Περιμένοντας τα αεροπλάνα με τους τουρίστες

Σήμερα, 15 Ιουνίου, με τη σταδιακή επιστροφή ξένων πτήσεων προς τα αεροδρόμια της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, ξεκινάει το κρίσιμο τεστ αντοχής για τον τουριστικό κλάδο. Για τα περισσότερα, δηλαδή, από 10 χιλιάδες ξενοδοχεία σε όλη την Ελλάδα, όπως και για τα χιλιάδες καταστήματα εστίασης και άλλου είδους επιχειρήσεις των οποίων η επιβίωση εξαρτάται από το εισόδημα που θα δαπανήσουν στη χώρα μας οι ξένοι επισκέπτες. Σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), οι αφίξεις των μη κατοίκων (μη συμπεριλαμβανομένων αυτών της κρουαζιέρας) το 2019 ξεπέρασαν τα 31 εκατομμύρια, με το 56% των ξένων ταξιδιωτών να επισκέπτεται τη χώρα μας το διάστημα από τον Ιούλιο έως και τον Σεπτέμβριο.   

Ωστόσο, όπως αναφέρουν στην «Κ» επτά επιχειρηματίες του τουρισμού που δραστηριοποιούνται σε όλη την Ελλάδα, το φετινό καλοκαίρι, όπου η σκιά της πανδημίας παραμένει βαριά, ακόμη και το 30% των αφίξεων της περασμένης χρονιάς, περίπου εννέα εκατομμύρια άτομα, να κατάφερνε να προσελκύσει η χώρα μας, θα ήταν επιτυχία. Κι αυτό, επειδή φέτος κοινός παρονομαστής των παικτών του τουρισμού είναι η αβεβαιότητα που δεν επιτρέπει την κατάρτιση επιχειρηματικού σχεδίου, αλλά μόνο πλάνου ταμειακών ροών (cash flow). Τα δύο όμως αυτά εργαλεία ελέγχου του ρίσκου, στις περισσότερες περιπτώσεις, είναι περιττά: οι εισπράξεις –η μέση κατά κεφαλήν τουριστική δαπάνη (μη συμπεριλαμβανομένης της κρουαζιέρας) ανήλθε σε 564 ευρώ το 2019– είναι εάν όχι ανύπαρκτες, ελάχιστες, ακόμη και σε δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς, όπως η Πλάκα, η Μύκονος και η Κρήτη. Αυτός είναι ο λόγος που τα περισσότερα ξενοδοχεία και καταστήματα εστίασης αναμένεται να επαναλειτουργήσουν σταδιακά από τον Ιούλιο και σε πρώτη φάση από Παρασκευή έως Κυριακή. Κι αυτό μέχρι  νεωτέρας, καθώς εάν οι τουρίστες δεν έρθουν, τότε θα είναι μονόδρομος το λουκέτο έως το καλοκαίρι του 2021. Γι’ αυτό οι παράγοντες του τουρισμού έχουν διαρκώς στραμμένη την προσοχή τους στις ανακοινώσεις των ξένων και των ελληνικών αεροπορικών εταιρειών σχετικά με το πτητικό πρόγραμμά τους προς και από την Ελλάδα. Από αύριο επανέρχονται οι πτήσεις προς το Διεθνές Αεροδρόμιο Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος» από αεροδρόμια χωρών με χαμηλό επιδημιολογικό φορτίο που βρίσκονται στη λίστα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Ασφάλειας Αεροπορίας (EASA). Την ίδια ημέρα επανεκκινούν  οι πτήσεις και προς το αεροδρόμιο «Μακεδονία» της Θεσσαλονίκης, ενώ από την 1η Ιουλίου ανοίγουν όλα τα αεροδρόμια της χώρας και ξεκινούν οι ναυλωμένες πτήσεις.

«Πρέπει να τρέξουμε μια διαδρομή που δεν ξέρουμε»

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Πλάκας, ενός από τους πιο περιζήτητους τουριστικούς προορισμούς παγκοσμίως, όπου ο τζίρος των επιχειρήσεων έχει καταγράψει ελεύθερη πτώση, σύμφωνα με έρευνα του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών. Την πραγματικότητα αυτή  επιβεβαιώνει ο Βασίλης Σταθοκωστόπουλος που είναι ιδιοκτήτης των καταστημάτων «Υδρία», «Καρυάτις» και «Εστία» στη συνοικία κάτω από τον Βράχο της Ακρόπολης.   

