Πιέσεις ΗΠΑ προς Αθήνα για τα δίκτυα πέμπτης γενιάς

Στη μέγγενη του εμπορικού πολέμου Κίνας και ΗΠΑ έχει εισέλθει η ανάπτυξη των δικτύων 5ης γενιάς και στη χώρα μας. Αν και η τελική έκβαση του τηλεπικοινωνιακού πολέμου ΗΠΑ – Κίνας φαίνεται συνεχώς να αναβάλλεται, οι πιέσεις στην ελληνική πλευρά εντείνονται, με την τελευταία να προσπαθεί να οχυρωθεί πίσω από τις θέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Μία ημέρα μετά την αναχώρηση του προέδρου της Κίνας Σι Τζινπίνγκ από την Αθήνα, εκπρόσωποι του αμερικανικού υπουργείου Εμπορίου συναντήθηκαν με κυβερνητικά στελέχη. Στη συνάντηση που διοργάνωσε το Ελληνοαμερικανικό Επιμελητήριο συμμετείχαν τόσο στελέχη της αγοράς όσο και του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Σκοπός της συνάντησης ήταν η συζήτηση των σχεδίων της ελληνικής κυβέρνησης αναφορικά με την ανάπτυξη δικτύων 5ης γενιάς. Ουσιαστικός στόχος ήταν η αμερικανική πλευρά να αποτρέψει τυχόν επικείμενες αναθέσεις προμηθειών εξοπλισμού δικτύων κινητής τηλεφωνίας νέας γενιάς στην κινεζική εταιρεία Huawei. Η αμερικανική πλευρά επικαλείται λόγους εθνικής ασφάλειας που θέτουν σε κίνδυνο τη δυτική συμμαχία.

Η κινητικότητα αυτή σημειώνεται σε μια εποχή κατά την οποία οι πάροχοι ετοιμάζονται για νέες προμήθειες εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ. Ο όμιλος Vodafone απηύθυνε διεθνές αίτημα προμήθειας (RFP) εξοπλισμού δικτύων 5ης γενιάς, με στόχο τη κάλυψη 20 χωρών, μεταξύ των οποίων και τη χώρα μας. Η Cosmote, από την άλλη πλευρά, ήδη έχει δρομολογήσει προμήθειες-μαμούθ, ύψους 200 εκατ. ευρώ για την επόμενη επταετία. Σήμερα η Vodafone και η Wind βασίζονται αποκλειστικά σε ραδιοεξοπλισμό (σταθμοί βάσης, κεραίες κ.λπ.) τεχνολογίας Huawei. Oι εταιρείες, κυρίως λόγω κόστους, επέλεξαν όλα τα προηγούμενα χρόνια να βασίσουν τα δίκτυά τους σε κινεζική τεχνολογία κινητής τηλεφωνίας. Και αν δεν συμβεί κάτι συνταρακτικό, έτσι θα συνεχίσουν.

Από την άλλη πλευρά, η Cosmote σήμερα βασίζεται αποκλειστικά σε ραδιοεξοπλισμό παραγωγής Nokia (60%) και Ericsson (40%). Για τον λόγο αυτό υπάρχουν κινεζικές πιέσεις να σπάσει η αποκλειστικότητα αυτή και η πίεση φέρεται ότι εντάθηκε κατά την επίσημη επίσκεψη του Κινέζου προέδρου.

Οι αμερικανικές πιέσεις στην ελληνική κυβέρνηση σχετικά με τα δίκτυα νέας γενιάς δεν είναι πρωτόγνωρες. Μόλις πριν από λίγες ημέρες ο Αμερικανός υπουργός Εμπορίου Γουίλμπουρ Ρος, μιλώντας σε εκδήλωση του Delphi Forum και της «Κ» στην Ουάσιγκτον είχε συστήσει στην ελληνική πλευρά να μην εναγκαλίζεται στενά με τον κινεζικό παράγοντα. Η σύσταση αυτή αφορούσε τόσο τις συμφωνίες για τον ΟΛΠ όσο και για τις επικείμενες προμήθειες τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού. Ο Αμερικανός υπουργός είπε ακόμη ότι η Κίνα συχνά δελεάζει χώρες που έχουν οικονομικά προβλήματα και αποζητούν ξένες επενδύσεις και ότι η Ελλάδα δεν πρέπει να μετακινηθεί μακριά από τους παραδοσιακούς συμμάχους της.

