Πόλεμος στην Ουκρανία: Πόσα λεφτά χάνουν οι Ρώσοι ολιγάρχες
Κλιμακούμενες, οι δυτικές κυρώσεις σε βάρος της Μόσχας για την εισβολή στη Ουκρανία βάζει όλο και περισσότερο στο «στόχαστρο» και τους Ρώσους ολιγάρχες.
Αρκετοί παραμένουν πάντως από τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο.
Δεν είναι άλλωστε καν η πρώτη φορά που βρίσκονται αντιμέτωποι με σκληρές οικονομικές κυρώσεις.
Από την προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσική Ομοσπονδία, το 2014, έχουν επιβληθεί οικονομικά αντίμετρα από την ΕΕ, τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ελβετία ή τον Καναδά σε βάρος τουλάχιστον 20 Ρώσων δισεκατομμυριούχων.
Κι αυτοί -όπως και οι υπόλοιποι- με τη σειρά τους έχουν φροντίσει ώστε η κινητή και ακίνητη περιουσία τους να είναι σχεδόν στο «απυρόβλητο», μεταφέροντας περιουσιακά στοιχεία σε συγγενείς ή μέσω ενός πλέγματος εξωχώριων εταιρειών στους ανά τον κόσμο φορολογικούς παραδείσους.
Κάτι που τώρα καθιστά ακόμη μεγαλύτερη πρόκληση το «πάγωμα» ή την κατάσχεση της περιουσίας τους, κινητής και ακίνητης.
Συμφωνα με παλαιότερη έκθεση του Εθνικού Γραφείου Οικονομικών Ερευνών (NBER) των ΗΠΑ, αυτή έφτανε σε αξία μόνο ως προς το υπεράκτιο σκέλος της (60% του πλούτου τους) περί τα 800 δισεκατομμύρια δολάρια το 2017.
Ήτοι τρεις φορές μεγαλύτερο από τα επίσημα καθαρά συναλλαγματικά διαθέσιμα της ίδιας της Ρωσίας.
And that’s how it’s been for the past 20 years. They stay silent and uninvolved, and in return they get to become the world’s richest people. Earning their fortunes in Russia and living abroad. And of course, they have to share with Putin through kickbacks or direct bribes. pic.twitter.com/S9MLXWmcVM
— Maria Pevchikh (@pevchikh) March 30, 2022
Καθώς ωστόσο αυτά τα περιθώρια ελιγμών πλέον ολοένα και στενεύουν με την επέκταση των κυρώσεων, οι επιπτώσεις έχουν αρχίσει να γίνονται τώρα ορατές για τους Ρώσους ολιγάρχες.
Ενδεικτική είναι η φετινή, άρτι δημοσιευθείσα λίστα του Forbes για τους ανά τον κόσμο δισεκατομμυριούχους, στην οποία συγκαταλέγονται 83 Ρώσοι, έναντι 117 που αριθμούσαν πέρυσι.
Οι δε εναπομείναντες κατέχουν συνολικά και ονομαστικά, σύμφωνα πάντα με το αμερικανικό περιοδικό, 320 δισεκατομμύρια δολάρια.
Κοντολογίς, 263 δισεκατομμύρια δολάρια λιγότερο σε σύγκριση με το 2021, με κατά μέσο απώλειας περιουσίας 27%.
Βάσει του Δείκτη Δισεκατομμυριούχων του Bloomberg, μόνο οι 10 πλουσιότεροι Ρώσοι έχουν χάσει φέτος περισσότερα από 38 δισεκατομμύρια δολάρια λόγω των δυτικών κυρώσεων, σε αντίποινα στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, και της συνεπακόλουθης κατάρρευσης του ρουβλίου.
Εξακολουθούν πάντως να είναι σε θέση να θωρακίζουν μεγάλο μέρος των περιουσιών τους με… δημιουργικούς τρόπους.
Βλαντίμιρ Ποτάνιν
Καθαρής θέσης 17,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων και δεύτερος πλουσιότερος Ρώσος σύμφωνα με τη λίστα του Forbes, πρώτος στην αντίστοιχη λίστα του Bloomberg, ήταν ένας εκ των επιχειρηματιών που κατάφεραν να διατηρηθούν μετασοβιετικά στον «αφρό» κατά την πολιτική μετάβαση από τον Μπόρις Γέλτσιν στον Βλαντίμιρ Πούτιν.
