Νέο ασφαλιστικό: Αυξήσεις σε συντάξεις, νέο καθεστώς για τις εισφορές

Με 4 κεφάλαια και 104 άρθρα το σχέδιο νόμου του υπουργείου Εργασίας που αναμένεται να δοθεί σε δημόσια διαβούλευση, προκειμένου στη συνέχεια να κατατεθεί στη Βουλή, αλλάζει άρδην το τοπίο στην κοινωνική ασφάλιση. Οι κύριες συντάξεις όσων έχουν ασφαλιστεί για πάνω από 30 χρόνια, θα αυξηθούν από την 1η Οκτωβρίου του 2019. Από την ίδια ημερομηνία, επανέρχονται στα επίπεδα που ήταν το καλοκαίρι του 2016 και οι επικουρικές συντάξεις. Οι αλλαγές στις εισφορές των μη μισθωτών, με την αποσύνδεσή τους από το εισόδημα και την πορεία του κατώτατου μισθού, θα ισχύουν από την 1η Ιανουαρίου 2020, ενώ οι μειώσεις στις εισφορές των μισθωτών θα ξεκινήσουν από την 1η Ιουλίου του τρέχοντος έτους. Εντός του 2020 καταργείται η λεγόμενη «13η σύνταξη» και ξεκινά τη λειτουργία του και ο υπό σύσταση «μηχανισμός στήριξης των συνταξιούχων». Ολες οι αλλαγές θα χρηματοδοτηθούν από τις πιστώσεις του κοινωνικού προϋπολογισμού.

Σύμφωνα με στελέχη του υπουργείου Εργασίας, ακόμη και σήμερα γίνονται οι αναγκαίες νομοτεχνικές αλλαγές στο κείμενο, που αναμένεται στη συνέχεια να βγει σε δημόσια διαβούλευση.

O e-ΕΦΚΑ

Βέβαια, οι βασικές διατάξεις του σχεδίου νόμου έχουν ήδη αποκαλυφθεί από την ηγεσία του υπουργείου Εργασίας. Οι συνταξιοδοτικές διατάξεις περιλαμβάνονται στο τρίτο κεφάλαιο του σχεδίου, καθώς στα δύο πρώτα περιλαμβάνονται οι αλλαγές που αφορούν τη δημιουργία του e-ΕΦΚΑ με τη διοικητική ενοποίηση των ΕΦΚΑ και ΕΤΕΑΕΠ, καθώς και τον ψηφιακό μετασχηματισμό του. Το τελευταίο κεφάλαιο προσαρμόζει το Προεδρικό Διάταγμα που αφορούσε τον ενιαίο οργανισμό του ΕΦΚΑ, με βάση τις προωθούμενες αλλαγές.

Οι αυξήσεις

Ειδικά για τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης, που αναμένεται να οδηγήσουν σε αυξήσεις των κύριων συντάξεων, προβλέπεται ότι οι αυξήσεις θα καταβληθούν από την 1η Οκτωβρίου 2019. Για τις παλαιές συντάξεις, που θα επανυπολογιστούν εκ νέου με βάση τα αυξημένα ποσοστά αναπλήρωσης από τα 30,01 έτη και πάνω, το σχέδιο ορίζει ότι οι αυξήσεις θα δοθούν σε  δόσεις, έως το 2023. Τα ποσοστά αναπλήρωσης έως τα 30 έτη παραμένουν ως έχουν, ενώ από τα 30,01 έως 33 έτη διαμορφώνονται στο 1,98% (έναντι 1,42% που προβλέπει ο ν. Κατρούγκαλου). Από 33,01 έως 36 έτη αυξάνονται στο 2,50% (έναντι 1,59%), από 36,01 έως 40 έτη στο 2,55% (έναντι 1,80%), ενώ από 40,01 έτη και πάνω προσαυξάνονται κατά 0,5% ανά έτος.

Οσον αφορά τις επικουρικές συντάξεις, το σχέδιο προβλέπει ότι οι ήδη καταβαλλόμενες επικουρικές συντάξεις έως 30 Σεπτεμβρίου 2019, που αφορούν αιτήσεις που είχαν υποβληθεί έως 31 Δεκεμβρίου 2014, συνεχίζουν να καταβάλλονται από 1ης Οκτωβρίου 2019 στο ύψος του ποσού που είχαν διαμορφωθεί σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις στις 31-12-2014.

Οι εισφορές

Αλλαγές έρχονται σε 1,4 εκατ. μη μισθωτούς ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολουμένους και αγρότες όσον αφορά τις εισφορές κύριας ασφάλισής τους και υγείας. Αναλυτικά, το σχέδιο ορίζει ότι εντός δύο μηνών από την ψήφιση του νόμου, δηλαδή περίπου μέχρι τον Απρίλιο, θα πρέπει οι μη μισθωτοί να επιλέξουν την ασφαλιστική κατηγορία στην οποία επιθυμούν να υπαχθούν για το 2020.

Οσοι δεν επιλέξουν με αίτησή τους την ένταξή τους σε κάποια κατηγορία θα ενταχθούν υποχρεωτικά στην πρώτη και κατώτατη. Η πρώτη και ελάχιστη κατηγορία είναι στα 220 ευρώ τον μήνα για τους επαγγελματίες και στα 121 για τους αγρότες. 

