Ο προγραμματισμός του Ελεγκτικού Συνεδρίου για το 2021 στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας

Παρουσίαση στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας από τον Πρόεδρο του Ελεγκτικού Συνεδρίου Ιωάννη Σαρμά του ετήσιου προγραμματισμού ελέγχων για το 2021 και οι προτάσεις των κομμάτων, μετά την αλλαγή του Νόμου και του Κανονισμού της Βουλής όπου πλέον παρέχεται η δυνατότητα και στην Βουλή των Ελλήνων να ζητάει να δοθεί η προτεραιότητα σε ελέγχους συμβάσεων και δαπανών καθώς και να προτείνονται έως και τρεις επιπρόσθετους ελέγχους κατ΄ έτος.

Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αλέξης Τσίπρας, στο πλαίσιο αυτό, απέστειλε επιστολή στο πρόεδρο της Βουλής Κωνσταντίνο Τασούλα που διαβιβάστηκε στην Επιτροπή της Βουλής με την οποία ζητά τη διενέργεια όλων των αναθέσεων και συμβάσεων που αφορούν την πανδημία. Έντονη ήταν η αντίδραση των βουλευτών της ΝΔ για προσπάθεια πολιτικής «εργαλειοποίησης» του ανώτατου Δικαστηρίου. «Υπονόμευση» της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας σχετικά με τις κατευθυντήριες προτάσεις της σε ελέγχους, αλλά και ότι ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ πρώτα «πρωτοκόλλησε» την επιστολή του σε συμπολιτευόμενη εφημερίδα και μετά την απέστειλε στην ειδική γραμματεία της Βουλής και την έλαβε η Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας.

Η επιστολή του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ

Στην επιστολή του ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας ζητάει στο πλαίσιο των ελέγχων που έχουν ήδη προγραμματιστεί, «να εξεταστούν οι κίνδυνοι για τη δημόσια περιουσία που γεννήθηκαν κατ’ επίκληση της έκτακτης νομοθεσίας της πανδημίας από τις κεντρικές υπηρεσίες των υπουργείων, με πράξεις όπως: α) μη νόμιμες απευθείας αναθέσεις, β) πληρωμές χωρίς υπαρκτή παραλαβή ή για προμήθεια ή έργο που εκτελέστηκε πλημμελώς, γ) σπάταλη διαχείριση ή ανάθεση σε εταιρείες που ιδρύθηκαν λίγο πριν από τη διενέργεια της ανάθεσης ή είναι άσχετες με το αντικείμενο και δεν παρέχουν εγγυήσεις ποιοτικής εκτέλεσης, δ) μη τήρηση των αρχών της διαφάνειας, της ίσης μεταχείρισης και του ανταγωνισμού, όπως προβλέπονται στο εθνικό και ευρωπαϊκό δίκαιο, ιδίως ως προς τις αναθέσεις κατά το δεύτερο κύμα της πανδημίας, ε) κατατμήσεις συμβάσεων ή διάσπαρτες αναθέσεις αντί κεντρικοποιημένων προμηθειών ή προμηθειών μέσω συμφωνιών-πλαίσιο για ομοειδή αγαθά, όπως υγειονομικά, ψηφιακά, Κοινωνίας της Πληροφορίας κ.λπ., στ) προμήθεια ειδών βάσει μοναδικής τιμής χαμηλότερης προσφοράς, χωρίς έρευνα για συγκριτικά στοιχεία προκειμένου να προκύψει αν είναι πράγματι συμφέρουσα η τιμή, ζ) διαφοροποιήσεις τιμών στις προμήθειες προϊόντων ίδιου είδους που παρατηρούνται μεταξύ αναθετουσών αρχών, η) μη επαρκής αιτιολόγηση δαπανών για υγειονομικό υλικό σε σχέση με το οποίο υφίστανται δωρεές που δεν αξιοποιήθηκαν, θ) μη αποτελεσματική απογραφή, καταγραφή, διαχείριση, αξιοποίηση ή μη αποδοτική αξιοποίηση δημόσιου υλικού, ιδίως προερχόμενου από δωρεές» καθώς και σε ό,τι αφορά για το εάν υφίσταται «οργανωμένο σχέδιο για την έγκαιρη αύξηση των κλινών ΜΕΘ του ΕΣΥ. Για δε το σκέλος των επιπρόσθετων ελέγχων, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ στην επιστολή του ζητά: Πρώτον, για τις αναθέσεις της επικοινωνιακής καμπάνιας σε ΜΜΕ για την πανδημία σε σχέση με το εάν τηρήθηκαν οι αρχές της διαφάνειας, τα κριτήρια επιλογής του αναδόχου, ο βαθμός αξιοποίησης ποιοτικών, ποσοτικών, κοινωνικών ή άλλων κριτηρίων για την κατανομή των ποσών στα ΜΜΕ και τον αποκλεισμό ορισμένων από αυτά, την αξιοποίηση μέσων δωρεάν μετάδοσης μηνυμάτων και αν ο έλεγχος καλής εκτέλεσης της υπηρεσίας ήταν επαρκής. Δεύτερον, να υπάρξει έλεγχος στο σύνολο των αναθέσεων υπηρεσιών απολύμανσης, απεντόμωσης/μυοκτονίας και προμηθειών υγειονομικού υλικού για τα Καταστήματα Κράτησης της χώρας από τη Γενική Γραμματεία Αντεγκληματικής Πολιτικής. Τρίτον, να υπάρξει έλεγχος για τις αναθέσεις προμηθειών υγειονομικού υλικού και μασκών για τους μαθητές και εκπαιδευτικούς της χώρας.