Σήμερα, ο Ποτάνιν έχει μετοχικό μερίδιο 35% σήμερα στην -εισηγμένη στο Χρηματιστήριο της Μόσχας- εταιρεία εξόρυξης νικελίου και παλλαδίου Norilsk Nickel.
Ήτοι της «βασίλισσας» στην παραγωγή βασικών μετάλλων για τις μπαταρίες ηλεκτροκίνησης και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Στενός συνεργάτης του Ρώσου προέδρου Πούτιν και γνωστός ευεργέτης των τεχνών, αποχώρησε λίγο μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία από το Διοικητικό Συμβούλιο του Μουσείου Guggenheim στη Νέα Υόρκη, έπειτα από 20 χρόνια συμμετοχής του.
Αν και μόλις μπήκε στη λίστα των κυρώσεων του Καναδά λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, οι απώλειες στην περιουσία του κυμαίνονται από 5 δισεκατομμύρια δολάρια σύμφωνα με το Bloomberg, έως 9,7 δισεκατομμύρια δολάρια σύμφωνα με το Forbes.
Βλαντίμιρ Λίσιν
Πρόεδρος του ομίλου χάλυβα Novolipetsk, πρόεδρος μέχρι πρότινος της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Σκοποβολής, κατατάσσεται στη λίστα Forbes ως ο πλουσιότερος άνθρωπος της Ρωσίας.
Με καθαρή αξία σήμερα 18,4 δισεκατομμύρια δολάρια, είδε φέτος την περιουσία του να μειώνεται κατά 7,8 δισεκατομμύρια δολάρια ή 30% σε ετήσια βάση.
Αυτό, δε, ενόσω ο ίδιος δεν συμπεριλαμβάνεται στη λίστα των δυτικών κυρώσεων -τουλάχιστον προσώρας- και ήταν από τους πρώτους Ρώσους ολιγάρχες που επέκρινε δημόσια τον πόλεμο την Ουκρανία, μέσω επιστολής προς το προσωπικό του ομίλου του, που δημοσιοποιήθηκε τον Μάρτιο στο LinkedIn.
Αλεξέι Μορντάσοφ
Βασικός μέτοχος της ρωσικής χαλυβουργίας Severstal και της TUI Group, μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες ταξιδιών και τουρισμού στον κόσμο, ο πρώην πλουσιότερος άνθρωπος της Ρωσίας έχει σήμερα καθαρή αξία 13,2 δισεκατομμύρια δολάρια.
Εκτιμάται ότι έχει χάσει πάνω από το ήμισυ της περιουσίας του από πέρυσι.
Σήμερα, βρίσκεται στη λίστα των κυρώσεων της ΕΕ και της Βρετανίας.
Ως εκ τούτου, κατατάσσεται από το Forbes ως ένας από τους έξι Ρώσους ολιγάρχες με τις μεγαλύτερες απώλειες για φέτος, με εκτιμώμενη… χασούρα 15,9 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Άλισερ Ουσμάνοφ
Πέμπτος πλουσιότερος άνθρωπος στη Ρωσία σύμφωνα με το Bloomberg, είναι από τους πρώτους επενδυτές στο Facebook και μεγιστάνας της μεταλλουργίας και των τηλεπικοινωνιών.
Εκ των στενών συνεργατών του Βλαντίμιρ Πούτιν, βρίσκεται σήμερα στο «στόχαστρο» των κυρώσεων των ΗΠΑ, της ΕΕ και της Βρετανίας.
Λίγο πριν αυτές ανακοινωθούν, λέγεται ότι απέλυσε κηπουρούς και οικονόμους στις επαύλεις τους στο Σάρεϊ και στο Λονδίνο.
Έκτοτε, κατασχέθηκαν μια θωρακισμένη λιμουζίνα του αξίας 600 χιλιάδων ευρώ στη Σαρδηνία και το υπερπολυτελές γιοτ του Dilbar, στη Γερμανία, ενώ φέρεται ότι… φυγάδευσε εγκαίρως τα δύο υπερπολυτελή ιδιωτικά αεροσκάφη του στη γενέτειρά του, το Ουζμπεκιστάν.
