Οι «Εφτά του Σικάγο»: Η δίκη των ακτιβιστών κατά του Πολέμου του Βιετνάμ που συντάραξε ένα έθνος
Ιστορική από κάθε άποψη, αυτή η δίκη δεν στράφηκε μόνο κατά των γνωστότερων αντιπολεμικών ακτιβιστών της Αμερικής, αλλά κατά του ίδιου του δικαιώματος του πολίτη να αντιδρά.
Είμαστε στη δίνη του Πολέμου του Βιετνάμ, με τα πνεύματα οξυμένα και την πόλωση σε νέο ιστορικό υψηλό, όταν μια μερίδα της νεολαίας αρχίζει να αμφισβητεί την αμερικανική εμπλοκή σε μια μάχη κάπου εκεί μακριά.
Η κυβέρνηση θέλει να διασκεδάσει τις ολοένα και αυξανόμενες αντιδράσεις, μόνο που αντιδρά κάπως σπασμωδικά: κατηγορεί μια σειρά από προβεβλημένα μέλη του αντιπολεμικού ακτιβιστικού μετώπου για υποκίνηση ταραχών και συνωμοσία.
Οι κινητοποιήσεις έξω από το Συνέδριο των Δημοκρατικών το 1968, σε μια εξαιρετικά ταραγμένη περίοδο της αμερικανικής ιστορίας, θα οδηγούσαν 8 ανθρώπους στο εδώλιο του κατηγορουμένου.
Αυτό που διακυβευόταν δεν ήταν απλώς η ελευθερία τους, αλλά και το δικαίωμα στη διαφωνία.
Και τα πράγματα δεν πήγαν καλά για όλους…
Το κλίμα της εποχής
Για να κατανοήσει κανείς τον τεράστιο αντίκτυπο του πολιτικού ακτιβισμού των 60s στις ΗΠΑ, χρειάζονται δυο σταγόνες ιστορικού πλαισίου. Ο Κένεντι δολοφονήθηκε το 1963 και οι ηγέτες ενός άλλου αγώνα για πολιτικές ελευθερίες, ο Μάλκολμ Χ και ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, είχαν εξίσου τραγικές μοίρες το 1965 και το 1968, αντίστοιχα.
Ο Πόλεμος του Βιετνάμ, ένας άδικος πόλεμος για μερίδα της αμερικανικής κοινής γνώμης, ερχόταν να οξύνει κι άλλο τα πνεύματα. Το 1966 ο Μπόμπι Σιλ συνυπέγραφε (με τον Χιου Νιούτον) τη δημιουργία ενός πολιτικού φορέα που ανέλαβε να υπερασπιστεί την αφροαμερικανική κοινότητα από τις αυθαιρεσίες της αστυνομίας και τις λογής αδικίες του συστήματος των λευκών. Μαύρους Πάνθηρες τους είπαν.
Και βέβαια δεν θα έπαιρνε πολύ στον Πόλεμο του Βιετνάμ να αφήσει το στίγμα του πάνω στις περιθωριοποιημένες αυτές κοινότητες. Οι περισσότεροι ακτιβιστές δεν μπορούσαν να καταλάβουν πώς ζητούσε η κυβέρνηση υποστήριξη από τη μαύρη κοινότητα για στρατιωτικές δράσεις στο εξωτερικό την ίδια ώρα που στο εσωτερικό τρομοκρατούσε και καταπίεζε τις φτωχές συνοικίες της.
Σε αυτό ακριβώς αντιδρούσαν τόσο οι Μαύροι Πάνθηρες του Σιλ, όσο και το αναρχο-καλλιτεχνικό Youth International Party (YIP), οι ιδρυτές του οποίου Abbie Hoffman και Jerry Rubin, υποδείκνυαν ανοιχτά τον τραγικό παραλογισμό.
Και δεν ήταν οι μόνοι που έκαναν χαλασμό με την κοινωνική αδικία. Το ίδιο πρέσβευε ο David Dellinger, πρόεδρος του National Mobilization Committee to End War in Vietnam (MOBE), αλλά και ο Tom Hayden, επικεφαλής της ένωσης Students for a Democratic Society (SDS), ο οποίος πάντα με τον Rennie Davis στο πλευρό του καλούσαν τον κόσμο να κατέβει στον δρόμο.
Αυτοί, από κοινού με τον ασίγαστο ακτιβιστή John Froines και τον δάσκαλο Lee Weiner, συναντήθηκαν σε κωμόπολη του Ιλινόις στις 23 Μαρτίου 1968 για να συντονίσουν τη δράση τους. Στο πλευρό τους είχαν καμιά εκατοστή ακόμα ακτιβιστικές και νεολαιίστικες οργανώσεις.
