Ποδήλατο: Η πανδημία δίνει νέα… ώθηση στις δύο ρόδες

Η απάντηση θα δοθεί όταν κι εφόσον διαπιστωθεί ότι το «πάθημα» έγινε «μάθημα», σε διάφορους τομείς.

Ως προς το περιβάλλον -που φάνηκε να βοηθήθηκε, έστω και παροδικά, από τα lockdown- αρκεί να ρίξει κανείς μια ματιά σε πρόσφατη μελέτη που αναφέρει ότι από τη μείωση των ατμοσφαιρικών ρύπων στην Ευρώπη σώθηκαν μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2020 832 ζωές.

Πρόκειται για θανάτους που θα οφείλονταν σε βραχυπρόθεσμη (και όχι χρόνια) έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση, ανέφεραν οι ερευνητές, δίνοντας έτσι μια οπτική του πώς θα είναι οι πόλεις μας και οι ζωές μας χωρίς ρυπογόνες βιομηχανίες και οχήματα με κινητήρες εσωτερικής καύσης.

Επειδή όμως αυτή η προοπτική ακόμη αργεί, ολοένα και περισσότερες μεγαλουπόλεις αποφασίζουν τώρα να δώσουν ώθηση σε μια καθαρή (περιβαλλοντικά, αλλά και… πανδημικά) συνήθεια που βρήκε πολλούς θαυμαστές εν μέσω της υγειονομικής κρίσης της COVID-19.

Τις μετακινήσεις με ποδήλατα, μέσα στις «ζούγκλες» από τσιμέντο και μακριά τα πολυσύχναστα μέσα μαζικής μεταφοράς. Μια συνήθεια, τα μακροπρόθεσμα και βραχυπρόθεσμα οφέλη της οποίας -τόσο για το περιβάλλον, όσο και για την υγεία- είναι αναντίρρητα πολλά.

Ευρωπαϊκές πόλεις-παραδείγματα

Αυτά σκέφτηκαν για παράδειγμα οι δημοτικές αρχές στις Βρυξέλλες, που επέκτειναν τους ποδηλατόδρομους και τις ζώνες μόνο για πεζούς, εφαρμόζοντας παράλληλα όριο ταχύτητας 30 χιλιομέτρων την ώρα σε ολόκληρη την πόλη.

Αντιστοίχως στο Μιλάνο -μία από τις πιο μολυσμένες πόλεις της Ιταλίας- έχει τεθεί σε εφαρμογή το πρόγραμμα Strade Aperte («Ανοιχτοί Δρόμοι»), με την κατασκευή νέων ποδηλατοδρόμων μήκους 35 χιλιομέτρων.

Το αποτέλεσμα; Σύμφωνα  με την Milano Corriere, σήμερα αντιστοιχούν λιγότερα από 600 αυτοκίνητα ανά 1.000 κατοίκους: ένα ιστορικό ρεκόρ για την μεγαλούπολη του ιταλικού βορρά.

Στο Παρίσι, όπου οι μετακινήσεις με δύο τροχούς έχουν ούτως ή άλλως αυξηθεί μέσα στα τελευταία χρόνια (με καταγεγραμμένο πενταπλασιασμό μεταξύ 2015 και 2020), το πρώτο lockdown οδήγησε σε αύξηση κατά 70% της χρήσης ποδηλάτων και στη δημιουργία άτυπων ποδηλατόδρομων, συνήθως κατά μήκος των διαδρομών του μετρό.

Τώρα, αυτοί αναμένεται να μονιμοποιηθούν, μέσω μιας επένδυσης των δημοτικών αρχών, ύψους 80 εκατομμυρίων ευρώ.

Προς ενίσχυση μάλιστα της ποδηλατικής κουλτούρας, έχουν ληφθεί κι άλλες πρωτοβουλίες, όπως μαθήματα ποδηλασίας με κρατική χρηματοδότηση, επιδότηση 50 ευρώ για την επισκευή ποδηλάτων και μετατροπή πολυσύχναστων οδών του Παρισιού σε ποδηλατόδρομους.

Στην πόλη της Βαρκελώνης, η πανδημία προκάλεσε αρχικά τεράστια πτώση στη χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς (μείωση έως και 50%), αλλά μόλις 10% στη χρήση ΙΧ.

Στα μέσα του δεύτερου χρόνο της πανδημίας, πάντως, η χρήση ποδηλάτου είχε εκτοξευθεί κατά 20% σε σύγκριση με τα προ πανδημίας επίπεδα, σύμφωνα με την εφημερίδα El País, έναντι μείωσης 7,5% στην κυκλοφορία των αυτοκινήτων.

Ήδη, το δίκτυο ποδηλατοδρόμων στην ισπανική μεγαλούπολη έχει επεκταθεί κατά 20 χιλιόμετρα, ενώ στόχος των τοπικών αρχών είναι να φτάσει συνολικά τα 300 χιλιόμετρα έως το 2024.

Φυσικά, συμβαίνει και αλλού…

Ακόμη και στο μακρινό Τόκιο, το ποδήλατο έγινε ένα νέο μέσο για να αποφευχθούν οι κατάμεστοι συρμοί του μετρό της ιαπωνικής πρωτεύουσας, μεσούσης της πανδημίας.

Η αυξητική τάση άρχισε να καταγράφεται από τα μέσα του 2020 -με εκτίναξη κατά 43,3% των πωλήσεων ποδηλάτων, σύμφωνα με την Japan Times- και συνεχίστηκε για μήνες.

Τώρα, εντείνονται οι πιέσεις για τη δημιουργία νέων,  αποκλειστικών λωρίδων για ποδήλατα τους δρόμους.

Στο Τορόντο του Καναδά, από την άλλη, μόνο μέσα στο 2020 δημιουργήθηκαν νέες λωρίδες για ποδήλατα, συνολικού μήκους 40 χιλιομέτρων.

Προσπαθώντας να συμβαδίσουν με την αυξανόμενη ζήτηση, οι δημοτικές αρχές αύξησαν σημαντικά και τους σταθμούς ποδηλάτων κοινής χρήσης.

Ωστόσο, μεγάλο μέρος της νέας υποδομής κατασκευάστηκε σε υπάρχοντα δίκτυα, αφήνοντας εκτός λιγότερο ανεπτυγμένες συνοικίες.

Πρόβλημα, που θα αντιμετωπιστεί με την επέκταση του δικτύου και σε φτωχότερες περιοχές, χρησιμοποιώντας έτσι το ποδήλατο και ως ένα πρόσθετο εργαλείο άμβλυνσης των κοινωνικών ανισοτήτων.

Ακόμη και στην πρωτεύουσα της Κολομβίας, τη Μπογκοτά, έχουν προσθέσει επιπλέον 84 χιλιόμετρα ποδηλατοδρόμων εν μέσω πανδημίας.

Οι αρχές σχεδιάζουν τώρα επέκταση του δικτύου κατά 289 χιλιόμετρα την επόμενη τριετία και την εφαρμογή μέτρων ενίσχυσης της οδικής, αλλά και της προσωπικής ασφάλειας.

Διακηρυγμένος στόχος είναι να αρχίσουν να χρησιμοποιούν ποδήλατα περισσότερες γυναίκες και να επιτευχθεί μια… δίτροχη φυλετική ισότητα στους δρόμους της Μπογκοτά έως το 2039.