Σύμφωνα με τη Wall Street Journal, ο Ουσμάνοφ εξασφάλισε προ ημερών ειδική άδεια εξαίρεσης από το ΥΠΟΙΚ των ΗΠΑ για «οποιασδήποτε επιχειρηματική οντότητα, εφόσον ο ίδιος κατέχει το 50% άμεσα ή έμμεσα».
Αιτία, σύμφωνα με το δημοσίευμα, είναι οι φόβοι των επιπτώσεων από τον οικονομικό αποκλεισμό του, καθώς η αποφυγή κοστοβόρων αγωγών από τον Ρώσο ολιγάρχη.
Προσώρας, οι απώλειες την περιουσία του ανέρχονται σύμφωνα με το Bloomberg στα 2,25 δισεκατομμύρια δολάρια.
Ρομάν Αμπράμοβιτς
Στενός συνεργάτης του Βλαντίμιρ Πούτιν και παλαιότερα ο πλουσιότερος επιχειρηματίας στη χώρα του, ο Ρωσοεβραίος απερχόμενος ιδιοκτήτης της ποδοσφαιρικής ομάδας Τσέλσι βρέθηκε στο επίκεντρο των κυρώσεων ΕΕ και Βρετανίας.
Όχι όμως και των ΗΠΑ, κατόπιν παράκλησης του Ουκρανού προέδρου Ζελένσκι, σύμφωνα με πληροφορίες της WSJ, με επίκληση του ρόλου του στις (κατά τα λοιπά τελματωμένες σήμερα) ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις μεταξύ Μόσχας και Κιέβου.
Καθαρής αξίας σήμερα 6,9 δισεκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με το Forbes, ο Αμπράμοβιτς είναι μακράν το πιο αναγνωρίσιμο πρόσωπο στις τάξεις των Ρώσων ολιγαρχών.
Κυκλοφόρησαν φήμες δηλητιριάστηκε, ενόσω διευκόλυνε τις πρώιμες ειρηνευτικές συνομιλίες μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας.
Τουλάχιστον τέσσερα από τα περιουσιακά του στοιχεία, συμπεριλαμβανομένου ενός τζετ Gulfstream G650, μιας έπαυλης στο Λονδίνο με 15 υπνοδωμάτια αξίας 140 εκατομμυρίων δολαρίων και της αγαπημένης του ποδοσφαιρικής ομάδας Τσέλσι έχουν «παγώσει» λόγω των δυτικών κυρώσεων.
Τουλάχιστον δύο θαλαμηγοί του, συνολικής αξίας περίπου 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων, έχουν βρει αντίθετα ασφαλές καταφύγιο στην Τουρκία, όπως λέγεται ότι πλέον ισχύει και για τον ίδιο.
Πάντως, δύο επιχειρηματικοί κολοσσοί του στην εξόρυξη και εμπορία μεταλλευμάτων, Evraz και Norilsk Nickel (κύριες πηγές του πλούτου του), έχουν υποστεί τεράστιες απώλειες.
Σήμερα, η συνολική περιουσία του εκτιμάται ότι έχει συρρικνωθεί κατά 3,9 δισεκατομμύρια δολάρια σύμφωνα με το Bloomberg, κατά 7,6 δισεκατομμύρια δολάρια σύμφωνα με το Forbes.
Βαγκίτ Αλεκπέροφ
Πάλαι ποτέ εργάτης σε εξέδρα άντλησης πετρελαίου στη Κασπία, ο νυν ισχυρός άνδρας του πετρελαϊκού κολοσσού Lukoil διαχώρισε από νωρίς τη θέση του από άλλους Ρώσους ολιγάρχες, εκφράζοντας τις «βαθύτερες ανησυχίες της για τα τραγικά γεγονότα στην Ουκρανία» και «ειλικρινή ενσυναίσθηση για όλα τα θύματα που πλήττονται από αυτήν την τραγωδία».
Καθαρής αξίας σήμερα 10,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων, έχει χάσει πάνω από το ήμισυ της περιουσίας του σε ετήσια βάση, καταγράφοντας απώλειες 14,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων σύμφωνα με το Forbes.
Σουλεϊμάν Κερίμοφ
Ο Ρώσος μεγιστάνας του χρυσού είναι μέλος του Συμβουλίου της Ομοσπονδίας, ήτοι της ρωσικής Άνω Βουλής.