Παρά το γεγονός ότι του είπαν «όχι», ο Rubin σκόπευε να κατεβάσει στον δρόμο καμιά 100.000 ανθρώπους του Yippie Youth Festival.
Πού; Στο Εθνικό Συνέδριο των Δημοκρατικών του 1968. Ο πρόεδρος Λίντον Τζόνσον ανακοίνωσε στις 31 Μαρτίου ότι δεν θα κατέβει ξανά υποψήφιος και οι Δημοκρατικοί έπρεπε να βρουν τη διάδοχη κατάσταση.
Οι ακτιβιστές ζητούσαν ο νέος υποψήφιος να έχει αντιπολεμικά αισθήματα και αποφάσισαν να παρέμβουν στο συνέδριο στο Σικάγο για να ακουστεί η φωνή τους.
Το σκηνικό της καταιγίδας
Με τον Λίντον Τζόνσον εκτός κάδρου, οι περισσότεροι του αντιπολεμικού κινήματος δεν έβλεπαν λόγο να συνεχίσουν τις κινητοποιήσεις τους. Και τότε κατέβηκε στην κούρσα για το χρίσμα των Δημοκρατικών ο αντιπρόεδρος Χιούμπερτ Χάμφρεϊ, ομοϊδεάτης του προέδρου για τον Πόλεμο του Βιετνάμ και ένας από τους θερμότερους υποστηρικτές του.
Ο Απρίλιος ήταν ήδη «θερμός» μήνας. Στις διαδηλώσεις για τη δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, ο δήμαρχος του Σικάγο έδωσε στην αστυνομία το ελεύθερο να απαντά με σφαίρες. Και τον Ιούνιο είχαμε και τη δολοφονία του προεδρικού υποψήφιου Ρόμπερτ Κένεντι, φτάνοντας την πόλωση στο απροχώρητο.
Το Σικάγο ήταν καζάνι που έβραζε, γι’ αυτό και οι Δημοκρατικοί ήθελαν να μεταφέρουν το συνέδριο στο Μαϊάμι. Στο Σικάγο είχαν εξάλλου απεργία οι τηλεφωνικοί υπάλληλοι, δυσχεραίνοντας κατά πολύ και τις επικοινωνίες αλλά και την τηλεοπτική κάλυψη των γεγονότων.
Ο δήμαρχος πάντως Richard Daley διαβεβαίωνε πως η πόλη του ήταν έτοιμη να φιλοξενήσει τη γιορτή της δημοκρατίας. Στο παρασκήνιο απείλησε βέβαια να αποσύρει την υποστήριξή του στον Χάμφρεϊ αν το συνέδριο γινόταν οπουδήποτε αλλού…
Το μοιραίο Εθνικό Συνέδριο των Δημοκρατικών του 1968
Με το συνέδριο να διεξάγεται μεταξύ 26-29 Αυγούστου, ο Χάμφρεϊ ένιωθε πολύ σίγουρος για τη νίκη του, έχοντας εξασφαλίσει πολύ περισσότερους εκλέκτορες απ’ όσους χρειαζόταν για μια άνετη επικράτηση. Μόνο που η αντιπολεμική πίεση αυξανόταν και εντός των κόλπων του κόμματός του, μια παράμετρο που δεν είχε υπολογίσει.
Οι πρώτες ταραχές έξω από την αίθουσα του συνεδρίου έλαβαν χώρα στις 25 Αυγούστου. Οι διαδηλωτές δεν αποθαρρύνθηκαν από την απαγόρευση συγκεντρώσεων έξω από τον χώρο και μαζεύτηκαν μαζικά για να διαδηλώσουν.
Και βρήκαν απέναντί τους μια τεράστια δύναμη καταστολής: 11.900 αστυνομικοί του Σικάγο, 7.500 στρατιώτες, 7.500 πολιτοφύλακες του Ιλινόις και άλλοι 1.000 πράκτορες της μυστικής αστυνομίας χτένιζαν το Σικάγο αυτές τις μέρες.
Οι χειρότερες ταραχές έλαβαν χώρα στις 28 Αυγούστου και μιλάμε πια για κανονική μάχη. Εκατοντάδες διαδηλωτές ξυλοκοπήθηκαν βιαίως από την αστυνομία, όπως και περαστικοί, δημοσιογράφοι, ακόμα και γιατροί που προσέφεραν τις πρώτες βοήθειες στους τραυματίες. Οι αναφορές της αστυνομίας για συλλήψεις κυμαίνονται κάπου μεταξύ 589-650.
