Ο οδικός χάρτης για την ενοποίηση των 250 μητρώων του Δημοσίου

Η δημιουργία της ψηφιακής διεύθυνσης του πολίτη, η παροχή διακαναλικών ψηφιακών υπηρεσιών με έμφαση το κινητό τηλέφωνο, η «ενοποίηση» των περίπου 250 μητρώων που λειτουργούν στον δημόσιο τομέα, η ψηφιοποίηση όλων των συναλλαγών των επιχειρήσεων με το ελληνικό Δημόσιο, η δημιουργία δικτύου οπτικών ινών στα νησιά του Αιγαίου και η δημιουργία μιας νέας ψηφιακής ακαδημίας πολιτών για τη διά βίου κατάρτισή τους είναι μερικά από τα 296  έργα τεχνολογιών πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών (ΤΠΕ) που σχεδιάζει η κυβέρνηση για την περίοδο 2020-2024.

Πρόκειται για έργα που περιλαμβάνονται στη νέα Βίβλο Ψηφιακού Μετασχηματισμού που καταρτίστηκε στο υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης και η οποία σύντομα αναμένεται να δημοσιοποιηθεί και να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση στο OpenGov.gr.

Η Βίβλος Ψηφιακού Μετασχηματισμού (ΒΨΜ) 2020-2024 αποτελεί το επιχειρησιακό σχέδιο της κυβέρνησης για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του κράτους. «Αν ο κώδικας ψηφιακής διακυβέρνησης (που παρουσιάστηκε στο υπουργικό συμβούλιο την περασμένη εβδομάδα) αποτελεί το “Σύνταγμα” του ψηφιακού μετασχηματισμού της χώρας μας, τότε η ΒΨΜ είναι το “επιχειρησιακό σχέδιο” που θα ακολουθήσουμε», λέει ο υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Γρηγόρης Ζαριφόπουλος, αρμόδιος για τη στρατηγική στον τομέα της ψηφιακής διακυβέρνησης της χώρας. Ο ίδιος σημειώνει ότι η βίβλος αυτή είναι το αποτέλεσμα εργασίας τουλάχιστον ενός έτους και συνεργασίας του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης με όλα τα υπουργεία, αλλά και με κρίσιμους φορείς όπως ΣΕΒ, ΣΕΠΕ κ.λπ.

Οι στόχοι

Η βίβλος, ένα κείμενο περίπου 300 σελίδων, περιλαμβάνει τις αρχές, τους μηχανισμούς και τα έργα που θα υλοποιήσουν τους στόχους του ψηφιακού μετασχηματισμού της χώρας. Σύμφωνα με αυτή τη στρατηγική, οι στόχοι, είναι επτά:

1. H εξυπηρέτηση των αναγκών των πολιτών άμεσα και αποτελεσματικά μέσω ενός ψηφιακού κράτους.

2. Η προαγωγή και η ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων για όλους τους Ελληνες.

3. Ο μετασχηματισμός της χώρας ως το πιο πρόσφορο έδαφος ευδοκίμησης ψηφιακών επιχειρήσεων.

4. Η παροχή βοήθειας σε κάθε επιχείρηση ώστε να καταστεί ψηφιακή.

5. Η απελευθέρωση της παραγωγικής αξίας των δεδομένων του Δημοσίου.

6. Η ικανότητα του Ελληνα πολίτη να εργαστεί αξιόπιστα μέσω Διαδικτύου.

7. Η ένταξη σύγχρονων τεχνολογιών σε όλους τους τομείς της οικονομίας.

Η επίτευξη των στόχων θα βασιστεί τόσο στα υφιστάμενα συνθετικά στοιχεία του ψηφιακού μετασχηματισμού, όπως είναι η πύλη e.gov, τα ΚΕΠ, τα μητρώα δεδομένων, το κέντρο διαλειτουργικότητας (ΚΕΔ), τα μεγάλα πληροφοριακά συστήματα (Taxis, ΟΠΣ ΕΦΚΑ, κτηματολόγιο κ.λπ.) όσο και σε μια σειρά νέων στοιχείων που θα προστεθούν. Τέτοια θα είναι τα κέντρα ειδοποιήσεων και ταυτοποιήσεων, ο νέος ψηφιακός χάρτης της χώρας, τα αποθετήρια δεδομένων, ο Atlas/eΕΦΚΑ κ.ά.

