Πιστοποιητικά εμβολιασμού: Φόβοι για τεχνολογική «Βαβέλ»

Θεωρούνται το νέο «εισιτήριο» για την επόμενη ημέρα: εφαρμογές (apps) για την επαλήθευση του ηλεκτρονικού «πιστοποιητικού εμβολιασμού», το οποίο αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή μέσα στο καλοκαίρι. «Ψηφιακό πράσινο πιστοποιητικό» ονομάζεται το υπό εξέταση και έγκριση στην Ευρώπη των «27».

Καθώς όμως άπαντες προετοιμάζονται γι’ αυτό -από κυβερνήσεις και φορείς, μέχρι επιχειρήσεις- ειδικοί προειδοποιούν για τον κίνδυνο να προκύψει μία τεχνολογική «Βαβέλ». Τουλάχιστον στην αρχική φάση…

Αιτία; Καθώς οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ετοιμάζονται να αναπτύξουν τα δικά τους τεχνολογικά μέσα για να ελέγχουν εάν ο κόσμος έχει εμβολιαστεί, εάν έχει κάνει διαγνωστικό τεστ κατά του κοροναϊού ή εάν έχει αναρρώσει από τη νόσο, επανέρχονται ανησυχίες γνώριμες από το πρόσφατο παρελθόν (όπως π.χ. από την όχι και τόσο ευχάριστη εμπειρία με τις εφαρμογές ιχνηλάτησης επαφών κρουσμάτων της Covid-19). Κοντολογίς, το ερώτημα για τον βαθμό διαλειτουργικότητας παραμένει…

Προφανώς, δεν αφορά αποκλειστικά και μόνο την Ε.Ε. Και σε αυτό προστίθενται φυσικά και άλλα ερωτήματα, που έχουν να κάνουν κυρίως με τα πρότυπα λειτουργίας, τη διασφάλιση της προστασίας των προσωπικών δεδομένων και το εύρος χρήσης αυτών των εφαρμογών, από επιχειρήσεις και πολίτες.

Διάφορες ταχύτητες, διαφορετικά μέσα

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έθεσε με πρότασή της, πριν από ένα μήνα, τα θεμέλια για το λεγόμενο «Ψηφιακό Πράσινο Πιστοποιητικό», με στόχο να ανοίξει ο δρόμος για ασφαλή ελεύθερη κυκλοφορία, εν μέσω πανδημίας, στην Ε.Ε.

Θα διατίθεται δωρεάν, σε ψηφιακή ή έντυπη μορφή. Και θα περιλαμβάνει κωδικό QR, εν είδει ψηφιακής υπογραφής από τις εθνικές δημόσιες αρχές, που θα πιστοποιούν εάν ο κάτοχος έχει εμβολιαστεί, έχει αρνητικό διαγνωστικό τεστ ή έχει αναρρώσει από κοροναϊό και συνεπώς έχει αναπτύξει αντισώματα και ανοσία στην Covid-19.

Οι ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει να διαθέτουν τις δικές τους ασφαλείς βάσεις δεδομένων με υπογραφές και ιατρικά στοιχεία.

Στην πρότασή της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφέρει ότι «θα δημιουργήσει μια πύλη, ώστε να διασφαλίσει την επαληθευσιμότητα όλων των πιστοποιητικών, σε όλη την Ε.Ε., και θα υποστηρίξει τα κράτη-μέλη όσον αφορά την υλοποίηση των πιστοποιητικών, από τεχνικής πλευράς».

Ωστόσο, όπως παρατηρεί το Politico, «παρά τις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να διασφαλίσει τον μέγιστο βαθμό συντονισμού» ως προς το θέμα, «έχει προκύψει ένας ιλιγγιώδης αριθμός κυβερνητικών και διεθνών πρωτοβουλιών».

Ήδη, έχουν τεθεί σε εφαρμογή διάφορα προγράμματα. Ολοένα και περισσότερες εταιρείες αναπτύσσουν και προτείνουν τις δικές τους εφαρμογές και λύσεις. Οι κυβερνήσεις έχουν, εν τω μεταξύ, διαφορετικά χρονοδιαγράμματα, μέσα και επίπεδα ψηφιοποίησης στις διοικητικές υπηρεσίες τους και στα συστήματα υγείας.

Το ερώτημα που μοιραία προκύπτει είναι εάν και πότε θα υπάρξει μεταξύ τους πλήρης συνεργασία και συντονισμός, που είναι απαραίτητος για να ξαναρχίσουν τα ταξίδια και οι δημόσιες εκδηλώσεις.

