Πέτρες στα νεφρά: Τι να προσέξετε στη διατροφή σας τις γιορτές

Μία απρόσμενη, αλλά εξαιρετικά επώδυνη συνέπεια μπορεί να έχουν οι εορταστικές διατροφικές παρεκτροπές, καθώς ανοίγουν τον δρόμο στην νεφρολιθίαση, προειδοποιεί ένας Έλληνας ειδικός. Ο κίνδυνος αυτός είναι ιδιαιτέρως αυξημένος σε όσους έχουν ιστορικό «πέτρας στο νεφρό», μίας πάθησης που αφορά ποσοστό έως και 10% του γενικού πληθυσμού.

Οι άνθρωποι αυτοί διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσουν πάλι νεφρολιθίαση, αν επί ημέρες και εβδομάδες το παρακάνουν με την κατανάλωση τροφίμων όπως:

• Κρέας
• Αλλαντικά
• Γλυκά
• Αναψυκτικά
• Αλκοόλ

Και αυτό διότι τα συγκεκριμένα τρόφιμα συμβάλλουν στη δημιουργία στέρεων σχηματισμών στον ουρικό σωλήνα και στους νεφρούς. Η νεφρολιθίαση αποτελεί μία από τις πιο συχνές και επώδυνες διαταραχές του ουροποιητικού συστήματος. Ταλαιπωρεί το 4-10% του γενικού πληθυσμού, συνήθως στις ηλικίες 20-60 ετών. Οι άνδρες πάσχοντες είναι τριπλάσιοι από τις γυναίκες ασθενείς.

Κρύσταλλοι 

«Η νεφρολιθίαση οφείλεται στη συσσώρευση αλάτων, τα οποία σχηματίζουν κρυστάλλους που ενώνονται μεταξύ τους», λέει ο χειρουργός-ουρολόγος Στυλιανός Κοντός, ειδικός στη λιθίαση του ουροποιητικού. «Υπολογίζεται ότι το 80% των λίθων στους νεφρούς αποτελείται από ασβέστιο, το οποίο αποβάλλεται από τον οργανισμό μέσω των ούρων».

Η διατροφή και το αυξημένο σωματικό βάρος αποτελούν δύο πολύ σημαντικούς παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξή της, ιδίως όταν υπάρχει προδιάθεση στον σχηματισμό λίθων στους νεφρούς. Το πιο σημαντικό διατροφικό στοιχείο είναι όμως η επαρκής κατανάλωση υγρών. «Αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο στην πρόληψη και διαχείριση της νεφρολιθίασης, διότι κύρια αιτία των λίθων είναι η έλλειψη νερού», τονίζει ο κ. Κοντός.

Όπως εξηγεί, όταν πίνουμε αρκετό νερό και άλλα υγρά, τα ούρα διατηρούνται αραιωμένα, η ούρηση είναι συχνότερη και έτσι ο οργανισμός αποβάλλει τακτικά τα περιττά ιχνοστοιχεία, όπως το ασβέστιο. Έτσι, ελαττώνεται ο σχηματισμός λίθων στους νεφρούς.

Ποια υγρά χρειαζόμαστε, ποια αντενδείκνυνται

Οι λίθοι συνήθως εμφανίζονται σε ανθρώπους  που πίνουν λιγότερα από οκτώ έως δέκα ποτήρια νερό και υγρών την ημέρα. Εκτός από την ποσότητα των υγρών, όμως, μεγάλη σημασία έχει και το είδος τους. Το καθαρό νερό είναι απαραίτητο, αλλά ιδιαίτερη προστασία παρέχουν η πορτοκαλάδα και η λεμονάδα, λόγω της περιεκτικότητας τους σε κιτρικό άλας.

Καφές και τσάι, εξ άλλου, έχει αποδειχτεί ότι μειώνουν τον κίνδυνο σχηματισμού λίθων. Ωστόσο περιέχουν οξαλικά, που πρέπει να αποφεύγονται από ασθενείς με ιστορικό αποβολής λίθων οξαλικού ασβεστίου. Προστασία παρέχει επίσης η μέτρια κατανάλωση (έως 2 ποτήρια την ημέρα) κρασιού και μπύρας, λόγω της διουρητικής δράσης τους.

Αντιθέτως, ο χυμός γκρέιπφρουτ και τα αναψυκτικά τύπου κόλα αυξάνουν τον κίνδυνο για νεφρολιθίαση. Τα ροφήματα αυτά πρέπει να αποφεύγουν ιδίως οι  ασθενείς που είναι επιρρεπείς στο σχηματισμό λίθων από οξαλοξικό ασβέστιο, τονίζει ο κ. Κοντός. Πρέπει επίσης να αποφεύγεται ο χυμός μούρων.

Προσοχή και στο αλάτι

Ο περιορισμός της κατανάλωσης άλατος είναι ένα ακόμα σημαντικό βήμα προστασίας για όσους αναπτύσσουν λίθους οξαλικού ή φωσφορικού ασβεστίου. Για να μάθετε πόσο αλάτι τρώτε στ’ αλήθεια, να ελέγχετε στις συσκευασίες των τροφίμων την περιεκτικότητά τους σε νάτριο (αλάτι).

Μερικά τυποποιημένα τρόφιμα περιέχουν τόσο πολύ νάτριο ανά 100 γρ., ώστε μία μερίδα από αυτά παρέχει σημαντικό ποσοστό της συνιστώμενης ημερήσιας δόσης. Η δόση αυτή είναι 2.300 mg νατρίου (ή 2,3 γρ. αλάτι) την ημέρα.

Τη νεφρολιθίαση επηρεάζει επίσης η αυξημένη κατανάλωση ζωικών πρωτεϊνών (κρεατικά, αυγά)  και απλών σακχάρων. Πρέπει να αποφεύγονται τα γεύματα με πολλές ζωικές πρωτεΐνες, που αυξάνουν τον κίνδυνο σχηματισμού λίθων από ουρικό οξύ και ασβέστιο.

Ο ρόλος του σωματικού βάρους

Δυστυχώς, η παχυσαρκία ενοχοποιείται (και) για την κακή λειτουργία των νεφρών και τη νεφρολιθίαση. Μελέτες έχουν δείξει ότι αυξάνει τον κίνδυνο σχηματισμού λίθων ουρικού οξέος και ασβεστίου στους νεφρούς. Αντιθέτως, η διατήρηση ενός φυσιολογικού σωματικού βάρους συμβάλλει στη μείωση του κινδύνου αυτού.

Επομένως, αν το σωματικό βάρος σας βρίσκεται σε οριακό σημείο ή είναι αυξημένο, καλό είναι να αποφύγετε τις διατροφικές παρεκτροπές στις γιορτές. Αν έχετε ιστορικό λιθίασης, πρέπει να ακολουθήσετε την εξειδικευμένη διατροφή που έχει καθορίσει ο ειδικός ιατρός ή ο διατροφολόγος σας. Απαραίτητο είναι τέλος να συνεχίσετε τυχόν φαρμακευτική αγωγή που σας έχει χορηγηθεί, για να αποφευχθεί ο κίνδυνος να δημιουργηθεί ξανά λίθος, καταλήγει ο κ. Κοντός.