Υπάρχει βέβαια και μια ειδική, χαμηλότερη, κατηγορία για τους νέους ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοτελώς απασχολούμενους για τα πρώτα 5 έτη από την έναρξη άσκησης του επαγγέλματος, στα 126 ευρώ (κύρια ασφάλιση και υγεία).

Αλλαγές προβλέπονται και όσον αφορά τις εισφορές στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης του ΕΤΕΑΕΠ, καθώς δίνεται η δυνατότητα επιλογής μεταξύ τριών κατηγοριών, για τους μη μισθωτούς. Μάλιστα, προβλέπεται ότι από 1/1/2021 στην ασφάλιση του κλάδου επικουρικής ασφάλισης του ΕΤΕΑΕΠ υπάγονται προαιρετικά, ύστερα από αίτησή τους, οι αυτοαπασχολούμενοι υγειονομικοί, οι αγρότες του πρώην ΟΓΑ, καθώς και όσοι εξαιρούνται της υποχρεωτικής υπαγωγής στην επικούρηση.

Η «13η σύνταξη»

Τέλος, καταργείται το άρθρο 120 του ν. 4611/2019 που θεσμοθέτησε τη λεγόμενη «13η σύνταξη» και από 1/1/2020 στον ετήσιο κοινωνικό προϋπολογισμό εγγράφεται δαπάνη ύψους 0,5% του ΑΕΠ, από την οποία καλύπτεται, κατά πρώτον, η δαπάνη που δημιουργείται ετησίως σε εφαρμογή των αποφάσεων του ΣτΕ και, κατά δεύτερον, η δαπάνη εφάπαξ παροχής, η οποία καταβάλλεται τον Δεκέμβριο κάθε έτους σε δικαιούχους σύνταξης λόγω γήρατος, αναπηρίας και θανάτου, σε δικαιούχους προσυνταξιοδοτικής παροχής, επιδομάτων σύνταξης με αιτία την αναπηρία και ανασφάλιστους υπερήλικες. Οι λεπτομέρειες κάθε φορά θα καθορίζονται με υπουργική απόφαση. 

Το προσχέδιο του νέου ασφαλιστικού προβλέπει, επίσης, ότι οι ασφαλισμένοι του ΕΦΚΑ οι οποίοι ασκούν παράλληλα δύο ή περισσότερες επαγγελματικές δραστηριότητες, μισθωτού ή αυτοτελώς απασχολουμένου ή ελεύθερου επαγγελματία επάγγελμα ή επάγγελμα υπαγόμενο στην ασφάλιση του πρώην ΟΓΑ καταβάλλουν για κάθε ασκούμενη επαγγελματική δραστηριότητα τις προβλεπόμενες νέες ασφαλιστικές εισφορές.

Στις περιπτώσεις που πραγματοποιούνται παράλληλα περισσότερες της μιας μισθωτές απασχολήσεις, καταβάλλονται για κάθε μισθωτή απασχόληση οι εισφορές που προβλέπονται κατά περίπτωση και έως του ανωτάτου ορίου ασφαλιστέων αποδοχών.

Προσοχή όμως, στις περιπτώσεις μισθωτής απασχόλησης ή απασχολουμένων με έμμισθη εντολή που παράλληλα αυτοαπασχολούνται ή ασκούν ελεύθερο επάγγελμα ή επάγγελμα υπαγόμενο στην ασφάλιση του πρώην ΟΓΑ, καταβάλλεται εισφορά που δεν είναι δυνατόν να υπολείπεται του ποσού των 252 ευρώ (της δεύτερης ασφαλιστικής κατηγορίας συμπεριλαμβανομένης της εισφοράς για την ασφάλιση ασθενείας).

Με μπλοκάκι

Επίσης, στους ασφαλισμένους που αμείβονται με δελτίο παροχής υπηρεσιών και για τους οποίους προκύπτει ότι το εισόδημά τους προέρχεται από την απασχόλησή τους σε έως δύο φυσικά ή νομικά πρόσωπα, εφαρμόζονται αναλογικά, ως προς το ύψος, τον τρόπο υπολογισμού και τον υπόχρεο καταβολής της εισφοράς, οι διατάξεις που αφορούν τους μισθωτούς (παραμένει δηλαδή η διάταξη του νόμου Κατρούγκαλου).

Μείωση εισφορών για μισθωτούς

Από την 1η Ιουνίου 2020 στις περιπτώσεις πλήρους απασχόλησης οι ασφαλιστικές εισφορές των μισθωτών μειώνονται κατά 0,90 μονάδες ως ακολούθως:

• Κατά 0,75 ποσοστιαίες μονάδες των ασφαλίστρων υπέρ κλάδου ανεργίας. Η μείωση επιμερίζεται κατά 0,48 ποσοστιαίες μονάδες στο ασφάλιστρο του εργοδότη και κατά 0,27 ποσοστιαίες μονάδες στο ασφάλιστρο του εργαζομένου. Το συνολικό ασφάλιστρο υπέρ ανεργίας διαμορφώνεται σε 4,25 ποσοστιαίες μονάδες και κατανέμεται 2,69 ποσοστιαίες μονάδες στον εργοδότη και 1,56 μονάδες στον εργαζόμενο.

• Κατά 0,15 ποσοστιαίες μονάδες των ασφαλίστρων υπέρ του ενιαίου λογαριασμού για την εφαρμογή κοινωνικών πολιτικών.