Μηχανισμός προειδοποίησης για προβληματικές επιχειρήσεις

Σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για τον εντοπισμό των επιχειρήσεων που αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα και απειλείται η βιωσιμότητά τους θα προβλέπει το νέο πτωχευτικό πλαίσιο για τις επιχειρήσεις που επεξεργάζεται το υπουργείο Οικονομικών.

Το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης θα είναι αρμοδιότητα δημόσιας αρχής που θα έχει πρόσβαση όχι μόνο στα οικονομικά στοιχεία των επιχειρήσεων, αλλά και στις οφειλές που έχουν έναντι του Δημοσίου και έναντι των τραπεζών, έτσι ώστε να μπορεί να προλαμβάνει την πτώχευση. Το σύστημα έχει ήδη δοκιμαστεί πιλοτικά στο πλαίσιο ευρωπαϊκού προγράμματος που υλοποιήθηκε από το Επαγγελματικό Επιμελητήριο και το οποίο εξέτασε πάνω από 1.000 εταιρείες. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό του υπουργείου Οικονομικών, το σύστημα θα αποτελέσει εργαλείο για την έγκαιρη διάγνωση των προβλημάτων σε μια επιχείρηση, έτσι ώστε να αποτρέπεται η πτώχευση.

Το σχέδιο του υπουργείου Οικονομικών παρουσιάστηκε την περασμένη εβδομάδα στους θεσμούς και θα αποτελέσει κεντρική ιδέα του νέου πτωχευτικού δικαίου για τις επιχειρήσεις, που θα βασιστεί στην κοινοτική οδηγία περί αφερεγγυότητας. Στη βάση αυτή θα αντικαταστήσει τον εξωδικαστικό μηχανισμό που ισχύει σήμερα και θα λειτουργήσει παράλληλα με άλλες διαδικασίες που προβλέπονται ήδη από τον πτωχευτικό κώδικα που θα παραμείνει σε ισχύ.

Τα 5 στάδια

Το σχέδιο προβλέπει πέντε στάδια για τις επιχειρήσεις:

• Το πρώτο είναι ο μηχανισμός έγκαιρης προειδοποίησης, «σκανάροντας» τα οικονομικά στοιχεία των επιχειρήσεων. Πρόκειται για ένα τσεκ απ, βάσει του οποίου θα διαπιστώνεται ότι η εταιρεία έχει πιθανότητα να αντιμετωπίσει δυσκολίες, ακόμη και αν δεν έχει ανεξόφλητες οφειλές.

• Το δεύτερο βήμα είναι η προληπτική αναδιάρθρωση χρέους μέσα από πρωτοβουλία που θα πρέπει να αναλάβει η ίδια η επιχείρηση, απευθυνόμενη είτε στον κάθε πιστωτή ξεχωριστά είτε πιο οργανωμένα μέσω της υποβολής αίτησης σε μια ειδική πλατφόρμα που θα δημιουργηθεί από κάποια δημόσια αρχή. Η διαδικασία επιτρέπει τη ρύθμιση όλων των οφειλών μιας επιχείρησης εξωδικαστικά, αλλά και με έναν αυτοματοποιημένο τρόπο, όπου βάσει συγκεκριμένου αλγόριθμου και δεικτών θα καθορίζονται οι δυνατότητες μιας επιχείρησης να αποπληρώνει τα χρέη της. Η διαδικασία αυτή αφορά τόσο τις μικρές όσο και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, με τζίρο κάτω από ένα ορισμένο όριο με βάση και την κοινοτική πρακτική.