Βρέθηκε στο επίκεντρο κυρώσεων των ΗΠΑ το 2018 για φερόμενη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες συναλλαγές που σχετίζονται με την αγορά επαύλεων στη Γαλλία.
Πλέον, βρίσκεται στη λίστα των κυρώσεων και της ΕΕ για τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Καθαρής θέσης ύψους 4,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων, η περιουσία του έχει συρρικνωθεί -σύμφωνα με το Forbes- κατα 11,4 δισεκατομμύρια δολάρια.
Όλεγκ Ντεριπάσκα
Ο ιδρυτής της ρωσικού κολοσσού Rusal και μεγιστάνας του αλουμινίου, συγκαταλέγεται στους Ρώσους ολιγάρχες που αφενός έχει απευθύνει έκκληση για ειρήνη στην Ουκρανία -χαρακτηρίζοντας τον πόλεμο «μια τρέλα»-, αφενός έχει ήδη συμπεριληφθεί στη λίστα κυρώσεων της Βρετανίας και των ΗΠΑ και τώρα καταπώς λέγεται στον νέο γύρο κυρώσεων της ΕΕ.
Η έπαυλή του στο Λονδίνο κατελήφθη πρόσφατα από ακτιβιστές, που ανάρτησαν σε ένα παράθυρο την ουκρανική σημαία και στην πρόσοψή της πανό, όπου αναγραφόταν ότι πρόκειται για «απελευθερωμένη ιδιοκτησία».
Σύμφωνα με το Bloomberg, η περιουσία του έχει ήδη μειωθεί κατά 6,32 δισεκατομμύρια δολάρια.
Μιχαήλ Πρόχοροφ
Iδρυτής του επιχειρηματικού ομίλου Onexim με έδρα τη Μόσχα και με συμμετοχές στον τραπεζικό τομέα και στον κλάδο των ασφαλειών, συγκαταλέγεται στους πλέον πλούσιους Ρώσους και έμπιστους του Βλαντίμιρ Πούτιν.
Πρώην ιδιοκτήτης της αμερικανικής ομάδας μπάσκετ Brooklyn Nets, είχε θέσει το 2011 υποψηφιότητα ως ανεξάρτητος υποψήφιος στις ρωσικές προεδρικές εκλογές, στις οποίες ήλθε τρίτος σε ψήφους, συγκεντρώνοντας το 7,94%.
Τον Ιούνιο του 2012, ίδρυσε το συντηρητικό κόμμα «Αστική Πλατφόρμα».
Σύμφωνα με το Bloomberg, σήμερα μετρά μείον 213 εκατομμύρια δολάρια στην προσωπική του περιουσία.
Οι έτεροι μεγάλοι χαμένοι»
Στους μεγάλους χαμένους στις τάξεις των Ρώσων ολιγαρχών για τη φετινή χρονιά συγκαταλέγονται, και δη με διψήφια νούμερα σε δισεκατομμύρια δολάρια, ο Ρωσο-ισραηλινός Λεονίντ Μίκελσον της ενεργειακής εταιρείας Novatek (-10,9 δισεκατομμύρια δολάρια σύμφωνα με το Forbes).
Ο Γκενάντι Τιμτσένκο (-10,7 δισεκατομμύρια δολάρια), ιδρυτής της επενδυτικής Volga Group, πρώην συνιδιοκτήτης της Gunvor Group και στενός φίλος του Πούτιν από τις αρχές της δεκαετίας του ‘90.
Και η κορεατικής καταγωγής πρώην καθηγήτρια Αγγλικών, νυν πλουσιότερη γυναίκα επιχειρηματίας της Ρωσίας, Τατιάνα Μπακαλτσούκ, που το 2004 ίδρυσε τη δική της επιχείρηση στο ηλεκτρονικό εμπόριο, την Wildberries, ενώ ήταν σε άδεια μητρότητας.
Κατάφερε έκτοτε να την κάνει τη μεγαλύτερη του κλάδου στη Ρωσία.
Πέρυσι είδε την περιουσία της να αυξάνεται κατά 1.200%!
Φέτος όμως καταγράφει ήδη απώλειες 10, 9 δισεκατομμυρίων δολαρίων.