Τα εργαλεία

Απώτερη επιδίωξη είναι να σταματήσει ο Ελληνας πολίτης να αποτελεί τον «κλητήρα» του ελληνικού Δημοσίου, η χώρα να εξέλθει από την απογοητευτική κατάταξη με βάση τον δείκτη DESI της Ε.Ε. (25η θέση μεταξύ 27 κρατών-μελών) και, τέλος, να δημιουργηθεί ένα ασφαλές και αναπτυξιακό περιβάλλον για πολίτες και επιχειρήσεις. Τα εργαλεία που θα βάλουν όλα τα παραπάνω στοιχεία του ψηφιακού μετασχηματισμού σε λειτουργία είναι μια σειρά έργων πληροφορικής και επικοινωνιών (και όχι μόνο), ύψους πολλών εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, που θα χρηματοδοτηθούν από πολλαπλές πηγές (π.χ. επιχειρησιακά προγράμματα, ΠΔΕ, εθνικά και κοινοτικά ερευνητικά προγράμματα, προγράμματα δανειοδοτήσεων και εγγυοδοσίας, ΣΔΙΤ και, ακόμη, συμβάσεις παραχώρησης, ειδικευμένες εκτελεστικές συμβάσεις κ.ά.).

Ειδικότερα, η ΒΨΜ περιλαμβάνει 296  έργα. Μόνον στην υφιστάμενη προγραμματική περίοδο (ΕΣΠΑ 2014-2020), το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης έχει δεσμεύσει πάνω από 700 εκατ. ευρώ για την υλοποίηση γνωστών έργων όπως είναι τα UltraFast BroadBand (UFBB), Συζευξις ΙΙ κ.ά. Τα κεφάλαια αυτά αναμένεται να κινητοποιήσουν επενδύσεις ύψους άνω του 1 δισ. ευρώ. Ωστόσο, μέσα στο καλοκαίρι έρχεται μια ντουζίνα νέων έργων, όπως είναι ο ψηφιακός χάρτης, τα κεντρικά συστήματα διαχείρισης οικονομικών πόρων (ERP) και ανθρώπινου δυναμικού (HRMS) κ.ά., ύψους άνω των 100 εκατ. ευρώ. Τα έργα αυτά αναμένεται να ενταχθούν στο ΠΔΕ και με την προσμονή να χρηματοδοτηθούν από αδιάθετα κονδύλια του ΕΣΠΑ, κάτι που όμως πλέον θεωρείται πολύ δύσκολο, μετά την πανδημική κρίση.

Η χρηματοδότηση στην παρούσα φάση όλων των προαναφερόμενων έργων αποτελεί ένα πρόβλημα, ειδικά μετά την κρίση της πανδημίας του κορωνοϊού. Αυτός είναι ο λόγος που η ΒΨΜ θα παρουσιαστεί χωρίς αναλυτικά στοιχεία προϋπολογισμού, χρονοπρογραμματισμού και ποσοτικών στόχων. «Ούτως ή άλλως, η βίβλος αποτελεί ένα δυναμικό κείμενο που θα επικαιροποιείται σε ετήσια βάση μέχρι το τέλος της περιόδου», λέει ο κ. Ζαριφόπουλος. Μάλιστα, η πανδημία του κορωνοϊού ήταν η αιτία που η ΒΨΜ δεν έχει δοθεί ακόμη στη δημοσιότητα. Η πανδημική κρίση ανάγκασε την κυβέρνηση να φέρει κάποια βήματα πιο μπροστά (π.χ. ενεργοποίηση της πύλης gov.gr, άυλη συνταγογράφηση κ.λπ.) και να μεταφέρει κάποια άλλα πιο πίσω.

Μακριά από την ψηφιακή εποχή οι αγοραπωλησίες ακινήτων

Μέχρι και τρεις επισκέψεις την εβδομάδα σε κάποιο ΚΕΠ χρειαζόταν επικεφαλής μεγάλου ομίλου ακινήτων πριν από τα μέτρα περιορισμού της κυκλοφορίας, προκειμένου να λάβει το γνήσιον υπογραφής, ένα από τα δεκάδες έγγραφα που καλούνται να συγκεντρώσουν ακόμα και μεγάλες επιχειρήσεις, προκειμένου να μπορέσουν να ολοκληρώσουν μια αγοραπωλησία. «Αν υπήρχε η δυνατότητα να μπορούμε να υπογράφουμε με ψηφιακά μέσα (ηλεκτρονική υπογραφή), όπως γίνεται διεθνώς εδώ και χρόνια, η καθημερινή μας δουλειά θα γινόταν πολύ ευκολότερη», σημειώνει στέλεχος της αγοράς ακινήτων.

Μοιραία, μία από τις δραστηριότητες της οικονομίας, η οποία μπήκε και αυτή υποχρεωτικά σε καθεστώς απομόνωσης (lockdown), ήταν οι αγοραπωλησίες ακινήτων.

Στην πώληση ακινήτων εμπλέκονται εφορίες, υποθηκοφυλακεία, κτηματολογικά γραφεία, πολεοδομίες, ακόμα και δασαρχεία.