«Κρατάμε μικρό καλάθι ως προς την ανάκαμψη της δραστηριότητας ενόψει της απελευθέρωσης των διεθνών πτήσεων από και προς Αθήνα από τις 15 Ιουνίου. Τόσο τα ξενοδοχεία όσο και τα ενοικιαζόμενα δωμάτια του κέντρου της Αθήνας, ιδίως για τους μήνες Ιούνιο και Ιούλιο, έχουν απειροελάχιστο αριθμό κρατήσεων. Με τα δεδομένα αυτά, ο μεγαλύτερος αριθμός καταστημάτων εστίασης στην Πλάκα κι ευρύτερα στο κέντρο της Αθήνας αναμένεται να επαναλειτουργήσει από τον Ιούλιο», σημειώνει και διευκρινίζει ότι αυτή τη στιγμή, συνολικά, σε όλη την Πλάκα, τα καταστήματα εστίασης που παραμένουν ανοικτά δεν ξεπερνούν τα πέντε. «Εμείς σχεδιάζουμε να ανοίξουμε το ένα από τα τρία καταστήματα, την “Υδρία”, τέλη Ιουνίου με αρχές Ιουλίου και για αρχή για τρεις ημέρες την εβδομάδα, Παρασκευή έως και Κυριακή. Αυτή η πρακτική αποτελεί μονόδρομο, καθώς σχεδόν εννέα στους δέκα επισκέπτες της Πλάκας είναι ξένοι τουρίστες», τονίζει.

Αβεβαιότητα

Η Zeus International διαθέτει ένα σημαντικό χαρτοφυλάκιο ξενοδοχείων στην Αττική, στο κέντρο της Αθήνας, στο Λουτράκι, στη Θεσσαλονίκη και στην Κρήτη, περιλαμβάνοντας το Wyndham Grand  Athens στο Μεταξουργείο, το K29 στο Μεταξουργείο, το Dolce Athens Attica  Riviera στη Βραυρώνα, το Lazart hotel στη Θεσσαλονίκη και το Wyndham Grand Crete  Mirabello Bay στον Αγιο Νικόλαο Κρήτης. Οπως σημειώνει ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Zeus International Χάρης Σιγανός, συνολικά οι μονάδες σε όλους τους τουριστικούς προορισμούς θα επαναλειτουργήσουν από τον Ιούλιο. 

«Δεδομένου ότι βασική συνιστώσα του φετινού καλοκαιριού είναι οι κρατήσεις της τελευταίας στιγμής, των οποίων η εικόνα διαφέρει από μέρα σε μέρα, η αβεβαιότητα είναι αυξημένη. Θα λέγαμε ότι φέτος καλούμαστε να τρέξουμε μια διαδρομή της οποίας την κατάληξη αγνοούμε, λαμβάνοντας υπόψη πως τόσο το επιχειρηματικό όσο και το υγειονομικό ρίσκο είναι αυξημένα. Εχει έρθει η ώρα να φανεί εάν η επιτυχία της χώρας μας ως προς τη διαχείριση της πανδημίας θα έχει πραγματικό  αντίκρισμα και εάν μέτρα όπως η επιβολή καραντίνας σε τοπικό επίπεδο θα μπορούσαν να πλήξουν ανεπανόρθωτα το εγχώριο τουριστικό προϊόν», καταλήγει.

Η βασίλισσα του τουρισμού, η Μύκονος, όπου το 2019 ο συνολικός αριθμός αφίξεων διαμορφώθηκε σε 474.000, φέτος αναμένεται να παραμείνει δίχως… στέμμα, με τη συντριπτική πλειονότητα των τοπικών επιχειρήσεων παραμένει με τα ρολά κατεβασμένα. Ο Μάνος Γαβράς, συνιδιοκτήτης αριθμού εστιατορίων στο Νησί των Ανέμων, μεταξύ των οποίων τα «nice n easy», «Spala» και «SantAnna» –τα δύο πρώτα είναι σήμερα ανοικτά–, σημειώνει ότι πριν από 15 ημέρες υπήρχε περισσότερη αισιοδοξία σε σχέση με σήμερα. «Οι αρχικές προσδοκίες όμως υποχώρησαν ύστερα και από το τριήμερο του Αγίου Πνεύματος κατά το οποίο η Μύκονος ήταν σχεδόν άδεια, όταν πέρυσι είχε 30.000 επισκέπτες», εξηγεί. Και προσθέτει: «Δεδομένου ότι οι συνθήκες είναι ακαθόριστες, κυρίαρχη είναι η αβεβαιότητα και η αίσθηση ότι τίποτα δεν είναι βέβαιο έστω και όταν τα καταστήματα ανοίξουν ξανά τις πόρτες τους. Ο στόχος για τουριστική κίνηση της τάξεως του 30%, σε σχέση με πέρυσι, θα μπορούσε να ήταν ικανοποιητικός. Εκτιμούμε ότι από τα μέσα Ιουλίου με αποκορύφωμα τον Αύγουστο οι κρατήσεις θα αναθερμανθούν, αν και οι Αμερικανοί τουρίστες, που αποτελούν σημαντικό πελατολόγιο του νησιού, δεν αναμένεται να είναι σε θέση να επισκεφθούν το νησί πριν από το τέλος Αυγούστου. Οι κρατήσεις της τελευταίας στιγμής είναι το κυρίαρχο χαρακτηριστικό της φετινής σεζόν». Η μη διοργάνωση πάρτι, όπως σχολιάζει, κατ’ εφαρμογήν των απαραίτητων μέτρων για την αποτροπή διασποράς του  κορωνοϊού, «αλλάζει τον χαρακτήρα της Μυκόνου ως προορισμού διασκέδασης».  