Αντίδραση της ΝΔ

Ο εισηγητής της ΝΔ Θανάσης Πλεύρης σχολιάζοντας την επιστολή του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ υπογράμμισε πως «δεν θα πρέπει να εργαλειοποιήσουμε την δυνατότητα αυτή που έχει πλέον η Βουλή και να χρησιμοποιηθεί «με όρους επικαιρότητας και επικοινωνίας για να υπάρχει ένα δισέλιδο σε μία εφημερίδα. Αντιθέτως, πρέπει να βρούμε αυτές τις κοινές δράσεις που όποιος βρίσκεται στη νομοθετική, στην εκτελεστική εξουσία θα μπορεί αυτούς τους ελέγχους να τους αξιοποιήσει για να υπάρχει καλύτερη νομοθέτηση και καλύτερες εκτελεστικές αποφάσεις για τον πολίτη». Ο γενικός γραμματέας της ΚΟ της ΝΔ Σταύρος Καλαφάτης χαρακτήρισε την επιστολή του πρόεδρου του ΣΥΡΙΖΑ ως “κρότου – λάμψης” για να δημιουργήσει θόρυβο, να παίξει λιγάκι στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, αλλά επί της ουσίας να μην προσφέρει τίποτα στην ουσιαστική σημερινή συζήτηση». Επέκρινε ότι η επιστολή του κ. Τσίπρα «πρώτα πρωτοκολλήθηκε σε μία εφημερίδα και κατόπιν στην Βουλή» και αυτό είπε «δεν είναι απλώς ένα θέμα τύπου αλλά ενδεικτικό του σεβασμού του πρώην Πρωθυπουργού απέναντι στον κοινοβουλευτισμό» και τον κατηγόρησε πως ο στόχος του ήταν «να βάλει στη δικιά του κομματική πολιτική ατζέντα, μία συζήτηση που έχει καθαρά έντονα θεσμικά χαρακτηριστικά. Και αυτό είναι απαράδεκτο. Και αυτό φάνηκε από τη σημερινή συζήτηση».