Ο Αμερικανός υπουργός Εμπορίου φέρεται να έθεσε το θέμα αυτό και στον υπουργό Επικρατείας Κυριάκο Πιερρακάκη κατά τη συνάντησή τους τον περασμένο Σεπτέμβριο, όταν ο πρώτος επισκέφθηκε την Αθήνα. Το ίδιο θέμα απασχόλησε και πριν από  ένα μήνα τη συνάντηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον ισχυρό παράγοντα της Deutsche Telekom, Τιμόθεους Χέντγκες.

Ο επικεφαλής της γερμανικής εταιρείας, ωστόσο, φέρεται να μην έλαβε το μέρος κάποιας πλευράς, προτάσσοντας κυρίως το συμφέρον της εταιρείας του. Η στάση του αυτή, σύμφωνα με καλά ενημερωμένες πηγές, πηγάζει από το γεγονός ότι τόσο η γερμανική κυβέρνηση αλλά και η Ευρωπαϊκή Ενωση τηρούν ακόμη στάση αναμονής.

Το ίδιο φαίνεται να επιλέγει τώρα και η ελληνική πλευρά. Το αρμόδιο υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης είχε αποφασίσει να φέρει μέχρι τέλος του έτους τη στρατηγική μετάβασης της χώρας στα δίκτυα 5ης γενιάς. Τώρα εκτιμάται ότι θα καθυστερήσει λίγο, αναμένοντας τη δημοσιοποίηση της έκθεσης του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Κυβερνοασφάλειας, τη σχετική με την ασφάλεια των δικτύων 5G. Eπίσης, θα αναμένει τη δημοσιοποίηση του σετ εργαλείων (toolbox) που θα αντιμετωπίζει, εάν και εφόσον υπάρχουν, αδυναμίες στα δίκτυα αυτά. Με αυτή τη στάση αναμονής, πάντως, εκτιμάται ότι βολεύονται πολλοί. Η ίδια η ελληνική κυβέρνηση δεν είναι ακόμη έτοιμη για τη διάθεση του «Ψηφιακού Μερίσματος ΙΙ», δηλαδή των συχνοτήτων στα 700 MHz, που πανευρωπαϊκά έχουν αποδοθεί για χρήση δικτύων κινητής τηλεφωνίας 5ης γενιάς. Το πρόβλημα εδώ είναι η μετακίνηση των Digea και EΡΤ σε άλλες συχνότητες, κάτι που σύμφωνα με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο Στέλιο Πέτσα, δεν μπορεί να γίνει πριν από τον Ιούνιο του 2021. Αυτό σημαίνει ότι οι συχνότητες 5ης γενιάς δεν πρόκειται να περιέλθουν στους τηλεπικοινωνιακούς παρόχους πριν από το καλοκαίρι του 2021.

Από την άλλη πλευρά, βολεύονται και οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας. Οι όποιες καθυστερήσεις ωθούν στο μέλλον τη σχετική δαπάνη, επενδύσεις ύψους εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, σχετικές με την απόκτηση συχνοτήτων 5ης γενιάς, αλλά και εξοπλισμού. Οσο πιο πολύ καθυστερούν τόσο καλύτερα για την ρευστότητά τους.

Στην πράξη η ελληνική κυβέρνηση, όπως και η Ε.Ε., ξεκίνησε ένα «κατενάτσιο» μέχρι να ξεκαθαρίσει το σκηνικό μεταξύ ΗΠΑ – Κίνας. Το ξεκαθάρισμα, όμως, αυτό συνεχώς μετατίθεται προς τα πίσω. Ωστόσο, καλά ενημερωμένες πηγές έκαναν λόγο ότι αν τελικά δεν υπάρξει άμεσα συμφωνία μεταξύ των δύο κυβερνήσεων, το θέμα ελπίζουν ότι θα λύσουν μια και καλή οι αμερικανικές εκλογές τον ερχόμενο Νοέμβριο.

​​​​​​Μέχρι τότε, η ελληνική κυβέρνηση αναφέρει ότι τη στρατηγική της στα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας 5ης γενιάς θα σηματοδοτεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι αποφάσεις της. Εξάλλου, τις προμήθειες των τηλεπικοινωνιακών παρόχων εγκρίνουν αποκλειστικά οι μέτοχοι των επιχειρήσεων, παραδέχεται κυβερνητικό στέλεχος, σημειώνοντας ότι η Ελλάδα δεν έχει κανένα λόγο να αναμειχθεί στη «βουβαλομαχία» που διεξάγεται για την κινητή τηλεφωνία 5ης γενιάς, μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας.

