Oρόσημο για την Ευρώπη το «Σχέδιο Μάρσαλ» των 750 δισ. ευρώ

Αυτό το τεράστιο ποσό για την ανάκαμψη, εφόσον εγκριθεί ως έχει από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις σκληρές διαπραγματεύσεις που θα ακολουθήσουν, θα διοχετευθεί σε προγράμματα του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου (MFF) της περιόδου 2021 – 2027 με έμφαση σε τομείς όπως η πράσινη οικονομία και η ψηφιακή οικονομία.

Η Επιτροπή, σε μία προσπάθεια να συμβιβάσει τη γαλλογερμανική πρόταση (που απολαμβάνει ευρεία στήριξη) για 500 δισεκατομμύρια ευρώ σε επιχορηγήσεις (grants) με το non paper των επονομαζόμενων «Φειδωλών 4» (Frugal 4), δηλαδή της Ολλανδίας, της Αυστρίας, της Φινλανδίας και της Σουηδίας, που ζητούν τα κονδύλια αυτά να έχουν τη μορφή δανείων (loans), πρότεινε να προστεθούν 250 δισεκατομμύρια ευρώ ως δάνεια στο συνολικό ποσό των κονδυλίων για την ανάκαμψη.

«Η Ευρώπη μπορεί να βγει από την κρίση πιο ισχυρή»

«Η Ευρώπη μπορεί να βγει από την κρίση πιο ισχυρή από ό,τι μπήκε σε αυτήν. Η κρίση του κορονοϊού καθιστά αναγκαία την στενότερη συνεργασία στην Ευρώπη», δήλωσε χθες το βράδυ η γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ.

«Η κρίση του κορονοϊού ανέτρεψε τα πάντα. Η κρίση δείχνει ότι οι θεμελιώδεις αλλαγές καθιστούν αναγκαίες βραχυπρόθεσμες αποφάσεις οι οποίες έχουν μακροπρόθεσμα αποτελέσματα. Επομένως, η ευθύνη δεν επιτρέπεται να σταματά στα εθνικά σύνορα», τόνισε η καγκελάριος.

Ικανοποίηση στην Αθήνα

«Καλωσορίζουμε την τολμηρή πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για ένα πακέτο 750 δισ. ευρώ, κυρίως με τη μορφή επιχορηγήσεων μέσω κοινής έκδοσης χρέους. Ο πήχης έχει τοποθετηθεί ψηλά. Τώρα εξαρτάται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων», σχολίασε μέσω twitter χθες ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.

Η πρόταση της Κομισιόν για το «Ταμείο Ανάκαμψης» συνολικού ύψους 750 δισ. ευρώ, θέτει τις κατάλληλες βάσεις για την οικονομική ανάκαμψη, τη στήριξη της αγοράς εργασίας και την κοινωνική συνοχή σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.

Αυτό αναφέρουν σε δήλωσή τους, ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας και ο πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Μιχάλης Αργυρού, προσθέτοντας ότι η εν λόγω πρόταση ανταποκρίνεται σε μεγάλο βαθμό στις θέσεις της ελληνικής κυβέρνησης, καθώς για τη χώρα οι προτεινόμενες επιχορηγήσεις εκτιμώνται στην περιοχή των 22,5 δισ. ευρώ και τα δάνεια στην περιοχή των 9,5 δισ. ευρώ (συνολικά 32 δισ. ευρώ).

Στην κοινή δήλωση γίνεται αναφορά στις έως τώρα κινήσεις της κυβέρνησης για τη δημιουργία του «Ταμείου Ανάκαμψης», καθώς και στις δράσεις που μπορούν να χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο. Και η δήλωση καταλήγει ότι «προσβλέπουμε σε μια γρήγορη και αποτελεσματική συμφωνία στη βάση των προτάσεων της Επιτροπής και στην όσο το δυνατόν συντομότερη υλοποίηση του σχεδίου ανάκαμψης της ευρωπαϊκής οικονομίας, ώστε η υγειονομική κρίση να ξεπεραστεί το ταχύτερο και με τις λιγότερες δυνατές οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις».

Όπως είπαν, οι προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ανταποκρίνονται σε μεγάλο βαθμό στις θέσεις της ελληνικής κυβέρνησης. Ειδικότερα, το προτεινόμενο πλαίσιο οικονομικής ανάκαμψης “Next Generation EU” χαρακτηρίζεται από:

– Μια πολύ σημαντική δημοσιονομική παρέμβαση, συνολικού ύψους 750 δισ. ευρώ, για το σύνολο της ευρωπαϊκής οικονομίας. Το ποσό που αναλογεί στην Ελλάδα εκτιμάται ότι θα ανέλθει, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, περίπου στα 32 δισ. ευρώ.

– Μια σωστή, υπό τις παρούσες οικονομικές περιστάσεις, κατανομή μεταξύ επιχορηγήσεων (500 δισ. ευρώ) και δανείων (250 δισ. ευρώ). Για την Ελλάδα, οι προτεινόμενες επιχορηγήσεις εκτιμώνται στην περιοχή των 22,5 δισ. ευρώ και τα δάνεια στην περιοχή των 9,5 δισ. ευρώ.

-Την κατάλληλη, υπό τις σημερινές οικονομικές περιστάσεις, μέθοδο χρηματοδότησης, δηλαδή μακροχρόνιο δανεισμό σε επίπεδο Ένωσης.

-Τον κατάλληλο, υπό τις παρούσες περιστάσεις, εμπροσθοβαρή χαρακτήρα.

