Οταν ο Μπρετόν έπεισε τον Μιρό να ζωγραφίσει τη «Γέννηση του κόσμου» [εικόνες]

Στην τρέχουσα έκθεση του διάσημου Καταλανού ζωγράφου Ζουάν Μιρό στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης (Museum of Modern Art -MoMA) της Νέας Υόρκης, ένα παιδί ρωτάει τη μητέρα του μπροστά στον πίνακα του υπερρεαλιστή καλλιτέχνη «Η γέννηση του κόσμου». «Πού είναι το παιδάκι;», «Το παιδάκι είναι ο Μιρό», του απαντά εκείνη.

H έκθεση με τίτλο «Ζουάν Μιρό: η γέννηση του κόσμου» (Joan Miró: Birth of The World), είναι η τέταρτη που διοργανώνει το μουσείο κι είναι αφιερωμένη στον καλλιτέχνη που γεννήθηκε το 1893 στη Βαρκελώνη και πέθανε στην Πάλμα της Μαγιόρκα το 1983.

Η πρώτη του έκθεση στο ΜΟΜΑ χρονολογείται από το 1941 και ακολούθησαν εκείνες του 1959 και 1993.

«Η γέννηση του κόσμου» –Πώς ο Μιρό αποφάσισε να κάνει έναν τόσο μεγάλο πίνακα

Η τωρινή έκθεση έλκει τον τίτλο της από τον ομώνυμο πίνακα του 1925 με τις μνημειακές διαστάσεις, που αποτελεί το επίκεντρο γύρω από το οποίο ‘χτίζεται’ η εννοιολογική ακολουθία των υπόλοιπων έργων της έκθεσης, που ξεπερνούν τα 60 και είναι φιλοτεχνημένα στο διάστημα μεταξύ 1920 και 1950.

Εκείνος που έπεισε τον Μιρό να ζωγραφίσει έναν τόσο μεγάλο πίνακα ήταν ο «πατριάρχης» του σουρεαλισμού Αντρέ Μπρετόν, ο οποίος μάλιστα στη συνέχεια τον αγόρασε. Ο Μπρετόν ακολουθούσε στενά τη δημιουργική σταδιοδρομία του Μιρό, από τότε που έμεινε έκθαμβος από τον πίνακά του «Καταλανικό τοπίο» (192324) και τον προέτρεψε να φιλοτεχνήσει έναν πίνακα μεγάλων διαστάσεων στο ίδιο δημιουργικό μοτίβο.

Ο Μιρό από την πλευρά του θαύμαζε την ποίηση εξ απαλών ονύχων και δήλωνε πάντοτε πως έχει μάθει πολλά από τους ποιητές.
Έμαθε να ζωγραφίζει διαβάζοντας και πάσχιζε να μεταφέρει την ποίηση πάνω στον καμβά–ιδίως την ελλειπτική σύνταξη των πρωτοποριών, που επανεμφανιζόταν στους ζωγραφικούς κώδικες που αποτύπωνε στους πίνακές του. Ο ίδιος ο Μιρό εκμυστηρευόταν ότι πάσχιζε να «εφαρμόσει τα χρώματα όπως χρησιμοποιούμε τις λέξεις που φτιάχνουν τα ποιήματα, ωσάν νότες που συνθέτουν τη μουσική».

Το «Καταλανικό τοπίο», που εκτίθεται στην τρέχουσα έκθεση, προοικονομεί το κατοπινό ύφος της κατοπινής νέας αισθητικής που εισήγαγε ο Μιρό στον κόσμο της τέχνης. Παρά τον ενδεικτικό του τίτλο, το τοπίο που αναπαρίσταται στον πίνακα δεν είναι ένα πραγματικό θέμα, τίποτε δεν παραπέμπει σε μία εξεικόνιση της φύσης, είναι κατά το μάλλον, ή ήττον ένα τοπίο ειδωμένο με την εσωτερική ματιά του ζωγράφου. Ο Μιρό μοιάζει να έχει απελευθερωθεί από την ορατή εικόνα. Ωστόσο, αγκαλά και ανεικονική, η παράσταση στον πίνακα «μιλά πολύ περισσότερο για το Μοντρότζ από οποιοδήποτε άλλο τοπιογραφικό έργο».

Οπως αναφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ η έκθεση οργανώνεται πάνω σε μία χρονολογική σειρά και περιλαμβάνει έργα που φιλοτεχνήθηκαν πριν τη «Γέννηση του κόσμου» και κατοπινά της, ώστε να γίνει ορατή η εξέλιξη του ύφους του Μιρό από την εποχή που ζούσε στη Βαρκελώνη ίσαμε την τοιχογραφία που εκτέλεσε για το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ το 1951–ένα έργο της ωριμότητάς του, με κατασταλαγμένο και αναγνωρίσιμο ύφος.

Η έκθεση αναδεικνύει την δημιουργική διαδικασία των έργων του, τη σχέση τους με την ποίηση, εστιάζοντας σε έργα διαφορετικών διαστάσεων που «ξεπερνούν την διάσταση της ζωγραφικής», υπογραμμίζοντας τη λαχτάρα του ζωγράφου για την εκφραστική ελευθερία, την προσήλωσή του στα ανθρώπινα δικαιώματα και στην ονειρική του διάθεση.

Η αυτοπροσωπογραφία που κλείνει την έκθεση είναι ολότελα ενδεικτική του χαρακτήρα και της διάθεσης του Μιρό: δείχνει έναν κύριο με παιδικά μάτια, που ονειρεύεται αστέρια, πλανήτες και άλλες φανταστικές μορφές, στοιχεία που ξεπερνούν την ορατή εμπειρία για να αναπαραστήσουν τον κόσμο του ανθρώπου.

Πηγή: El Pais