Η βουλευτής της ΝΔ Σοφία Βούλτεψη ανέφερε πως ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ «προσπαθεί να εργαλειοποιήσει και να χειραγωγήσει το Ελεγκτικό Συνέδριο προκειμένου να το κατευθύνει για να στραφεί προς κάποιες έρευνες τις οποίες έχουν ανακοινώσει ως σκάνδαλα μέσω του φιλικού του Τύπου. Αναρωτήθηκε γιατί ο κ. Τσίπρας από το 2015 ως το 2019 δεν έστειλε καμιά αντίστοιχη επιστολή στον πρόεδρο του Ελεγκτικού Συνεδρίου ζητώντας να ελεγχθεί το οτιδήποτε και επισήμανε ότι πριν στείλει την επιστολή του στην Βουλή και την κοινοποιήσει στον πρόεδρο του Ελεγκτικού Συνεδρίου την είχε στείλε σε εφημερίδα η οποία τδεν την δημοσίευσε σε κάποιο μονόστηλο της τελευταίας στιγμής αλλά σε ολόκληρη την δεύτερη σελίδα της που δείχνει ότι την είχε δώσει από νωρίς καθώς όλοι ξέρουμε ότι οι εφημερίδες κλείνουν νωρίς» και αναρωτήθηκε γιατί όταν ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης έχει τόσο επιτελικά στελέχη -βουλευτές στην Επιτροπή «χρειαζόταν μια τέτοια ενέργεια».

Ο βουλευτής της ΝΔ Ευριπίδης Στυλιανίδης διαφώνησε τόσο με το ύφος όσο και το περιεχόμενο της επιστολής Τσίπρα, λέγοντας πως «υπερβαίνει τα όρια του Συντάγματος καθώς υποδεικνύει στην ανεξάρτητη Δικαιοσύνη και δη στο Ελεγκτικό Συνέδριο τι ελέγχους νομιμότητας θα κάνει και δεν περιορίζεται μόνο στο περιεχόμενο της κείμενης νομοθεσίας που δίνει το δικαίωμα στη Βουλή να υποδείξει διαβουλευτικά, συμπληρωματικά κάποιους ελέγχους αποτελεσματικότητας». Ο βουλευτής της ΝΔ Σταύρος Κελέτσης είπε πως «έχω την εντύπωση, ότι, ο κύριος Τσίπρας, προσπαθεί με την επιστολή αυτή να εμπλέξει την πολιτική εξουσία με τον θεσμό του Ελεγκτικού Συνεδρίου βάζοντας ή κάνοντας προσπάθεια να βάλει τις πολιτικές του προτεραιότητες, τις πολιτικές προτεραιότητες του ΣΥΡΙΖΑ και σαν προτεραιότητες του Σώματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου [..] και ενδεχομένως, θα τον βόλευε να υιοθετηθεί σε ένα πόρισμα, σε μία έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου».