Μέσα σε αυτή την πρωτοφανή αγριότητα των δυνάμεων του νόμου, με τα δακρυγόνα και τα γκλομπ να στρέφονται ακόμα και κατά των δημοσιογράφων που κάλυπταν τα γεγονότα και δήλωναν αποτροπιασμένοι από την αστυνομική βαρβαρότητα, οι πρωταγωνιστές των Εφτά του Σικάγο (Οχτώ ήταν αρχικά, αλλά ο Σιλ θα δικαζόταν τελικά μόνος) έδιναν πύρινους λόγους στην πόλη.
Επόμενος σταθμός η 20ή Μαρτίου 1969, όταν απαγγέλθηκαν επισήμως κατηγορίες σε 8 αστυνομικούς και 8 πολίτες για τις ταραχές της περσινής χρονιάς. Και δυστυχώς για την ομάδα των ακτιβιστών, νέος νόμος του 1968 μετέτρεπε σε ομοσπονδιακό κακούργημα τη διάσχιση των πολιτειακών συνόρων για να υποκινήσεις ταραχές.
Και με αυτό ακριβώς κατηγορούνταν οι Οχτώ του Σικάγο, που σύντομα θα γίνονταν οι Εφτά του Σικάγο.
Ο Dellinger ήταν ξεκάθαρος στόχος των αρχών, ως ηγέτης της MOBE, όπως ήταν άλλωστε και οι Davis και Hayden, τα κεφάλια της SDS. Όσο για τους Hoffman και Rubin, η δική τους οργάνωση (YIP) αντιπροσώπευε ένα σεβαστό ποσοστό των διαδηλωτών του 1968. Κάπου θα έφταιξαν λοιπόν, δεν μπορεί.
Οι Weiner και Froines σύρθηκαν στο δικαστήριο επειδή συμμετείχαν απλώς στις πορείες. Για τον Μπόμπι Σιλ, που πήρε μέρος στις κινητοποιήσεις ως αντικαταστάτης της τελευταίας στιγμής για άλλο μέλος των Πανθήρων, η δίκη έμοιαζε με γραμμάτιο που ήταν ώρα να ξεπληρωθεί…
Η δίκη των Οχτώ που έγιναν Εφτά
Η ακροαματική διαδικασία ξεκίνησε στις 24 Σεπτεμβρίου 1969 και παρά τις εκκλήσεις του δικαστή Julius Hoffman για ψυχραιμία και σεβασμό των κανόνων, οι κατηγορούμενοι χλεύαζαν ανοιχτά τη διαδικασία. Ενδεικτικό εδώ είναι ότι κάποια στιγμή οι Jerry Rubin και Abbie Hoffman εμφανίστηκαν στην αίθουσα φορώντας την τήβεννο των δικαστικών.
Ο Hoffman τους διέταξε να τη βγάλουν και εκείνοι το έκαναν πρόθυμα, καθώς από κάτω φορούσαν αστυνομικές στολές! Θεωρούσαν πως έπαιρναν μέρος σε δίκη-παρωδία και ως παρωδία την αντιμετώπισαν από την αρχή.
Και αυτό το «παρωδία» δεν ήταν καθόλου τυχαίο, καθώς ακόμα και ο γενικός εισαγγελέας της κυβέρνησης Λίντον Τζόνσον, Ramsey Clark, αρνήθηκε να ασκήσει ομοσπονδιακές διώξεις.
Ο Abbie Hoffman αποκαλούσε τον δικαστή «Julie» και ορκιζόταν με το μεσαίο του δάχτυλο υψωμένο. «Δεν μιλάμε για δικαιοσύνη», έλεγε, παρά για «τις απόψεις του δικαστή περί δικαιοσύνης». Οι Οχτώ άλλοτε τραγουδούσαν εν χορώ και άλλοτε απήγγειλαν ποίηση, κάνοντας ό,τι μπορούσαν για να διακόψουν το δικαστήριο.
Μόνο που η δίκη δεν ήταν χωρατό για όλους. Για τον Σιλ υπήρχαν σαφώς κίνητρα πίσω από τη δίωξή του. Ως ο άνθρωπος που είχε προσυπογράψει την ίδρυση των Μαύρων Πανθήρων, ήταν εδώ και καιρό στο στόχαστρο του FBI. Ο δικός του λόγος στο δικαστήριο ήταν και σοβαρός και μεστός.
Και ο δικαστής Hoffman αποφάσισε να τον κάνει να σιωπήσει: παρήγγειλε στις 29 Οκτωβρίου 1968 να τον δέσουν, να τον φιμώσουν και να τον ακινητοποιήσουν στην καρέκλα του.
