Παναγία Βαρετάδας Αιτωλοακαρνανίας – Δείτε το βίντεο

Νοτιοδυτικά του χωριού Βαρετάδα προβάλλει στην πλαγιά πυκνού δάσους το μοναστήρι της Παναγίας, που είναι αφιερωμένο στην Κοίμησή της.Το καθολικό ανήκει στον τύπο του μονόκλιτου σταυρεπίστεγου ναού με οκτάπλευρο τρούλλο.
Η πλακοσκέπαστη στέγη εξωτερικά είναι δίρριχτη και η εγκάρσια κεραία καταλήγει σε αετώματα.Στο βόρειο αέτωμα είναι σκαλισμένη σε εντοιχισμένη πέτρα η χρονολογία κατασκευής του ναού +1783.Από την εγκάρσια κεραία και προς τα δυτικά, στη βόρεια πλευρά του καθολικού, δημιουργείται στοά.Η στέγη της συνεχίζει την κλίση της βόρειας στέγης του ναού.Στην ημικυκλική αψίδα ανοίγονται πέντε αβαθή διακοσμητικά τόξα.Εσωτερικά το ιερό χωρίζεται από τον κύριο ναό με ξυλόγλυπτο τέμπλο, και δυτικά διαμορφώνεται ο εξωνάρθηκας.Ο ναός είναι κατάγραφος με απλοϊκές τοιχογραφίες.Οι τοιχογραφίες του ναού είναι του 1800, όπως αναφέρει υπέρθυρη επιγραφή στη δυτική πλευρά.
500 μέτρα νότια του μοναστηριού μέσα στο δάσος σώζεται η βρύση του.Είναι ανακαινισμένη το 1974 και δεν μπορούμε να μαντέψουμε το αρχικό της σχήμα.
Πηγή: Βυζαντινή Αρχαιολογία-Αθ. Παλιούρας.