Οι θέσεις ΣΥΡΙΖΑ

Για την επιστολή του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Τσίπρα, ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Γιώργος Κατρούγκαλος ανέφερε ότι θα πρέπει να υπάρξει έλεγχος σε ζητήματα που αφορούν τον τρόπο που εφαρμόζονται μέτρα αντιμετώπισης της πανδημίας, να εξεταστούν σε βάθος καθώς δυστυχώς έχουμε δει να συμβαίνουν αρκετές φορές, όπως μη νόμιμες αναθέσεις που γίνονται απευθείας κατά κατάχρηση των σχετικών προβλέψεων των ΠΝΠ πληρωμές χωρίς υπαρκτή παραλαβή ή με έργο που εκτελέστηκε με πλημμέλεια, σπάταλη διαχείριση ή ανάθεση σε εταιρείες που ιδρύθηκαν λίγο πριν από τη διενέργεια της ανάθεσης και προφανώς δεν παρέχουν εγγυήσεις ποιοτικής εκτέλεσης, μη τήρηση αρχών της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης, κατάτμησης συμβάσεων και άλλες περιπτώσεις». Χαιρέτησε ότι στον προγραμματισμό του δικαστηρίου, είναι ο έλεγχος της ΤτΕ και κάλεσε το ίδιο να γίνει και για τα πεπραγμένα της ΑΑΔΕ. Στις προτάσεις αυτές συνηγόρησε και ο πρώην πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης ενώ υπερθεμάτισε στις προτάσεις του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ σημειώνοντας ότι και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει ζητήσει να μην χρησιμοποιηθεί η πανδημία από τις εξουσίες για παρεκβάσεις» και αντέκρουσε τις αιτιάσεις των βουλευτών της συμπολίτευσης ότι «δεν μπορείτε να λέτε πως σκέφτηκε και αποτόλμησε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ να προτείνει στο Ελεγκτικό Συνέδριο να κάνει αυτούς τους ελέγχους για τυπικούς λόγους». Ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Θεόφιλος Ξανθόπουλος ανέφερε ότι «το αίτημα του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ μιλά υπό το φως της πανδημίας και απαντά ακριβώς στη συγκυρία, δεν αντιλαμβάνομαι τη δυσανεξία των συναδέλφων της ΝΔ» και είπε πως «δεν είναι εργαλειοποίηση, είναι έκδηλο ενδιαφέρον γιατί ακριβώς στις συνθήκες της πανδημίας έχουμε να αντιμετωπίσουμε αυτό το πρόβλημα». Τέλος ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Παύλος Πολάκης, αναφέρθηκε σε μια σειρά συμβάσεων και αναθέσεων και υποστήριξε πως «το Ελεγκτικό Συνέδριο πρέπει να αποφασίσει να τις ελέγξει για διασπάθιση δημοσίου χρήματος».

Ο πρόεδρος Ελεγκτικού Συνεδρίου Ιωάννης Σαρμάς απάντησε ότι «θα ευχόταν να δέχεται προτάσεις με μία πολύ ενισχυμένη πλειοψηφία της Επιτροπής». Σημείωσε ότι τον προγραμματισμό δεν τον αποφασίζει ο πρόεδρος αλλά η Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου που αποτελείται από 29 μέλη. Σχετικά με τις νέες αρμοδιότητες ύστερα από την αλλαγή του νόμου, ανέφερε ότι οι προτάσεις πρέπει να αφορούν τις αδυναμίες στα συστήματα δημόσιας διαχείρισης. Το Ελεγκτικό Συνέδριο, υπογράμμισε, δεν είναι ο προθάλαμος του εισαγγελέα αλλά να εντοπίζει συστημικές παθογένειες. Μπορεί βέβαια, να στηριχθεί σε ad hoc συγκεκριμένες περιπτώσεις, αλλά ο στόχος της παρέμβασης του Ελεγκτικού Συνεδρίου δεν είναι να εντοπίσει ποινικά αδικήματα ώστε να παρέμβει εν συνεχεία ο εισαγγελέας, ούτε είναι και να θεραπεύσει εντελώς ατομικές περιπτώσεις, αλλά με βάση αυτά να μπορεί να εντοπιστεί ένα συστημικό πρόβλημα. Τόνισε ότι δεν εγκαταλείπονται οι παραδοσιακές αρμοδιότητες ελέγχου του Ελεγκτικού Συνεδρίου των προληπτικών ελέγχων που γίνονται. Και πρόσθεσε πως με κανονιστική απόφαση της Ολομέλειας του Νοεμβρίου του 2020, ο Επίτροπος μπορεί να παρέμβει και σε ζητήματα απευθείας αναθέσεως , να δώσει λύση εκ των προτέρων και να μην αφήσει να επεκταθεί το πρόβλημα.