Επιφυλακτικοί οι ταξιδιώτες

Η Ρόη Καλφοπούλου, ιδιοκτήτρια του ξενοδοχείου Rocabella στη Μύκονο, σημειώνει πως, παρά την απελευθέρωση των πτήσεων, καταγράφεται διστακτικότητα από την πλευρά των τουριστών, με τις  πληρότητες να ανέρχονται περίπου στο 40% αυτή τη στιγμή. «Εμείς θα επαναλειτουργήσουμε το ξενοδοχείο μας, έχοντας επαναλαμβανόμενους πελάτες που  έχουν πραγματοποιήσει κράτηση με ακυρωτική πολιτική επτά ημερών πριν από την αναχώρηση. Δεδομένου ότι ακόμη δεν έχει διασαφηνιστεί πλήρως ποιες χώρες θα είναι ανοικτές, αλλά κι επειδή υπάρχει η εικόνα ότι το αεροπορικό ταξίδι ενέχει μεγάλο βαθμό πολυπλοκότητας λόγω των απαραίτητων μέτρων υγειονομικής προστασίας, παραμένουμε συγκρατημένοι», τονίζει. Ως εκ τούτου, όπως λέει, και καθώς το τριήμερο του Αγίου Πνεύματος οι κρατήσεις ήταν εξαιρετικά χαμηλές, τα περισσότερα ξενοδοχεία στο νησί, όπως και τα περισσότερα καταστήματα εστίασης, θα ανοίξουν από την 1η  Ιουλίου, οπότε θα επανέλθουν και οι ναυλωμένες πτήσεις charter. «Και παρότι οι κρατήσεις καταγράφουν ανοδική τάση για τον Ιούλιο, τον Αύγουστο είναι σχεδόν ανύπαρκτες. Γι’ αυτό προσβλέπουμε στις κρατήσεις της τελευταίας στιγμής. Εάν δεν εμφανιστούν ούτε αυτές, αναγκαστικά θα πρέπει να κατεβάσουμε ρολά τη φετινή σεζόν. Για να  αποτρέψουμε, όσο είναι δυνατόν, αυτή την πιθανότητα, έχουμε προχωρήσει στην παροχή εκπτωτικής προσφοράς σε ποσοστό 40%», σημειώνει.  

Αισιοδοξία για τη Ρόδο

Ο διευθύνων σύμβουλος της Engel & Völkers Ελλάδος, Γιώργος Πετράς, που γνωρίζει σε βάθος την αγορά της Ρόδου καθώς διηύθυνε για περίπου δέκα χρόνια από το 2010 (ανέλαβε ως CEO τον Δεκέμβριο του 2019) το τοπικό κατάστημα του γερμανικού δικτύου προώθησης ακινήτων, εμφανίζεται περισσότερο αισιόδοξος. Κυρίως επειδή, όπως σημειώνει, το ενδιαφέρον από ξένους για την εξοχική κατοικία έχει ισχυροποιηθεί σε σχέση με την εποχή πριν από την εκδήλωση της πανδημίας. Ωστόσο, ξεκαθαρίζει πως ο κλάδος του τουρισμού παραμένει σε στάση αναμονής, καθώς πολλά ξενοδοχεία παραμένουν κλειστά. «Εκτιμάμε ότι από τις 20 Ιουλίου και μετά θα υπάρχει αύξηση  της τουριστικής κίνησης, καθώς αναμένουμε ότι θα έχουμε αρκετές κρατήσεις τελευταίας στιγμής. Αρκετά ξενοδοχεία θα ανοίξουν αρχές Αυγούστου, κάποια δεν θα ανοίξουν καθόλου, ενώ, εν γένει, ο κλάδος εστίασης και αναψυχής βρίσκεται σε στάση αναμονής. Αν καταφέρουμε να πλησιάσουμε το 50% των αφίξεων του 2019, θα είμαστε σε πολύ καλό επίπεδο», σχολιάζει.

