρέπει στο εξής να καταβάλλονται μέσω τράπεζας προκειμένου η συγκεκριμένη δαπάνη να αναγνωρίζεται ως επαγγελματική. Οι επαγγελματίες με ληξιπρόθεσμα χρέη και δεσμευμένους τραπεζικούς λογαριασμούς θα τα βρουν ακόμη πιο σκούρα, ενώ και η συγκεκριμένη διάταξη αναμένεται να λειτουργήσει ως μοχλός πίεσης για την τακτοποίηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών.

2.  Ολες οι επαγγελματικές δαπάνες άνω των 300 ευρώ θα πρέπει να γίνονται μέσω τράπεζας, ενώ σήμερα το όριο είναι στα 500 ευρώ.

3. Για να εξασφαλίσουν φυσικά πρόσωπα την έκπτωση φόρου για επισκευή ή ενεργειακή θωράκιση ακινήτων, θα πρέπει να πληρώσουν την παροχή των σχετικών υπηρεσιών αποκλειστικά με «ηλεκτρονικό χρήμα». Η έκπτωση φτάνει στο 40% της δαπάνης, αλλά μοιράζεται σε βάθος τετραετίας.

Από 2% έως 7% τα έξοδα μεταβίβασης των ακινήτων 

Από 2% έως και 6%-7% θα διαμορφώνονται από τις αρχές του χρόνου τα έξοδα μεταβίβασης ενός ακινήτου. Η διάταξη για το «πάγωμα» του ΦΠΑ που ενσωματώθηκε στο φορολογικό νομοσχέδιο σημαίνει στην πράξη ότι οι πιθανοί αγοραστές θα κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες: σε αυτούς που πληρούν τα κριτήρια για την απόκτηση πρώτης κατοικίας (σ.σ. δεν έχουν δικαίωμα οίκησης σε σπίτι μεγαλύτερο των 70 τ.μ. ή και περισσότερο ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση) και σε αυτούς που δεν τα πληρούν. Οι πρώτοι θα πληρώνουν φόρο μεταβίβασης μόνο αν αγοράζουν ακίνητα αξίας μεγαλύτερης του αφορολογήτου που προβλέπει ο νόμος. Το αφορολόγητο όριο ξεκινάει από τις 200.000 ευρώ και κλιμακώνεται ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση. Οσοι δεν πληρούν τα κριτήρια της πρώτης κατοικίας, θα επιβαρύνονται με φόρο μεταβίβασης 3% από το πρώτο ευρώ της αναγραφόμενης στο συμβόλαιο αξίας. Και οι δύο «ομάδες» θα εξακολουθήσουν να πληρώνουν τα έξοδα, που περιλαμβάνουν τα συμβολαιογραφικά (σ.σ. από 0,8% για ακίνητα αξίας έως και 120.000 ευρώ), τα δικηγορικά (σ.σ. έχουν γίνει προαιρετικά), τα μεσιτικά (σ.σ. συνήθως 2%) και τα έξοδα μετεγγραφής τα οποία φτάνουν έως και το 0,6%.