Οι προτάσεις των κομμάτων

Ο εισηγητής της ΝΔ Θανάσης Πλεύρης στις προτάσεις που έκανε ήταν να προτεροποιηθούν οι έλεγχοι που αφορούν τα Κλειστά Ενοποιημένα Νοσήλια (ΚΕΝ), το θέμα του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος και εάν είναι οι διαδικασίες ικανοποιητικές για να το παίρνουν, αυτοί οι οποίοι το δικαιούνται καθώς και για το κατά πόσο είναι αποτελεσματικές οι διαδικασίες ανακύκλωσης. Αναφορικά με τις προτεινόμενες δράσεις, είναι ο έλεγχος ΜΚΟ, αναφορικά με το μεταναστευτικό και κατά πόσο υπάρχει αποτελεσματικό σύστημα παρακολούθησης, αυτά τα χρήματα που διατίθενται, πώς αξιοποιούνται. Δεύτερον, για την ρευστότητα σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις που παρέχουν οι τράπεζες και τρίτον με την καταπολέμηση της βίας σε βάρος των γυναικών, αλλά και της ίσης μεταχείρισης τους στην εργασία.

Ο βουλευτής του ΚΙΝΑΛ Χάρης Καστανίδης υπογράμμισε ότι οι τρείς προτάσεις της Επιτροπής δεν θα πρέπει να είναι μόνο αυτές που ζητάει η πλειοψηφία αλλά να είναι συνθετικές μέσα από μια διακομματική συνεννόηση και στο πλαίσιο αυτό ζήτησε μια δράση να είναι ο έλεγχος των εκροών όλων των κονδυλίων που θα γίνουν από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Ο βουλευτής του ΚΚΕ Μανώλης Συντυχάκης σημείωσε πως «η λειτουργία του Ελεγκτικού Συνεδρίου, είναι προφανές, ότι προσαρμόζεται στις κυβερνητικές επιδιώξεις και τις ανάγκες του κεφαλαίου», σημείωσε ότι δεν υπάρχει έλεγχος του εφοπλιστικού κεφαλαίου και άλλων επιχειρηματικών ομίλων, της διαχείρισης δημόσιου χρέους, του ΤΑΙΠΕΔ, αλλά και του μη ελέγχου των δαπανών για το μεταναστευτικό. Διαφώνησε με την κατάργηση των δαπανών μέχρι 300.000 ευρώ, και τόνισε πως προφανώς και θεωρούμε σκόπιμο ότι θα πρέπει να προχωρήσει ο έλεγχος όλων των δαπανών για την πανδημία.

Ο βουλευτής της Ελληνικής Λύσης Αντώνης Μυλωνάκης συμφώνησε ότι θα πρέπει να εξεταστούν οι συμβάσεις που θα γίνουν μέσω χρηματοδότησης από το Ταμείο Ανάκαμψης και η φιλοσοφία αυτών των επιλογών, αλλά και ο τρόπος λειτουργίας των τραπεζών και των ασφαλιστικών ταμείων.

Η βουλευτής του ΜέΡΑ 25 Σοφία Σακοράφα πρότεινε να υπάρξει έλεγχος στην προπληρωμή για εξοπλιστικά προγράμματα και των προμήθειων των εξοπλισμών του Υπουργείου ‘Αμυνας. Των ανεπιστρεπτέων συμβατικών προκαταβολών. Στις περιπτώσεις άνομης εξέλιξης της σύμβασης είτε με έκπτωση του προμηθευτή, είτε υπερημερία της εκτέλεσης της σύμβασης. Στο κόστος των κατασκευών και των προμηθειών αλλά και σε λεόντειες συμβάσεις σύμβαση όπως του Ελληνικού και τελειώνοντας.

Η Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας ενέκρινε τις προτάσεις της πλειοψηφίας ενώ θα αποστείλει και τα Πρακτικά της Συνεδρίασης στον πρόεδρο του Ελεγκτικού Συνεδρίου για να λάβει υπόψη του τις θέσεις και τις προτάσεις της αντιπολίτευσης.