Παιδί: Είναι υγιεινό να νηστεύει;
Διατροφικά η περίοδος της Μεγάλης Σαρακοστής χαρακτηρίζεται από τη μεγαλύτερη νηστεία του έτους. Η νηστεία αποτελεί μια ιδανική επιλογή για να προσφέρει κανείς στον οργανισμό του μια φυσική διατροφική αποτοξίνωση, κυρίως από το κρέας και τα ζωικά προϊόντα. Παρ’ όλ’ αυτά, όταν μιλάμε για ιδιαίτερες ομάδες πληθυσμού όπως τα παιδιά, τα πράγματα αλλάζουν. Πόσο σωστό είναι λοιπόν από διατροφικής άποψης να νηστεύουν τα παιδιά;
Είναι μια ερώτηση που δεν μπορεί να απαντηθεί σε απόλυτο βαθμό. Θα λέγαμε ότι πάντα το αν είναι διατροφικά σωστό το να νηστέψει κανείς εξαρτάται από το επίπεδο υγείας του, τις τυχόν ιδιαίτερες διατροφικές του απαιτήσεις, ενδεχόμενες ελλείψεις σε κάποια συστατικά κ.ά.
Οσον αφορά ένα παιδί, που λόγω της ανάπτυξής του έχει μεγάλες ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά, εδώ θα λέγαμε ότι η απόλυτη νηστεία καθ’ όλη τη διάρκεια της Σαρακοστής είναι καλό να αποφεύγεται. Τώρα, αν ρωτήσει κάποιος ποιος θεωρείται ο μέγιστος χρόνος που μπορεί ένα παιδί να νηστεύει, και εδώ δεν υπάρχει βιβλιογραφικά μέγιστος ή ελάχιστος χρόνος. Σίγουρα το να μη φάει ένα παιδί κρέας ή να μην πιει γάλα για μία εβδομάδα δεν θα του δημιουργήσει κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα.
Ωστόσο η απόλυτη νηστεία για μεγαλύτερο διάστημα ενδεχομένως να ενέχει κάποιους κινδύνους, ιδιαιτέρως για παιδιά με έντονη σωματική δραστηριότητα, για κορίτσια που έχει ξεκινήσει η έμμηνος ρύση τους ή φυσικά για παιδιά με κάποια ανεπάρκεια, όπως για παράδειγμα η έλλειψη σιδήρου. Τι πρέπει λοιπόν να τρώει ένα παιδί κατά τη διάρκεια της νηστείας του, ώστε να μη χάσει πολύτιμα συστατικά για την υγεία του;
Για να μην του λείψει τίποτα
Αν θέλαμε να δούμε τα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν όταν ένα παιδί μπει διατροφικά στη διαδικασία παρατεταμένης νηστείας, αυτά μπορεί να σχετίζονται με μειωμένη πρόσληψη σε βασικά συστατικά, όπως:
* Η πρωτεΐνη, απαραίτητη εκτός των άλλων για τη μυϊκή του ανάπτυξη και το ανοσοποιητικό του.
* Το ασβέστιο, το οποίο αποτελεί θεμέλιο λίθο για τη σκελετική ανάπτυξη και υγεία ενός παιδιού.
* Ο σίδηρος, ο οποίος είναι απαραίτητος για τη μεταφορά και παραγωγή ενέργειας στο σώμα και για ένα παιδί με έντονη δραστηριότητα, σωματική και πνευματική, είναι άκρως απαραίτητος.
* Η βιταμίνη Β12, η οποία σχετίζεται άμεσα με την καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος και όχι μόνο.
Για την αποφυγή λοιπόν ανεπιθύμητων καταστάσεων που σχετίζονται με ελλείψεις στα παραπάνω συστατικά, είναι σημαντικό, αν ένα παιδί μπει σε διαδικασία νηστείας, να ενταχθούν στο ημερήσιο διαιτολόγιό του εναλλακτικές πηγές των συστατικών που αναφέρθηκαν, όπως:
Πηγές πρωτεΐνης
Θαλασσινά, όσπρια σε συνδυασμό με ρύζι, μανιτάρια, ξηροί καρποί, κινόα.
Πηγές ασβεστίου
Σουσάμι, ταχίνι, αποξηραμένα φρούτα, όσπρια, εναλλακτικά γάλατα όπως το γάλα αμυγδάλου, ξηροί καρποί όπως τα αμύγδαλα και λαχανικά όπως το μπρόκολο και το σπανάκι.
Πηγές σιδήρου
Οι καλύτερες νηστίσιμες πηγές είναι τα θαλασσινά και τα όσπρια. Θα βρούμε επίσης σίδηρο σε πράσινα φυλλώδη λαχανικά όπως το σπανάκι, σε ξηρούς καρπούς, σε αποξηραμένα φρούτα όπως τα βερίκοκα και σε εμπλουτισμένα δημητριακά, όπως τα περισσότερα παιδικά δημητριακά πρωινού. Τα τρόφιμα αυτά καλό είναι να καταναλώνονται σε συνδυασμό με κάποια πηγή βιταμίνης C, όπως το πορτοκάλι, το λεμόνι, το ακτινίδιο για καλύτερη απορρόφηση.
Πηγές βιταμίνης Β12
Ισως η καλύτερη πηγή είναι τα θαλασσινά, καθώς επίσης και τα δημητριακά πρωινού (επειδή συνήθως έχουν εμπλουτιστεί με Β12).
Οσον αφορά τα γαλακτοκομικά, που είναι κυρίαρχα στη διατροφή των παιδιών, κύριο συστατικό που θέλουμε από το γάλα για ένα παιδί είναι το ασβέστιο. Ετσι, αν στη νηστεία θέλουμε να καλύψουμε τις ανάγκες του σε ασβέστιο, μπορούμε να επιλέξουμε ένα φυτικό γάλα εμπλουτισμένο σε ασβέστιο. Επίσης το σουσάμι και τα προϊόντα του περιέχουν πολύ ασβέστιο.
Γι’ αυτό λίγο ταχίνι το πρωί στο ψωμί, ένα παστέλι ή ένα κουλούρι Θεσσαλονίκης με σουσάμι ως σνακ και μια κουταλιά της σούπας σουσάμι στη σαλάτα μπορεί να βοηθήσουν σημαντικά. Ακόμη λίγα αμύγδαλα μπορούν επίσης να παράσχουν σημαντικά ποσά ασβεστίου. Από εκεί και πέρα άλλα έξυπνα σνακ που μπορεί να τρώει κατά τη διάρκεια της ημέρας και να είναι πλήρη σε θρεπτικά συστατικά όπως το ασβέστιο ή ο σίδηρος θα μπορούσαν να είναι τα αποξηραμένα βερίκοκα ή σύκα ή σταφίδες με αμύγδαλα ή φουντούκια ή λίγα καρύδια, κουλούρι Θεσσαλονίκης με σουσάμι, ένα σάντουιτς με ταχίνι, μια μπάρα δημητριακών με βρόμη, αποξηραμένα φρούτα, ξηρούς καρπούς, ένα σακουλάκι δημητριακά με λίγες σταφίδες.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον κ. Χάρη Γεωργακάκη, κλινικό διαιτολόγο – διατροφολόγο, MSc στην κλινική διατροφή, αντιπρόεδρο του Ελληνικού Ιδρύματος Καρδιαγγειακής Υγείας και Διατροφής.