Οι αποδόσεις των ομολόγων και οι φόβοι για αύξηση του κόστους δανεισμού
Κόντρα στις αισιόδοξες προβλέψεις διεθνών οίκων για την πορεία ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας και τις καθησυχαστικές κυβερνητικές εκτιμήσεις για τη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας, τα ελληνικά κρατικά ομόλογα βρίσκονται σε φθίνουσα πορεία τους τελευταίους 8 μήνες. Από τον περυσινό Ιούλιο οι τιμές τους υποχωρούν συνεχώς – οι αποδόσεις ανεβαίνουν αντίστοιχα. Βρίσκονται πλέον στα επίπεδα Ιουλίου 2019, όταν η κυβέρνηση Μητσοτάκη αναλάμβανε την εξουσία.
Σοβαρό πρόβλημα δεν έχει ανακύψει ακόμη, αλλά ο κίνδυνος είναι ορατός στον ορίζοντα: Αν η τάση αυτή δεν αντιστραφεί, σύντομα θα δυσκολέψει η έξοδος της χώρας στις αγορές και θα αυξηθεί σημαντικά το κόστος δανεισμού του Δημοσίου.
Θα ακολουθήσει βέβαια ανάλογη αύξηση του κόστους δανεισμού για τις ελληνικές επιχειρήσεις, που εξασφαλίζουν τώρα φθηνή χρηματοδότηση μέσω χαμηλότοκων ομολογιακών εκδόσεων.
Το πρώτο “καμπανάκι χτύπησε” ήδη με την τελευταία έκδοση κρατικών ομολόγων, που έγινε με επιτόκιο “τσιμπημένο” για τα δεδομένα εκείνων των ημερών.
Τώρα τα δεδομένα αυτά έχουν αλλάξει άρδην – επι τα χείρω – και οι αποδόσεις των ελληνικών κρατικών χρεογράφων κινούνται πολύ υψηλότερα. Αν γινόταν τώρα ομολογιακή έκδοση 10ετών τίτλων, η απόδοση θα διαμορφωνόταν λογικά στο 2,80% με 3%, δεδομένου ότι στη δευτερογενή αγορά κινείται στο 2,60%-2,70%.
Αιτία δεν είναι μόνον η διεθνής συγκυρία – οι αναμενόμενες διαδοχικές αυξήσεις επιτοκίων από την Fed, οι φόβοι για γενικευμένη άνοδο του κόστους χρήματος, οι παρενέργειες της ουκρανικής κρίσης κλπ.
Συμβάλλουν βέβαια κι αυτοί οι παράγοντες. Ομως η βασική αιτία για την ανησυχητική άνοδο αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων και τη διατήρηση τους σε υψηλά δυόμισυ ετών, είναι η αβεβαιότητα για τον τρόπο και τον βαθμό στήριξης τους από την ΕΚΤ μετά τη λήξη του “πανδημικού”προγράμματος τον Μάρτιο.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει διαβεβαιώσει ότι θα συνεχίσει να παρέχει στήριξη, επανατοποθετώντας σε ελληνικά ομόλογα χρήματα που εισπράττει από λήξεις παλιότερων και από τόκους. Τι ποσά και για πόσο χρόνο, παραμένει αδιευκρίνιστο.
Για τις αγορές υπάρχει έναν ακόμη σημαντικότερο ζήτημα, που τις καθιστά επιφυλακτικές απέναντι στα ελληνικά κρατικά χρεόγραφα, δικαιολογώντας τη μεγάλη άνοδο των αποδόσεων της. Αφορά τη διατήρηση ή μη της ειδικής εξαίρεσης (waiver), προκειμένου να γίνονται αποδεκτά ελληνικά ομόλογα ως ενέχυρο για τις πράξεις χρηματοδότησης από το Ευρωσύστημα.Η διατήρηση του waiver θα έδινε στις ελληνικές τράπεζες τη δυνατότητα να συνεχίσουν να αντλούν φθηνό χρήμα από την ΕΚΤ, σε μια περίοδο που η πιστωτική επέκταση είναι ζητούμενο και προϋπόθεση για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας και των επιχειρήσεων,
Η ΕΚΤ μάλλον θα ξεκαθαρίσει τον επόμενο μήνα τι σκοπεύει να πράξει επ’ αυτού. Η απόφαση θα είναι μάλλον θετική – εκτός συγκλονιστικού απροόπτου. Ομως μέχρι τότε θα υπάρχει αβεβαιότητα. Αυτή θα συνεχίσει να δίνει τον τόνο στην αγορά ελληνικών ομολόγων, συντηρώντας τις αποδόσεις σε υψηλά επίπεδα και δυσχεραίνοντας οποιοδήποτε σχεδιασμό για νέα προσφυγή της χώρας στις χρηματαγορές.