Περιβάλλον: Νόμοι και πολιτικές σε κρίση

Μέσα από τις ετήσιες εκθέσεις για την εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, επιχειρούμε να καλύψουμε ένα μεγάλο κενό δημόσιας λογοδοσίας για την αποτελεσματικότητα και συνολικά την εφαρμογή του θεσμικού πλαισίου προστασίας του περιβάλλοντος στη χώρα μας.

Μέσα στην τελευταία χρονιά, καταγράψαμε ορισμένες θετικές αλλά και αρκετές ανησυχητικές εξελίξεις. Σίγουρα η πλέον εμβληματική ενέργεια είναι η ανακοίνωση του πρωθυπουργού για απεξάρτηση της χώρας από τον λιγνίτη μέχρι το 2028. Επίσης, πολύ σημαντική η σαφής βελτίωση των στόχων και μέτρων του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα που συγκαταλέγεται μεν στα πλέον φιλόδοξα της Ε.Ε., όμως εξακολουθεί να υστερεί ενώπιον της κλιματικής κρίσης. Η μεγαλύτερη τώρα πρόκληση είναι η ανάπτυξη της καθαρής ενέργειας με τρόπο κοινωνικά δίκαιο, και βεβαίως με διασφάλιση της προστασίας της βιοποικιλότητας.

Κυριότερη αρνητική και ιδιαίτερα ανησυχητική εξέλιξη ήταν η ψήφιση από τη Βουλή τεσσάρων νέων συμβάσεων με πετρελαϊκές εταιρείες για την εξόρυξη υδρογονανθράκων σε ελληνικές θάλασσες. Εκτός από τον προφανή κίνδυνο για τα πολύτιμα θαλάσσια οικοσυστήματα και το σοβαρότατο κλιματικό αποτύπωμα της ίδιας της εξόρυξης και καύσης υδρογονανθράκων, οι συμβάσεις αυτές καταρρακώνουν και ισχύοντες νόμους προστασίας σημαντικών περιοχών Natura. Στις αρνητικές εξελίξεις καταγράφεται και η παραπομπή της Ελλάδας στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης για ελλιπή μέτρα προστασίας της βιοποικιλότητας, αλλά και η δεύτερη θέση της χώρας σε ανοικτές υποθέσεις παραβίασης του περιβαλλοντικού δικαίου της Ε.Ε. Δυστυχώς, όλοι οι δείκτες περιβαλλοντικής και κλιματικής βιωσιμότητας της ελληνικής οικονομίας δείχνουν ότι η χώρα μας έχει χάσει πολλές ευκαιρίες για κοινωνικά δίκαιη και περιβαλλοντικά βιώσιμη ανάπτυξη.

Το περιβαλλοντικό ισοζύγιο των νομικών και πολιτικών εξελίξεων κάθε χρονιάς είναι δύσκολο να αποτιμηθεί με ακρίβεια. Σε τελική όμως ανάλυση, οι πολιτικές και το περιβαλλοντικό δίκαιο εφαρμογής τους κρίνονται από το εάν προλαμβάνουν και θεραπεύουν τα μεγάλα προβλήματα του πλανήτη, όπως η κλιματική κρίση. Οταν μόλις πριν από μερικές μέρες, το Ευρωκοινοβούλιο κήρυξε την Ευρώπη σε κλιματική και περιβαλλοντική κατάσταση έκτακτης ανάγκης, είναι σαφές πως έχουμε ακόμα πολύ δρόμο μπροστά μας – δυστυχώς όχι πολύ χρόνο.

* Γενικός διευθυντής WWF Eλλάς.