Στη Γαλλία, για παράδειγμα, οι αρμόδιες αρχές προσανατολίζονται να ενσωματώσουν το πιστοποιητικό εμβολιασμού στην υφιστάμενη ηλεκτρονική εφαρμογή (app) για την ιχνηλάτηση επαφών κρουσμάτων του κοροναϊού, η οποία δεν έχει διαλειτουργικότητα με άλλα αντίστοιχα στην Ευρώπη.

Η Εσθονία, στον αντίποδα, ετοιμάζεται από τα τέλη αυτού του μήνα κιόλας να θέσει σε πιλοτική εφαρμογή το δικό της ψηφιακό πιστοποιητικό, που αναπτύσσει σε συνεργασία με την τεχνολογική εταιρεία Guardtime και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

Στο μεσοδιάστημα, διάφοροι φορείς, από τη Διεθνή Ένωση Αερομεταφορών (ΙΑΤΑ) έως το Διεθνές Εμπορικό Επιμελητήριο (ICC), έχουν αναπτύξει τα δικά τους, διαφορετικά apps, που ήδη χρησιμοποιούνται.

Στις ΗΠΑ, όπου η κυβέρνηση Μπάιντεν απέρριψε προ ημερών το ενδεχόμενο ψηφιακών διαβατηρίων εμβολιασμού σε ομοσπονδιακό επίπεδο, ακαδημαϊκά ιδρύματα και επιχειρήσεις προσανατολίζονται στο να ορίσουν τα δικά τους στάνταρτς.

Σε μία προσπάθεια συντονισμού, έχει συσταθεί η Vaccination Credential Initiative, με τη συμμετοχή άνω των 200 μελών, ανάμεσά τους επιχειρηματικοί κολοσσοί, όπως η Microsoft και η Oracle.

Στο ίδιο πλαίσιο, λειτουργεί και η COVID-19 Credentials Initiative με τη συμμετοχή πάνω από 450 ακαδημαϊκών και ειδικών στον υγειονομικό και τεχνολογικό τομέα, από 100 και πλέον οργανισμούς, με στόχο την επίτευξη αποτελεσματικής και διαφανούς συνεργασίας, εντός κι εκτός εθνικών συνόρων.

Οι πολίτες τι λένε;

Όπως και με τις εφαρμογές ιχνηλάτησης επαφών κρουσμάτων κοροναϊού, έτσι και με τα ψηφιακά πιστοποιητικά εμβολιασμού παραμένει αβέβαιο εάν θα τύχουν θερμής υποδοχής από τους πολίτες.

Σε πρόσφατη έρευνα της Kekst CNC σε έξι χώρες, υπέρ των «διαβατηρίων εμβολιασμού» τάσσονταν το 65% των ερωτηθέντων Βρετανών, το 55% των Σουηδών, το 50% των Αμερικανών, το 46% των Γάλλων, το 43% των Ιαπώνων και το 41% των Γερμανών.

Κι αν και η στήριξη στο σχέδιο αποτυπώνεται στη συγκεκριμένη έρευνα πιο θερμή στο Ηνωμένο Βασίλειο από ό,τι στην υπόλοιπη Ευρώπη, η βρετανική κυβέρνηση αντιμετωπίζει εξίσου πιεστικά ερωτήματα ως προς την ασφάλεια του πιστοποιητικού εμβολιασμού.

Ειδικοί τονίζουν ότι το Α και το Ω είναι να απαντηθούν οι ανησυχίες σχετικά με την προστασία των προσωπικών δεδομένων. Σύμφωνα με την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, «κανένα δεδομένο προσωπικού χαρακτήρα των κατόχων των πιστοποιητικών δεν θα περνά μέσω της πύλης, ούτε θα διατηρείται από το κράτος-μέλος που πραγματοποιεί την επαλήθευση».

Σε κάθε περίπτωση, «οι εθνικές αρχές προστασίας δεδομένων παρακολουθούν την κατάσταση από κοντά»,  αναφέρει το Politico. «Με κοινή ανακοίνωσή τους», μάλιστα, «έθεσαν το ερώτημα εάν τα δεδομένα της Ε.Ε. θα μπορούσαν να διοχετευθούν εκτός του μπλοκ και εάν, σε αυτή την περίπτωση, έχουν ληφθεί ασφαλιστικές δικλείδες».