Πώς μπορώ να βοηθήσω το παιδί μου να σκέφτεται κριτικά;
Το αθώο βλέμμα με το οποίο κοιτάζουν τον κόσμο τα μικρά μας είναι εξαιρετικά χαριτωμένο. Όμως μπορεί να τα βάλει και σε μεγάλους κινδύνους. Έχει τεράστια σημασία να τους μάθουμε πως τα πράγματα δεν είναι πάντα όπως φαίνονται, ώστε να τα προστατεύσουμε από πιθανές κακοτοπιές. Εκτός αυτού, η κριτική σκέψη είναι ένα πολύτιμο εργαλείο στα πλαίσια της σύγχρονης κοινωνίας. Σε έναν κόσμο γεμάτο από ψεύτικες ειδήσεις και παραπλανητικές διαφημίσεις, έχει τεράστια αξία να τους μάθουμε να αμφισβητούν πριν αποδεχτούν κάτι ως αληθές – φροντίζοντας να κρατήσουμε τις ισορροπίες για να μην καταλήξουν να αντιμετωπίζουν τη ζωή με κυνισμό.
Πώς θα τους εμφυσήσουμε κριτική σκέψη
Όπως συμβαίνει με κάθε δεξιότητα που θέλουμε να κατακτήσουν τα μικρά μας, ο καλύτερος τρόπος να τους τη μεταδώσουμε είναι με το να λειτουργήσουμε οι ίδιοι ως παράδειγμα και να την εντάξουμε στην αλληλεπίδρασή μας μαζί τους.
Δείξτε τους την διαδρομή
Ας πούμε ότι ετοιμάζεστε να αγοράσετε ένα καινούργιο αυτοκίνητο. Αντί να το… εμφανίσετε μια μέρα μπροστά στα παιδιά σας, εμπλέξτε τα όσο το δυνατόν περισσότερο στη διαδικασία. Διατυπώστε τις σκέψεις που σας οδηγούν στην τελική απόφαση σε μορφή ερωτήσεων. Για παράδειγμα: «Είναι αρκετά ασφαλές αυτό το μοντέλο; Έχει αρκετό χώρο για τις ανάγκες μας; Η τιμή του είναι συμφέρουσα σε σχέση με αυτά που προσφέρει; Η περιγραφή του στη σελίδα της εταιρείας ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα;». Έτσι τους μαθαίνετε τι λογικές διεργασίες προηγούνται μιας απόφασης – και ότι πολλές από αυτές απαιτούν και λίγη καχυποψία.
Εξηγήστε τους τον προορισμό
Αφού πάρετε την απόφασή σας, εξηγήστε τους τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της επιλογής σας σε σχέση με τις υπόλοιπες. Με αυτόν τον τρόπο τα εμπλέκετε στη διαδικασία χωρίς να ζητήσετε τη γνώμη τους, όταν το ζήτημα είναι πολύ σοβαρό ή περίπλοκο για να επιτρέπει κάτι τέτοιο.
Μιλήστε τους για το διαδίκτυο
Όσο νωρίτερα ξεκινήσετε να μαθαίνετε στα παιδιά σας να αμφισβητούν την πρώτη εικόνα, τόσο το καλύτερο. Ωστόσο, είναι απίθανο να αρχίσουν να τα καταφέρνουν πριν φτάσουν στην ηλικία των 8 – 9 ετών. Γι’ αυτό, οι προσπάθειες θα πρέπει να συνεχιστούν ακόμη και όταν φτάσουν στην εφηβεία. Όταν το μικρό σας αρχίσει να χρησιμοποιεί μόνο του τον ηλεκτρονικό υπολογιστή, είναι πολύ σημαντικό να του μιλήσετε για τις παγίδες του διαδικτύου, ακόμη και αν έχετε λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για να μην έχει πρόσβαση σε ακατάλληλες σελίδες. Εξηγήστε του ότι ο καθένας έχει τη δυνατότητα να ανεβάσει περιεχόμενο στο internet, χωρίς να περάσει από κάποιον έλεγχο ποιότητας ή ακρίβειας. Μην παραλείψετε να του μιλήσετε και για το γεγονός ότι σε πολλές περιπτώσεις, οι άνθρωποι εκμεταλλεύονται αυτά τα χαρακτηριστικά του για να διαδώσουν ηθελημένα ψευδείς ειδήσεις. Σιγά – σιγά αρχίστε να του δείχνετε πώς να εξακριβώνει αν μία πηγή είναι αξιόπιστη και πώς να αναγνωρίζει τις υπερβολές.
Δείτε μαζί διαφημίσεις
Οι διαφημίσεις λειτουργούν σαν ξόρκια πάνω στα περισσότερα παιδιά – ιδίως εκείνες που είναι φτιαγμένες για να τους απευθύνονται. Όταν βλέπετε το μικρό σας να κοιτάζει μαγεμένο την οθόνη, ρωτήστε το τι πιστεύει για το προϊόν. Έπειτα, αναζητήστε στο διαδίκτυο κριτικές από αγοραστές. Αν δείτε ότι τα σχόλιά τους δεν ταιριάζουν με την εικόνα που παρουσιαζόταν στην τηλεόραση, πείτε το στο παιδί σας. Εξηγήστε του ότι όταν κάποιος έχει να κερδίσει κάτι – είτε πρόκειται για χρήματα, είτε για δημοτικότητα – αυτά που μας λέει απαιτούν επιπλέον προσοχή.