«Αυτό δεν είναι πια δικαστήριο ευνομούμενης πολιτείας», σημείωσε χαρακτηριστικά ο δικηγόρος του William Kunstler, «αυτός είναι θάλαμος μεσαιωνικών βασανιστηρίων». Ο Σιλ ήταν ο μόνος μαύρος μεταξύ των 8 κατηγορουμένων και μετά τη δήλωση του δικηγόρου του, ο δικαστής ζήτησε να δικαστεί χωριστά.
Του είχε ρίξει ήδη 48 μήνες στη φυλακή για 16 πράξεις ασέβειας στο δικαστήριο!
Τι απέγιναν οι Εφτά του Σικάγο
«Είστε ο περίγελος του κόσμου», είπε ο Rubin απευθυνόμενος στον δικαστή, «κάθε νέος στον κόσμο σάς μισεί γιατί ξέρει τι εκπροσωπείτε. Είστε συνώνυμο με τον Αδόλφο Χίτλερ. Αδόλφος Χίτλερ σημαίνει Τζούλιους Χίτλερ».
Ο δικηγόρος υπεράσπισης του Σιλ, William Kunstler, ανέλαβε την υπεράσπιση των Εφτά και μιλούσε διαρκώς για την κακομεταχείριση των κατηγορουμένων μέσα στην αίθουσα, αποκαλώντας τη δίκη «νομικό λιντσάρισμα».
Πριν καταλήξουν οι ένορκοι σε ετυμηγορία στις 18 Φεβρουαρίου 1970, ο δικαστής είχε ρίξει ποινές φυλάκισης για ασέβεια και στους εφτά (ακόμα και 29 μήνες για περιφρόνηση δικαστηρίου).
Αλλά και στους δικηγόρους υπεράσπισης Kunstler και Leonard Weinglass. Ο Kunstler, μετά από εκείνον τον περιβόητο «θάλαμο μεσαιωνικών βασανιστηρίων» έφυγε από τη δίκη με ποινή φυλάκισης 4 ετών.
Οι ένορκοι δεν είχαν όμως την ίδια γνώμη. Αθώωσαν τους Froines και Weiner, οι υπόλοιποι 5 δεν στάθηκαν ωστόσο εξίσου τυχεροί.
Γλίτωσαν μεν τις βαρύτερες κατηγορίες για συνωμοσία, τους βρήκαν ενόχους ωστόσο για υποκίνηση βίας. Έφαγαν από 5 χρόνια στη φυλακή και πρόστιμο 5.000 δολαρίων.
Κανείς τους δεν μπήκε ωστόσο μέσα, καθώς το εφετείο του Νοεμβρίου του 1972 αναγνώρισε τον τιμωρητικό χαρακτήρα της δίκης και την κακοδικία του δικαστή Hoffman και τους απάλλαξε όλους από τις κατηγορίες. Αποσύροντας και τις ποινές για ασέβεια.
Στο εφετείο αποδείχτηκε εξάλλου πως κατά τη διάρκεια του πρωτόδικου δικαστηρίου το FBI παρακολουθούσε ακόμα και τα τηλέφωνα των γραφείων των συνηγόρων υπεράσπισης. Τους οποίους απάλλαξε επίσης το εφετείο από τις ποινές του δικαστή.
Για τον Αφροαμερικανό και ιδρυτή του Κόμματος των Μαύρων Πανθήρων, Μπόμπι Σιλ, όμως η τετραετής φυλάκιση για ασέβεια στο δικαστήριο παρέμεινε. Ήταν ο μόνος που θα έμπαινε στη φυλακή και ήταν σαφές πως την πλήρωνε για άλλους λόγους.
Οι Εφτά του Σικάγο έγιναν σύμβολα αντίστασης και συνέχισαν κανονικά τις ζωές τους. Εκτός από τον Hoffman, ο οποίος αυτοκτόνησε στη δεκαετία του 1980, πρόλαβε ωστόσο να γράψει αρκετά βιβλία και να εμπνεύσει ακόμα περισσότερους νέους να μάχονται για πολιτικά δικαιώματα και κοινωνικές ελευθερίες.
Ο Hayden έγινε αργότερα πολιτικός, φτάνοντας ως και τη θέση του γερουσιαστή της Καλιφόρνια. Ήταν παντρεμένος με την Τζέιν Φόντα. Ο Σιλ ζει ακόμα και θα τα θυμάται όλα αυτά καλύτερα από τον καθένα.
Η ιστορία των Εφτά του Σικάγο μοιάζει ακόμα και σήμερα περισσότερο προϊόν φαντασίας παρά ιστορική πραγματικότητα. Γι’ αυτό και έχει ίσως τη δύναμη να προκαλεί ακόμα σκέψεις και προβληματισμούς, παρά τον μισό αιώνα που έχει περάσει…