Στο 3% του ΑΕΠ οι επιχορηγήσεις

Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προβλέπει για την προσεχή τετραετία (2021- 2024) επιχορηγήσεις που εκτιμώνται στην περιοχή του 3% του ΑΕΠ ετησίως.

Παράλληλα, προβλέπει σημαντικές επιχορηγήσεις για τις χώρες των οποίων οι οικονομίες είναι πιο ευάλωτες στη συμμετρική κρίση του κορoνοϊού.

Το πρόγραμμα “Next Generation EU” θα ενταχθεί στο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2021- 2027 και περιλαμβάνει τρεις πυλώνες.

Ο πρώτος, και κυριότερος σε μέγεθος, πυλώνας, θα χρηματοδοτήσει τα εθνικά σχέδια ανάκαμψης, τα οποία τα κράτη- μέλη θα καταρτίσουν με βάση τις επενδυτικές και μεταρρυθμιστικές τους προτεραιότητες, που αποτυπώνονται στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο και με αναφορά στους άξονες της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής Βιώσιμης Ανάπτυξης.

Ο δεύτερος πυλώνας αναφέρεται στη στήριξη υγιών επιχειρήσεων μέσα από κεφαλαιακή ενίσχυση, κινητοποίηση ιδιωτικών επενδύσεων και ενίσχυση της στρατηγικής αυτονομίας της ευρωπαϊκής οικονομίας.

Ο τρίτος πυλώνας εστιάζει σε δράσεις πρόληψης και προετοιμασίας της Ε.Ε. έναντι μελλοντικών υγειονομικών κρίσεων.

Συμπερασματικά, όπως δήλωσαν οι κ. Σταϊκούρας και Αργυρός, η πρόταση της Επιτροπής χαρακτηρίζεται από επαρκή βαθμό φιλοδοξίας, ευελιξία, αλληλεγγύη και αναγνώριση της ισχυρής οικονομικής αλληλεξάρτησης μεταξύ των κρατών-μελών της Ε.Ε. Ταυτόχρονα, χαρακτηρίζεται από τον απαραίτητο οικονομικό ρεαλισμό, και θέτει τις βάσεις για τη διαμόρφωση ενός κατάλληλου μείγματος νομισματικής, δημοσιονομικής και διαρθρωτικής πολιτικής, σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο. Επιπλέον, η εξυπηρέτηση και αποπληρωμή του κοινού δανεισμού, εκτείνεται σε σημαντικό βάθος χρόνου, αρχής γενομένης από το 2028, έως και το 2058.

Η μεγάλη ανατροπή

Σημειώνεται ότι οι προσοκίες της Αθήνας και οι αρχικές εκτιμήσεις τοποθετούσαν το μερίδιο των χρηματοδοτήσεων για τη χώρα μας στα 10 δισ. ευρώ.

Οπως γράφουν σήμερα «Τα Νέα», αυτό που άλλαξε άρδην τα δεδομένα προς όφελος της χώρας μας ήταν όχι μόνο η αύξηση του συνολικού ποσού της πρότασης της Κομισιόν στα 750 δισ. ευρώ (από τα 500 δισ. ευρώ που προβλεπόταν αρχικά) αλλά και το γεγονός ότι κριτήριο για την κατανομή των κονδυλίων αποτέλεσε το μέγεθος της ύφεσης σε κάθε χώρα.

Ενισχύεται η αλληλεγγύη και η συνοχή στην ΕΕ

«Η ενίσχυση που αναμένεται να λάβει η χώρα μας από τους πόρους του Ταμείου είναι πολύ σημαντική. Αναμένεται να παρασχεθούν στη χώρα μας 22,6 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 9,4 δισ. ευρώ σε δάνεια. Αν οι αποπληρωμές γίνουν με βάση το ΑΕΠ της χώρας, η συμβολή της Ελλάδας με τα τωρινά δεδομένα δεν θα ξεπεράσει τα 10 δισ. Το συνολικό ποσό των 32 δισ. αντιστοιχεί περίπου στο 17% του ΑΕΠ του 2019, ενώ οι επιχορηγήσεις στο 12%», αναφέρει σε άρθρο του στο «Βήμα», ο Πάνος Τσακλόγλου, καθηγητής στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του  Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.

«Αναμφίβολα, αν αυτά τα ποσά διατεθούν κυρίως σε παραγωγικές επενδύσεις και σε συνδυασμό με τους λοιπούς πόρους που είναι διαθέσιμοι στη χώρας μας στα επόμενα χρόνια, μπορούν να δώσουν μεγάλη ώθηση στην Ελληνική οικονομία που αναμένεται να δεχθεί ισχυρό πλήγμα από την κρίση του COVID-19».

Παρότι πολλές φορές «ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες», οι οποίες ακόμα δεν έχουν διευκρινισθεί, αναμφίβολα το προτεινόμενο Ταμείο ενισχύει την αλληλεγγύη και τη συνοχή στο χώρο της ΕΕ και μπορεί να θεωρηθεί ένα ακόμα βήμα προς την εμβάθυνση της οικονομικής και, ενδεχομένως, της πολιτικής ολοκλήρωσής της. Θεωρητικά, οι δράσεις του Ταμείου θα ολοκληρωθούν μέσα στην επόμενη επταετία, όμως πολλές φορές στο παρελθόν έχουμε δει μηχανισμούς που δημιουργήθηκαν ως έκτακτοι να παραμένουν σε λειτουργία μετά την προβλεπόμενη λήξη τους και να ενισχύονται.