Οπως σημειώνουν φορείς της αγοράς, είναι τέτοια η πολυπλοκότητα που συνοδεύει πλέον κάθε πράξη και εμπλέκονται τόσες υπηρεσίες, ώστε είναι πρακτικά αδύνατο μια συναλλαγή να μπορέσει, ακόμα και στο μακρινό μέλλον, να ολοκληρώνεται με πλήρως απομακρυσμένο τρόπο. Ωστόσο, θα μπορούσαν μέχρι σήμερα να έχουν γίνει βήματα για την ελάφρυνση των αγοραστών και πωλητών από τον όγκο των εγγράφων που χρειάζεται να προμηθευτούν, ώστε και να επιταχυνθούν οι συναλλαγές και να μειωθεί το διαχειριστικό κόστος για τις μεγάλες επιχειρήσεις και τις τράπεζες, το οποίο υπολογίζεται σε πολλά εκατ. ευρώ.

Οπως αναφέρει στην «Κ» ο κ. Αρις Καρυτινός, διευθύνων σύμβουλος της Prodea Investments, η οποία ελέγχει ένα χαρτοφυλάκιο ακινήτων αξίας άνω των 2 δισ. ευρώ, «μέχρι και η βεβαίωση ταυτοπροσωπίας δεν επιτρέπεται να πραγματοποιείται π.χ. από τους συμβολαιογράφους. Ενώ δηλαδή εμπιστευόμαστε τους επαγγελματίες αυτούς για τη διεκπεραίωση συμφωνιών αξίας εκατομμυρίων ευρώ, δεν τους εμπιστευόμαστε σε κάτι τόσο απλό», αναφέρει χαρακτηριστικά για το ζήτημα της γραφειοκρατίας. Παράλληλα, συμπληρώνει ότι είναι πρακτικοί λόγοι που γιγαντώνουν τη γραφειοκρατία στην αγορά ακινήτων και δεν επιτρέπουν την ηλεκτρονική ολοκλήρωση συναλλαγών. «Οταν εμπλέκονται εφορίες, υποθηκοφυλακεία, κτηματολογικά γραφεία, πολεοδομίες, ακόμα και δασαρχεία, είναι πρακτικώς αδύνατο να μιλάμε για μείωση της γραφειοκρατίας στις συναλλαγές», σημειώνει ο κ. Καρυτινός.

Σύμφωνα με τον κ. Λευτέρη Ποταμιάνο, πρόεδρο του Συλλόγου Μεσιτών Αθηνών – Αττικής, «το τελευταίο διάστημα έχουν γίνει ορισμένες προσπάθειες για την ψηφιοποίηση ορισμένων διαδικασιών, όπως για παράδειγμα το γνήσιο της υπογραφής, που πλέον γίνεται και ηλεκτρονικά, ωστόσο απαιτείται ακόμα πληθώρα βημάτων, ώστε να επιταχυνθεί η διαδικασία της ολοκλήρωσης μιας αγοραπωλησίας, η οποία σήμερα απαιτεί ακόμα και μήνες».

Μια ακόμα πρωτοβουλία, η οποία φαίνεται πως βρίσκεται στο τελικό στάδιο εφαρμογής αφορά την έκδοση βεβαίωσης περί μη οφειλής ΤΑΠ, η οποία θα γίνεται πλέον και ηλεκτρονικά, όπως ανακοίνωσε πριν από λίγες εβδομάδες ο Δήμος Αθηναίων.

Ηλεκτρονικά εκδίδονται επίσης η βεβαίωση περί πληρωμής ΕΝΦΙΑ, η ασφαλιστική και η φορολογική ενημερότητα. Προϋπόθεση όμως είναι να μην υπάρχει εκκρεμότητα οφειλής. Αν αυτό συμβαίνει, τότε ο ενδιαφερόμενος θα πρέπει να μεταβεί στην οικεία εφορία, ώστε να του χορηγηθεί, συνήθως χειρόγραφα (!), βεβαίωση για την παρακράτηση της οφειλής από το τελικό τίμημα που θα εισπράξει για την πώληση του ακινήτου του.

Αντίστοιχα, επίσκεψη στην εφορία χρειάζεται π.χ. για να λάβει κανείς τη βεβαίωση της πληρωμής φόρου γονικής παροχής ή κληρονομιάς, σε περίπτωση που μεταπωληθεί κάποιο σχετικό ακίνητο.

Το ζήτημα των ψηφιακών υπογραφών εκτιμάται από στελέχη της αγοράς ακινήτων ότι θα διευκολύνει ιδιαίτερα την ταχύτερη ολοκλήρωση των συναλλαγών, αποτελώντας ένα πάγιο αίτημα του κλάδου. Ασφαλώς, ένα κύριο βήμα για τη μείωση της γραφειοκρατίας θα είναι αυτό ακριβώς, η μείωσή της. Τα τελευταία χρόνια, αντί αυτή να περιορίζεται, έχει αυξηθεί κατακόρυφα, με την προσθήκη σωρείας βεβαιώσεων και πιστοποιητικών, ορισμένα εκ των οποίων (π.χ. ενεργειακό πιστοποιητικό) έχουν ευτελιστεί πλήρως, καθώς εκδίδονται ακόμα και τηλεφωνικά.