Ετήσια πιλοτική λειτουργία του 5G σε τρεις περιοχές 

Kυβερνητικές πηγές ανέφεραν ότι η Ελλάδα έχει αποστείλει στο νεοσύστατο Ευρωπαϊκό Κέντρο Κυβερνοασφάλειας την έκθεση εκτίμησης κινδύνου (National Risk Assessment) για τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας 5ης γενιάς. Αντίστοιχες εκθέσεις έχουν αποστείλει όλα τα κράτη-μέλη, έτσι ώστε το Ευρωπαϊκό Κέντρο Κυβερνοασφάλειας να διατυπώσει μέχρι το τέλος του έτους το σχέδιο μέτρων προστασίας των δικτύων κινητής τηλεφωνίας 5ης γενιάς.

Η τακτική αυτή αποφασίσθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης στις αρχές του 2019, προκειμένου να «οχυρωθεί» απέναντι στον πόλεμο ΗΠΑ – Κίνας και ενόψει της έλευσης των δικτύων κινητής τηλεφωνίας 5ης γενιάς, τα οποία εκτιμάται ότι θα κατακλύσουν τον πλανήτη μέχρι το τέλος της επόμενης δεκαετίας. Πρόκειται όμως για μια αμυντική κίνηση, δεδομένου ότι αξιολογείται η ασφάλεια των δικτύων κινητής τηλεφωνίας 5G σχεδόν κατόπιν εορτής, δεδομένου ότι ήδη σήμερα στις μεγαλύτερες χώρες λειτουργούν εμπορικά δίκτυα κινητής τηλεφωνίας 5ης γενιάς.

Για παράδειγμα στη Γερμανία, στην Ιταλία, στη Μεγ. Βρετανία έχουν τεθεί ήδη σε εμπορική λειτουργία τα δίκτυα 5G. Μόνο στη Γαλλία, από τις μεγάλες χώρες, δεν έχει ξεκινήσει η λειτουργία των δικτύων 5G και σε μια σειρά άλλων μικρότερων χωρών όπως η Πορτογαλία, η Αυστρία, η Ελλάδα κ.ά. Ετσι, οι περισσότεροι από τους τηλεπικοινωνιακούς παρόχους της Ευρώπης έχουν ήδη λάβει τις αποφάσεις τους με ποιους κατασκευαστές εξοπλισμού θα συνεργαστούν για την ανάπτυξη των δικτύων τους.

Σημειώνεται ότι σήμερα οι χώρες με την υψηλότερη ανάπτυξη/διείσδυση δικτύων 5ης γενιάς στον πλανήτη είναι η N. Kορέα και στην Ευρώπη η Ελβετία. Στη Ν. Κορέα εκτιμάται ότι υπάρχουν ήδη δύο εκατομμύρια χρήστες κινητής τηλεφωνίας 5ης γενιάς. Στην Κίνα, όπου τα δίκτυα 5ης γενιάς ξεκίνησαν πρόσφατα, εκτιμάται ότι μέχρι το τέλος του 2020 οι συνδρομητές 5G θα ξεπεράσουν τα 100 εκατομμύρια.

Στη χώρα μας δίκτυα 5G λειτουργούν πιλοτικά σε Τρίκαλα (Vodafone), Ζωγράφου (Cosmote) και Καλαμάτα (Wind). Tα δίκτυα αυτά θα παραμείνουν τουλάχιστον ένα έτος σε πιλοτική λειτουργία αν όχι περισσότερο, εφόσον καθυστερήσει η επίσημη αδειοδότηση των παρόχων.

Τα δίκτυα αυτά λειτουργούν σε συχνότητες που έχουν εκχωρηθεί δωρεάν από την πολιτεία. Οι εταιρείες χρησιμοποιούν κατά βάση εξοπλισμό Huawei, ενώ οι περισσότεροι από αυτούς πρόκειται να αποφασίσουν οριστικά για τον προμηθευτή του εξοπλισμού τους στις επόμενες εβδομάδες (Cosmote, Vodafone).