• Το τρίτο βήμα είναι η εξυγίανση της εταιρείας. Πρόκειται για προπτωχευτική διαδικασία, μέσω της οποίας μια επιχείρηση μπορεί να ρυθμίζει τα χρέη της εξωδικαστικά, αλλά απαιτεί την επικύρωσή της από το δικαστήριο στον βαθμό που μπορεί να προβλέπει και «κούρεμα» οφειλής. Η διαδικασία αυτή είναι εθελοντική, δηλαδή μπορεί να την ξεκινήσει από την ίδια την επιχείρηση, αλλά και από τους πιστωτές. Προϋποθέτει ωστόσο τη ρευστοποίηση περιουσιακών στοιχείων της, προκειμένου να μπορέσει να ρυθμίσει τα χρέη της και να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της, όπως δηλαδή γίνεται σήμερα για τις μεγάλες επιχειρήσεις με βάση συγκεκριμένες διατάξεις του πτωχευτικού κώδικα.

• Το τέταρτο βήμα είναι η πτωχευτική διαδικασία, η οποία γίνεται υποχρεωτικά ενώπιον των δικαστηρίων. Το δικαστήριο πιστοποιεί την αδυναμία της επιχείρησης να ρυθμίσει τα χρέη της και προχωράει στην ικανοποίηση των πιστωτών, διατάσσοντας τη ρευστοποίηση της περιουσίας του οφειλέτη. Η πτωχευτική διαδικασία μπορεί να οδηγήσει στην έξωση του επιχειρηματία από την εταιρεία του, όταν διαπιστώνεται δολιότητα ή κακοδιαχείριση.

• Το πέμπτο βήμα είναι η απαλλαγή του μη δόλιου επιχειρηματία από τα χρέη του εντός 3 ετών κατά ανώτατο όριο. Πρόκειται για την έννοια της δεύτερης ευκαιρίας που έχει θεσμοθετηθεί και στη χώρα μας με βάση την οποία η έκπτωση του οφειλέτη από το δικαίωμα ανάληψης ή άσκησης επιχειρηματικής δραστηριότητας για λόγους αφερεγγυότητας, παύει να ισχύει το αργότερο κατά τη λήξη της περιόδου απαλλαγής.

Σχέδιο προληπτικής αναδιάρθρωσης 

Τα κράτη-μέλη προβλέπουν τον διορισμό επαγγελματία στον τομέα της αναδιάρθρωσης προκειμένου να συνδράμει τον οφειλέτη και τους πιστωτές κατά τη διαπραγμάτευση και την κατάρτιση του σχεδίου σε κάποιες περιπτώσεις. Στο πλαίσιο προληπτικής αναδιάρθρωσης, οι οφειλέτες μπορούν να επωφεληθούν από την αναστολή των ατομικών διώξεων για την προαγωγή των διαπραγματεύσεων επί του σχεδίου αναδιάρθρωσης. Η αρχική διάρκεια της αναστολής είναι μέχρι 4 μήνες, με δυνατότητα παράτασης από δικαστικές και διοικητικές αρχές, και μέχρι το όριο των 12 μηνών συνολικά. Η οδηγία προβλέπει, μεταξύ άλλων:

• Την ενοποίηση των διαδικασιών τόσο για τα επαγγελματικά όσο και για τα προσωπικά χρέη του επιχειρηματία, με στόχο την πλήρη απαλλαγή του.

• Την υιοθέτηση εμμέσως του ακατάσχετου λογαριασμού των υπό αναδιάρθρωση επιχειρήσεων για συναλλαγές όπως η καταβολή των δεδουλευμένων αποδοχών για τους εργαζομένους, κάθε αναγκαία ή εύλογη πληρωμή ή εκταμίευση που πραγματοποιείται στο πλαίσιο της συνήθους δραστηριότητας της επιχείρησης (π.χ. προς ΔΕΚΟ, προμηθευτές κ.ά.) ή για τη λήψη επαγγελματικής συμβουλής που σχετίζεται με το σχέδιο αναδιάρθρωσης ή δαπάνης για την εφαρμογή του ή τη σύναψη νέας πίστωσης ή τη μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων.

• Την παροχή κινήτρων προς τις τράπεζες, όπως το προνόμιο στη σειρά κατάταξης για κάθε τυχόν νέα χρηματοδότηση.