Δύσκολος ο Ιούνιος, μικρό καλάθι για τον Ιούλιο, «ποντάρουν» στον Αύγουστο

Ούτε στην Κρήτη διαφοροποιεί την εικόνα το «άνοιγμα» των διεθνών πτήσεων από αύριο, με τους επιχειρηματίες του νησιού να βρίσκονται σε κατάσταση αναμονής, έχοντας διαρκώς στραμμένο το βλέμμα τους στα αεροδρόμια του νησιού. Οπως εξηγεί ο Γιάννης Χίνος, επιχειρηματίας στον χώρο της εστίασης και της παροχής υπηρεσιών σε Χανιά και Ρέθυμνο, ο τουρισμός πόρρω απέχει από την ανάκαμψη, ενώ οι επισκέπτες είναι ανύπαρκτοι. «Μια από τις βασικότερες εστίες προβληματισμού σχετίζεται με τις ακυρώσεις κρατήσεων, οι οποίες πραγματοποιούνται σωρηδόν. Αυτή τη στιγμή, μόνο για τον Αύγουστο υπάρχουν κρατήσεις, ενώ για τον Ιούλιο προσβλέπουμε σε τουρίστες που αποφάσισαν τελευταία στιγμή να κάνουν διακοπές στο νησί. Ως αποτέλεσμα, η δραστηριότητά μας στον τομέα παροχής υπηρεσιών επαγγελματικού καθαρισμού έχει υποχωρήσει σε ποσοστό 70% το πρώτο τρίμηνο του 2020, σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2019. Αυτό όταν τη φετινή χρονιά αναμενόταν να καταγραφεί νέο ιστορικό ρεκόρ στον τουρισμό», σημειώνει.

 
Ο Γιάννης Χίνος, επιχειρηματίας στον χώρο της εστίασης και της παροχής υπηρεσιών στην Κρήτη.

Ο προγραμματισμός, όπως τονίζει, τροποποιείται σχεδόν ανά ημέρα, καθώς τα δεδομένα αλλάζουν συνεχώς. «Αρκεί να ληφθεί υπόψη ότι πέρυσι, καθημερινά, είχαμε τουλάχιστον δέκα πτήσεις μόνον από την Αθήνα προς Χανιά, από τις οποίες οι περισσότερες εκτελούνταν από την Aegean, ενώ μόλις την περασμένη εβδομάδα οι καθημερινές πτήσεις αυξήθηκαν από μία σε δύο.

Ως αποτέλεσμα, η απελευθέρωση των πτήσεων βρίσκει τους τομείς της εστίασης και της φιλοξενίας εάν όχι εκτός πρίζας, σε κατάσταση αναμονής. Δίχως αμφισβήτηση, η ζωή θα επιστρέψει άμεσα εάν κι εφόσον η τουριστική κίνηση επανέλθει, αλλά αυτό θα φανεί από αύριο Δευτέρα», αναφέρει. 

Η Κέρκυρα είναι ένα από νησιά που έχει πληγεί σημαντικά από τον κορωνοϊό, καθώς οι Ιταλοί και οι Βρετανοί ανήκουν, παραδοσιακά, στους βασικούς επισκέπτες της. «Με τον ορίζοντα σε σχέση με τις αφίξεις τουριστών στο νησί μας να μην είναι καθαρός και σε συνδυασμό με το γεγονός ότι σημαντικός αριθμός επισκεπτών προέρχεται από χώρες που χτυπήθηκαν από τον κορωνοϊό, όπως η Ιταλία και η Μεγάλη Βρετανία, ο κλάδος της φιλοξενίας παραμένει μετέωρος.

Παρά την “απελευθέρωση” των πτήσεων από αύριο, ο Ιούνιος θεωρείται χαμένος μήνας, ενώ τα περισσότερα ξενοδοχεία παραμένουν κλειστά. Ενδεχομένως, ο Ιούλιος και ο Αύγουστος να είναι ελαφρώς βελτιωμένοι μήνες, αλλά δεν θα καταφέρουν να σώσουν την παρτίδα. Τα ξενοδοχεία που προσδοκούν μέσω της επαναλειτουργίας τους να καλύψουν τα έξοδά τους περιμένουν τους tour operators για να αποφασίσουν· και αυτοί, τις αεροπορικές εταιρείες», δηλώνει η Κατερίνα Αθανασίου,  ιδιοκτήτρια του ταξιδιωτικού πρακτορείου  Grand Sea στο Νησί των Φαιάκων.

Στο νησί, όπως αναφέρει, διαθέτει κατοικία μεγάλος αριθμός συνταξιούχων Βρετανών, Γερμανών και Ιταλών, «οι οποίοι αναμένουν να ξεκαθαρίσει το  τοπίο για να μας επισκεφθούν». Πάντως, η κ. Αθανασίου, που είναι μέλος της Ενωσης Εφοπλιστών Κρουαζιερόπλοιων και Φορέων Ναυτιλίας, μέλος του Συνδέσμου Τουριστικών και Ταξιδιωτικών Γραφείων HATTA και δραστηριοποιείται στην κρουαζιέρα από το 1980, εκτιμά ότι το 2021 θα είναι καλή χρονιά.